«شعاع» های آفتاب / در اولین جشنواره بین‌المللی خورشید چه گذشت؟
گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو - فاطمه امی؛ جشنواره خورشید در مشهد مقدس با حضور بیش از 200 خبرنگار و فعال رسانه‌ای خارجی و داخلی از 40 کشور دنیا برگزار شد. این جشنواره به یاد شیرین ابوعاقله و با شعار «زنان روشنگری می‌کنند» برگزار شد. معرفی شیرین ابوعاقله که خبرنگار فلسطینی بود و در حین تهیه گزارش از حمله اسرائیل به جنین توسط صهیونیست‌ها شهید شد، بسیار کار دقیقی بود زیرا در حوزه رسانه...
گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو- فاطمه امی؛ جشنواره خورشید در مشهد مقدس با حضور بیش از 200 خبرنگار و فعال رسانه‌ای خارجی و داخلی از 40 کشور دنیا برگزار شد. این جشنواره به یاد شیرین ابوعاقله و با شعار «زنان روشنگری می‌کنند» برگزار شد. معرفی شیرین ابوعاقله که خبرنگار فلسطینی بود و در حین تهیه گزارش از حمله اسرائیل به جنین توسط صهیونیست‌ها شهید شد، بسیار کار دقیقی بود زیرا در حوزه رسانه و زنان رسانه‌ای ما در ایران هنوز خبرنگار و فعال رسانه‌ای مطرحی نداریم. درحالی که تعداد خبرنگاران زن در کشور کم نیستند. به نظر می‌رسد هدف جشنواره ایجاد اتحاد میان زنان و رسانه‌های همسو بود تا واقعیت ایران را روشن کند و از این طریق اهداف و سیاه‌نمایی رسانه های غربی برملا شود.
زنان مجریان خورشید بودند
این اولین جشنواره خورشید بود و برای همه تازگی داشت، به همین دلیل حدس می‌زنم باقی مهمانان نیز مانند من بارها قبل از شروع رویداد، سایت و شبکه‌های مجازی جشنواره را زیر و رو کردند تا از برنامه‌ها، اهداف و مهمانان دیگر باخبر شوند اما چیزی دست‌گیرشان نشده است.
این جشنواره را زنان برای زنان برپا کردند، پس تعجبی ندارد که برخی کارها نیز با لطافت زنانه همراه شود. به طور مثال به محض ورود ما و همسفران خارجی ما به فرودگاه مشهد، از ما با گل و سرود استقبال شد. این استقبال به مذاق خارجی‌ها بسیارخوش آمد که از چهره‌ها و حتی اشک ریختن مهمانان خارجی مشهود بود. انتخاب زنان برای کارهای همایش حرکت زیبایی بود، از راننده‌های زن اتوبوس گرفته تا فیلم‌بردار و اجراکنندگان اصلی این رویداد.
ما جمعه و باتاخیر بسیار رسیدیم، برنامه روز شنبه حاوی افتتاحیه و اختتامیه بود. درواقع اصل مطلب رویداد قراربود در یک روز گفته شود و ما منتظر بودیم ببینیم چنین تشریفات و شروع طوفانی قرار است به چه چیزی بینجامد. متولی این جشنواره وزارت ارشاد بود که معاونت زنان ریاست جمهوری و شهرداری مشهد نیز با آن همکاری و همراهی کرده بودند. شهردار مشهد نیز در شب ورود ما در ضیافت شامی که به راه کرده بود به ما خوشامد گفت.
حواشی علم‌الهدی
شنبه 9 صبح افتتاحیه و شروع رویداد خورشید بود. افتتاحیه در محل اقامت بخشی از مهمانان یعنی هتل پردیسان مشهد برگزارشد. حواشی جمیله علم‌الهدی هم همان ابتدا و پس از ب بسم الله ایجاد شد. درست بعد از سلام و علیک با ما گفت:«متوجه شدم که من را به نام بانوی اول معرفی کردند، لازم است توضیح دهم که در ساختار جمهوری اسلامی بانوی اول همسر رهبر معظم انقلاب است...»
شروع صحبت‌های علم‌الهدی که در پوسترها به عنوان استاد دانشگاه شهید بهشتی معرفی شده بود و نه همسر رئیس جمهور و بانوی اول؛ نشان داد که جمیله علم‌الهدی بر تکرار و هیزم ریختن در آتش حواشی بانوی اول بودن، اصرار دارد. از طرفی نمی‌داند که اصلا در ساختار جمهوری اسلامی بانوی اول نداریم یا می‌خواهد بدعت‌گذاری کند و آن را ایجاد کند. در هرصورت این یعنی تیم مشاوران و اطرافیان او اصلا قوی نیستند و با این تیم کار سیاسی کردن نتیجه‌ای جز حاشیه‌سازی و هدر دادن تلاش و هزینه عده‌ای در برگزاری این جشنواره ندارد.
جالب اینکه به نظر می‌رسد افتتاحیه و صحبت‌های همسر رئیس جمهور تنها برای مهمانان خارجی مهیا شده بود و از بین مهمانان ایرانی جز صدا و سیما و اندکی از رسانه‌های دیگر، کسی حاضر نبود. از این گذشته تمام حرف علم‌الهدی اهمیت مبارزه رسانه‌ها با استفاده ابزاری از زنان بود که متاسفانه با همان حاشیه‌سازی ابتدای جلسه فکرها مشوش شد و ادامه حرف‌هایش تاثیر کافی را نداشت.
بخش بعدی برنامه از حالت رسمی خود خارج و بستر مناسب برای سوالات مهمانان خارجی فراهم شد اما متاسفانه متولیان این جشنواره خیلی به فکر مترجم مسلط بر روی زبان مهمانانی که به طور مثال از اکوادور یا کلمبیا می‌آیند نداشت و ما به سوالات آن‌ها گوش دادیم درحالی که حتی یک کلمه آشنا در حرف‌هایشان نمی‌شنیدیم. البته به سوال‌هایشان جوابی هم داده نشد و همه آن‌ها حواله داده شدند به شرکت در ادامه برنامه تا رسیدن به جواب سوال‌هایشان.
تریبون آزاد
فاصله افتتاحیه تا شروع پنل‌های دیگر، رسانه‌های ایرانی و خارجی هرکدام مشغول گرفتن مصاحبه از هم شدند، تریبون برای همه مهیا بود تا بی‌پرده سوال و جواب کند. ما هم از 5 مهمان خارجی مصاحبه گرفتیم. با موضوعاتی از قبیل حجاب، خانواده، تفاوت تصویر زن ایرانی در واقعیت و بازنمایی رسانه‌های غربی. از حرف‌های این خبرنگاران و اهالی رسانه که از کشورهای مختلف آمده بودند مشخص بود که با ایران و سیاست‌های ایران ناآشنا نیستند و حتی قبلا تجربه حضور در ایران را داشتند. به طور مثال یکی از خبرنگاران آمریکایی در گفتگو با خبرگزاری دانشجو از جنگ هیبریدی رسانه‌های غربی علیه ایران گفت و قضیه مهسا امینی را مثالی برای همین جنگ زد.
اساسا مشخص نیست برگزاری چنین رویداد پرهزینه با این بهانه که می‌خواهد زن ایرانی را معرفی کند اما در نهایت میزبان کسانی می‌شود که از قبل با ایران و زنان ایران آشنا بودند، چه ضرورتی داشت. موضوع بریز و بپاش‌ها و ضروری نبودن اینهمه خرج، تنها نظر من نیست و باید متولیان جشنواره دلیل خوب و دستاورد مهمی به اهالی رسانه و مردم نشان دهند تا قانع شویم که این شیوه مناسبی برای کار فرهنگی بین‌المللی است. البته هزینه و حاشیه در تمامی مراسم، خصوصا اگر موضوع زنان باشد، وجود دارد اما دمیدن به حواشی تنها پاپاراتزی‌ها و دشمنان را به هدف‌شان می‌رساند.
اختتامیه جشنواره با سخنرانی وزیر ارشاد، معاون ریاست جمهوری در امور زنان و شهردار مشهد برگزار شد. سپس به 5 خبرنگار برگزیده ایرانی و 15 خبرنگار برگزیده خارجی جوایزی اهدا شد. ضعف ترجمه هنوز هم مشهود بود. آن هم وقتی که خبرنگاران خارجی پس از دریافت هدیه خود می‌خواستند از تجربه حضور کوتاهشان در ایران بگویند و کسی نبود برای بقیه ترجمه کند.
روز بعد از اختتامیه مهمانان به بازدید و گردش در مشهد رفتند و در انتها وقتی که می‌خواستیم عازم فرودگاه شویم، به تمامی میهمانان انگشتر نقره فیروزه با طرح لوگو جشنواره اهدا شد. دوباره خرجی غیرضروری و اضافه.
این اولین رویداد خورشید بود و گویا قرار است از این به بعد نیز ادامه پیدا کند. به همین دلیل هم مهم است به بازخوردها و تجربه‌های مشابه توجه شود. در تمامی کشورها برای انتقال تجربه، آشنایی با فرهنگ و تعامل، جشنواره و رویدادهایی مانند جشنواره خورشید برگزار می‌شود. زمستان پارسال هم ما شاهد برگزاری همایش زنان تاثیرگذار بودیم اما بحث مهم آن است که این نوع حرکت‌ها باید نتیجه و دستاورد عینی و مشخصی برای ما داشته باشد وگرنه اینهمه تشریفات و هزینه نه تنها زنان را از ابزار بودن نجات نمی‌دهد بلکه زنان و مسائل حوزه آن‌ها را ابزاری برای ایجاد تشریفات و هزینه‌تراشی معرفی می‌کند. ضمن اینکه در طول جشنواره خورشید شاهد طرح مسائل عمیق و بحث و گفتگوی علمی در مورد مسائل و مشکلات زنان در دنیا نبودیم. درواقع ضعف علمی در این جشنواره وجود داشت.
شاید بهتر باشد متولیان این همایش ببینند که در دنیا این رویدادها چطور برگزار می‌شود یا از تجربه همایش زنان تاثیر گذار درس بگیرند تا با حاشیه‌سازی‌های بی‌مورد تمام زحمات به باد نرود. همچنین می‌شد طوری برنامه‌ریزی کرد که همه‌چیز جمع‌وجورتر و ساده‌تر برگزار شود. زرق و برق دادن به مراسم‌های این چنینی تنها توجه مخالفان و رسانه‌های غربی را به خود جلب می‌کند تا با تحریک احساسات مردم و با این ادعا که از جیب شما برای خارجی‌ها خرج کردند؛ شاهد تاثیرگذاری عکس اهداف‌مان باشیم.