طراحی «شورای ثبات»؛ پیشنهادی برای هماهنگی بازارهای مالی
تهران - دایرنا - «سیداحسان خاندوزی» عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و نماینده تهران در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی می‌گوید برای آنکه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی با توجه به شرایط خاص خود درباره بازار بورس تصمیم نگیرند، بهتر است یک شورای ثبات مالی طراحی شود تا توازن لازم بین‌بخش‌های مختلف اقتصاد حاصل آید.
دومین جلسه از سلسله نشست‌های گفتگوهای آزاد دانشگاه علامه با حضور سیداحسان خاندوزی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و نماینده تهران در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی این دانشگاه سه‌شنبه‌شب ششم خردادماه به صورت مجازی در فضای اینستاگرام برگزار شد. «مهدی مهدوی زاهد» دبیر این گفت‌وگو و موضوع نشست در خصوص چالش مدیریت بورس و اقتصاد ایران در سال 1398 بود.
آنچه در ذیل می‌خوانید شرحی از این گفت و شنود است؛
مهدوی زاهد: من بر اساس بررسی‌هایی که در زمینه فعالیت‌های دانشگاهی و انتخاباتی شما انجام دادم به کلیدواژه «شفافیت» رسیدم. یعنی در واقع وجه مشترک بسیاری از فعالیت‌های شما در حوزه‌های مختلف واژه شفافیت است. بر اساس معیار و در نظرگرفتن شفافیت، شما متولد چه سالی هستید و دانش آموخته کدام دانشگاه هستید؟
خاندوزی: من متولد 1359 و دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه علوم و تحقیقات هستم.
مهدوی زاهد: چه سالی و با چه کیفیتی به عنوان هیات علمی دانشگاه علامه شدید؟
خاندوزی: سال 1391 از رساله دکتری خود دفاع کردم و برای هیات علمی شدن درخواست دادم. در فرایندهای اداری این درخواست باقی ماند تا سال 1393 که دانشگاه اعلام کرد متقاضیان می‌توانند در سایت وزارت علوم ثبت نام کنند. به این ترتیب روند را شروع کردم و مراحل مصاحبه در دانشگاه اقتصاد ا گذراندم. بهمن 1393 اولین ترم شروع تدریس من بود.
مهدوی زاهد: آیا شما در یک فرایند رقابتی وارد دانشگاه شدید؟
خاندوزی: کاملا. پس از به ثمر رسیدن ارزیابی‌های اساتید مختلف در دانشکده‌ها و دانشگاه من به عنوان عضو هیات علمی انتخاب شدم.
مهدوی زاهد: یکی از نقاط بسیار امیدوارکننده، توییت شما در خصوص هفت منشوری بود که برای اصلاح نظارت بر قوانین در مجلس، تدوین کرده بودید که یکی از این عناصر بحث شفافیت و رقابت پذیری بود. آیا می‌توان این سوال را پرسید که آقای خاندوزی در یک انتخابات رقابتی به عنوان نماینده مردم تهران فردا عازم مجلس می‌شود؟
خاندوزی: تا تعبیر شما از رقابت چه باشد. اگر منظور این باشد که فقط و فقط یک جریان به عنوان نامزد در انتخابات حضور داشته باشد باید بگویم یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران این است که به سمت نظام تک حزبی و تک صدایی در حوزه سیاست نرفته اما اگر منظورتان این باشد که رقابت بین گروه‌های مختلف خیلی رقابت نفس‌گیر بود که فاصله آرا کم باشد و مشارکت مردم گسترده باشد، باید بگویم به این معنا نبوده است.
مهدوی زاهد: آیا اگر وارد مجلس شدید، بحث شفافیت آرای نمایندگان را در مجلس دنبال خواهید کرد؟
خاندوزی: قبلا هم گفته‌ام که با توجه به اینکه تنها فعالیت شبه حزبی و سیاسی که تحت یک سازمان مردم نهاد به نام دیده بان شفافیت و عدالت داشته‌ام و هیات مدیره این سازمان مردم نهاد بودم و دلبستگی خاصی به مساله شفافیت به مثابه ابزار اصلاح و برگرداندن اعتماد به مردم دارم، حتما آنرا در مجلس دنبال خواهم کرد.
مهدوی زاهد: با توجه به اینکه این روزها افراد بسیاری سرمایه‌های اولیه خود را وارد بورس می‌کنند، آیا شما موافق این حرکت مردم هستید؟ آیا شرایط بورس در حال حاضر حباب است و یا خیر بازار بورس، بازار مطمنی است و افراد می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند؟
خاندوزی: تحلیل بازار سرمایه به جهت اینکه هم با بخش واقعی اقتصاد یعنی حوزه تولید، صنعت، انرژی و خدمات پیوند جدی دارد و هم از طرف دیگر با بازار سرمایه، ارز و دارایی ارتباط دارد، بنابراین باید دقیق باشد. کارشناسان حوزه مالی معتقدند وضعیت فعلی به ویژه در ماه‌های آخر سال 1398 و ماه‌های آغازین 1399 قابل توجیه نیست و نسبتی با شاخص‌های کلان اقتصادی ندارد (همان تقسیم P بر E) که در تحلیل بازار سرمایه بسیار استفاده می‌شود. به این معنا باید بازده شرکت‌های بورس در ماه‌های آینده به طور محسوسی افزایش یابد تا نسبت P بر E کاهش پیدا نکند. در حالی که چشم‌انداز بخش واقعی اقتصادی کشور نشان نمی‌دهد که اتفاق خاصی می‌افتد و بازدهی بالا می‌رود. بنابراین در حال حاضربخش بازار سرمایه و بخش واقعی اقتصاد دچار گسست است و این گسستگی در جایی پاره می‌شود و به نفع بخش واقعی رخ می‌هد. یعنی این پارامترهای بخش واقعی اقتصاد هستند که حباب‌های مالی را تخلیه و به جایی که باید باشند، بر می‌گردانند.
مهدوی زاهد: آیا گمان می‌کنید، آنچه درباره موسسات مالی و اعتباری روی داد درباره سهامداران هم اتفاق افتد؟ اصلا در اقتصاد سرنوشت محتومی وجود ندارد و همه چیز به واکنش‌های دولت و مجلس و سیاستگذارن بستگی دارد. ما چند سناریو را برای ماه‌های آینده فراهم کرده‌ایم که بخشی از آنها به واکنش‌های مقامات سیاسی دارد.
دکتر محمدی که سابق رییس سازمان بورس بودند، پیشنهادی به عنوان «ایجاد سرعت‌گیری برای نرخ‌های سود برخی شرکت‌ها» ارائه کردند که به نظر من پیشنهاد بسیار موثری بود و اگر دنبال می‌شد چه بسا اکنون شرایط خیلی بهتری داشتیم. اما متاسفانه مسیری که از سوی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی دنبال شد و تا حدی متاثر این است که برای بانک مرکزی بحث کنترل ارز اولویت دارد و هر چه حباب در بورس شکل بگیرد، بانک مرکزی پاسخگویی بدان ندارد و این منجر به این می‌شود که نقدینگی‌ها به سمت بازار ارز کشیده نشود، بنابراین یک تمایل پنهانی در میان مسوولان بانک مرکزی برای نسبت بورس و نسبت ارز وجود دارد. این هم در سیاست‌های ماه‌های گذشته بود. نکته‌ای مطرح کنم و آن این است که بر اساس تجارب بین‌المللی بسیاری از کشورها برای اینکه نسبت این چند بازار با هم تناسب پیدا کند، یک شورای ثبات مالی طراحی می‌کنند که این شورای ثبات مالی سعی می‌کند تمام بازارهای مالی را با هم ببیند و مشخص کند هجوم نقدینگی‌ها به کدام سمت بیشتر است یا میزان بازدهی کدامیک بیشتر است و توازنی بین بازارهای مالی ایجاد می‌کند. متاسفانه ما در کشورمان فاقد چنین سازوکاری هستیم. یکی از پیشنهادات مشخص من این است که چنین سازوکاری در کشورمان تحقق یابد تا وزارت اقتصاد و یا بانک مرکزی بر اساس وضعیت خاص خودش درباره بازار بورس تصمیم نگیرد.
مهدوی زاهد: نظر شما و همفکرانتان در مجلس نسبت به سیاست‌های دولت در حوزه بورس چیست؟
خاندوزی: ما در جمع کوچکمان گفت‌وگوهایی انجام دادیم تا حوزه مجلس در این زمینه شفاف شد. اما از آنجایی‌که رای آوردن هر طرحی منوط به این است که بیش از نیمی از اعضای مجلس به آن رای دهند، بنابراین باید تلاشمان را داشته‌باشیم تا بتوانیم اقناعی را برای صحن علنی مجلس نسبت به واکنش به شرایط بازار سرمایه و... فراهم کنیم.
مهدوی زاهد: آیا فروش 30 درصد از سهام عدالت را به مردم عادی پیشنهاد می‌دهد؟
خاندوزی: در شرایط حاضر من این کار را پیشنهاد نمی‌دهم. در این زمینه کاتوزیان کتابی با عنوان جامعه کوتاه مدت دارد و در آن شواهدی می‌آورد که چشم‌انداز فعالیت‌ها در این کشور کوتاه است، لذا اگر بخواهم دوستان را به منفعت طولانی مدت سوق دهم، پیشنهاد می‌کنم فعلا مکث کنند.
*س_برچسب‌ها_س*