علیه افغان‌ستیزی

اخراج گسترده اتباع خارجی و به خصوص اتباع افغان اما دو لبه تاریک و روشن دارد. در لبه تاریک آن اخراج گسترده مهاجرانی قرار دارد که طی سال‌های گذشته به دلیل به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان مجبور به ترک وطنشان و پناه آوردن به ایران شده اند. اکثر آنها را زنان و مردان و کودکانی تشکیل می‌دهند که در سودای زندگی بهتر راهی ایران شده اند. همان زنان و کودکانی که می‌خواستند درس بخوانند و کار کنند و به عبارت بهتر به دور از سایه طالبان زندگی کنند.

در لبه روشن این اخراج می‌توان به اخراج آن درصدی اشاره کرد که احتمالا مشغول همکاری با رژیم صهیونیستی بودند. با این حال اینکه به چه صورت دولت می‌تواند بین خیل عظیم مهاجران افغان افتراق قائل شود، سوالی است که به آسانی پاسخ به آن امکان‌پذیر نیست.

در بین مهاجران و اتباع افغانی که بازداشت شده و اخراج شده‌اند کسانی قرار دارند که حدود 30 سال است در ایران زندگی کرده‌اند. کارت شناسایی دارند، ازدواج کرده و فرزندانشان در این خاک متولد شده‌اند، اما گویا آنها هم زیر تیغ اخراج قرار گرفته‌اند. نمونه آن فیلم کوتاهی است که روز گذشته نوید محمدزاده، بازیگر سینما در اینستاگرامش منتشر کرد که در آن از بازداشت پدر همسرش (پدر فرشته حسینی بازیگر افغان سینمای ایران) که به گفته‌اش 30سال است، در ایران زندگی می کند و فرزندانش در ایران متولد شده‌اند خبر می‌دهد. نوید محمدزاده در این فیلم کوتاه تاکید می‌کند که پدر همسرش کارت آمایش دارد. او در حالی که به سمت کلانتری می‌رود می‌گوید باید با احترام بگویند که اشتباه کرده‌اند و آزادش کنند.(البته ساعتی بعد آزاد شد)

موج شدید اخراج مهاجران افغان و افغان‌ستیزی تبعات دیگری هم دارد. طی روزهای گذشته فیلمی در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد دو پسر جوان در مترو، پسری جوان از تبعه افغان را بدون هیچ دلیلی زیر مشت و کتک قرار داده و آزار می‌دهند. هر چند زمان و مکان این کلیپ مشخص نیست، اما حکایت از دردی به عنوان مهاجرستیزی دارد که این روزها در سایه جنگ 12روزه در جامعه گسترش پیدا کرده است.

همزمان البته بسیاری مقابل نگاه افغان‌ستیزی که ریشه‌اش به ماه‌ها قبل از جنگ باز می‌گردد، ایستاده‌اند و خواستار عدم اخراج مهاجران افغان که به کشورمان پناه آورده‌اند هستند. در این بین کارزاری هم در فضای مجازی با عنوان «پول رهن خانه مهاجرین را پس دهید» شکل گرفته که در آن با توجه به اخراج مهاجرین از صاحب‌خانه‌های این مهاجرین که مجبور به ترک ایران هستند خواسته شده است که پول رهن و اجاره آنها را برگردانند. بر اساس این کارزار ظاهرا برخی از صاحبان خانه‌ها در ایران، به بهانه جنگ پول مهاجران را پس نمی‌دهند و حتی آنها را تهدید می‌کنند که در صورت اصرار آنها را به پلیس تحت عنوان جاسوس گزارش داده و معرفی می‌کنند. همه این موارد همان لبه تاریکی است که موج اخراج گسترده مهاجرین افغان ایجاد کرده است.

در این بین این پرسش مطرح می‌شود که موج گسترده اخراج مهاجران افغان که سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) و سازمان ملل نیز آن را بی‌سابقه توصیف کرده‌اند، آیا تنها شامل مهاجران غیرقانونی می‌شود یا تمام مهاجران به ایران را شامل می‌شود؟ چرا که براساس برخی گزارش‌ها پدیده اخراج طی روزهای گذشته شامل حال مهاجرانی که آمایش شده و کارت اقامت دارند هم شده است.

سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در تازه ترین گزارش خود که روز سه‌شنبه منتشر کرده اعلام کرده است: بیش از 256هزار مهاجر افغان در ماه گذشته میلادی (ژوئن) از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. سازمان بین‌المللی مهاجرت، این میزان بازگشت مهاجران افغان را بی‌سابقه عنوان کرده است. نماینده یونیسف در افغانستان نیز در پیامی اظهار کرده است روزانه به‌طور میانگین 20هزار مهاجر افغان از ایران به کشورشان باز می‌گردند.

بر اساس گزارش‌ها مرز اسلام قلعه در شمال شرق کشور شاهد بیشترین حجم موج بازگشت مهاجران افغان به کشورشان است. روز گذشته نیز اسکندر مومنی وزیرکشور در سخنانی درباره ساماندهی اتباع خارجی، گفت: تا این لحظه شاید در سال جدید حدود 400 هزار نفر برگردانده شدند، لایحه سازمان ملی مهاجرت نیز توسط دولت تصویب شده و اکنون در مجلس است.

به گزارش «ایسنا»، وی با تاکید بر اینکه اگر اتباع بنا باشد ساماندهی شوند، باید همه ارکان کشور درگیر شوند، گفت: اینکه نیروی انتظامی دستگیر کند و ببرد و دوباره برگردند قابل قبول نیست. باید صفر تا صد کار را یک مجموعه پیگیری کند. یعنی از صدور ویزا تا اینکه اشتغال آنان در کشور چگونه باشد. با این حال اخراج گسترده مهاجران افغان روز گذشته واکنش مولوی عبدالحمید امام‌جمعه اهل سنت زاهدان را در پی داشته است. به گزارش خبرآنلاین، او درباره موضوع بازگرداندن افغانستانی های ساکن ایران در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ایران و افغانستان دو همسایه با پیوند‌های تاریخی و منافع مشترک‌اند. استقبال گرم ایرانیان از برادران و خواهران نجیب افغان گواهی بر عمق این روابط است. انتظار می رود تنها با متخلفان طبق عدالت برخورد شود و در صورت لزوم بازگرداندن سایرین با رعایت مهلت مناسب و حفظ شأن و کرامت انجام گیرد.