عوارض کشنده مصرف خودسرانه گیاهان دارویی را جدی بگیرید

عضو هیئت علمی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه هر گیاه شرایط خاص خود را دارد و این مهم است که برای چه کسی، چه زمانی و چه موقعیتی استفاده می شود، عنوان کرد: اینکه داروی گیاهی به صورت ضماد، مرهم، دمنوش، دود دادنی، بخور یا حتی اینکه در بینی چکانده شود، روش های مختلفی هستند که باید تحت نظر پزشک تجویز شود.

دکتر محمود بابائیان گفت: امروزه تمایل مردم به گیاهان دارویی بیشتر شده و پیش بینی می شود تا سال 2050، 5 تریلیون دلار گردش مالی در بازار گیاهان دارویی در جهان خواهیم داشت اما با وجود اینکه ایران گونه های مختلف گیاهی و تنوع جغرافیایی دارد اما سهمش در بازار جهانی زیاد نیست.

گسترش روزافزون حوزه طب سنتی و تمایل بیشتر مردم به طب های مکمل

وی خاطرنشان کرد: امروزه خوشبختانه بسیاری از پزشکان به درمان های گیاهی و طب های نوین و مکمل علاقمند شده اند و دانشکده های مختلفی تاسیس شده و پزشکان درجه تخصصی در رشته های طب سنتی و سوزنی می گیرند.

این متخصص طب سنتی افزود: از طرف دیگر محصولات و کارخانجات متعدد گیاهان دارویی و شرکت ها و پژوهشگاه های دانش بنیان در این حوزه توسعه می یابند و این خیلی اتفاق خوبی است. داروهای گیاهی امروزه به صورت کپسول، شربت و قرص و براساس مواد موثره در ایران تولید می شود و مردم می توانند با خیال راحت آن ها را استفاده کنند.

بابائیان در خصوص دلایل مختلفی که منجر به تمایل مردم به داروهای گیاهی شده گفت: یکی اینکه محدودیت هایی در اثربخشی برخی درمان ها در طب نوین وجود دارد مخصوصا در بیماری های مزمن و از طرفی دارای درمان های سنگین و گران قیمت هستند.

عضو هیئت دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه داد: همچنین برخی از داروهای شیمیایی نیز دارای اثرات ناگواری هستند که برای بیمار ناخوشایند است مثلا فرد را دچار ریزش مو، کم خونی و غیره می کند.

اینکه داروی گیاهی برای چه کسی، چه زمانی و چه موقعیتی استفاده می شود مهم است

وی اظهار داشت: البته خیلی از افراد به اشتباه فکر می کنند در طب سنتی نیازی به تست های تشخیصی نیست و درمان های آن ارزان قیمت هستند و مصرف داروهای گیاهی عوارضی ندارد بنابراین تمایل زیادی به طب مکمل و گیاهی پیدا می کنند.

این متخصص طب سنتی گفت: متاسفانه بر کار عطاری ها نیز نظارت درستی وجود ندارد و افراد می روند دارو را از آن ها می گیرند و به خیال طبیعی بودن دارو آن را استفاده می کنند، غافل از این که امکان دارد دچار مشکلات عدیده دیگری شوند.

بابائیان تأکید کرد: هر گیاهی که در این عالم هست یک خاصیت درمانی و دارویی دارد اما هر گیاه شرایط خاص خود را دارد و این مهم است که برای چه کسی، چه زمانی و چه موقعیتی استفاده می شود.

تشخیص اشتباه برخی داروهای گیاهی و بروز عوارض ناگوار

وی در رابطه با عوارض ناخواسته گیاهان دارویی تصریح کرد: یکی از عوارض ناخواسته ی داروها، جمع آوری غلط گیاهان دارویی توسط افراد ناآگاه و بی تجربه زیرا گاهی گیاهان سمی وارد گیاهان اصلی می شود.

این متخصص طب ایرانی گفت: مثلا سبزی جعفری شبیه یک گیاهی به نام شوکران است. جعفری یک گیاه خوراکی است و شوکران یک گیاه سمی. یا مثلا سورنجان خیلی شبیه پیازچه های معمولی است و ممکن است عدم تشخیص درست آن باعث مسمومیت شود.

این استاد دانشگاه اشاره کرد: تقلبات زیادی در تولید داروهای گیاهی می شود مثلا گاهی در داروهای گیاهی لاغری، متفورین و لووتروکسین میریزند و به مردم عرضه می کنند.

نحوه مصرف گیاهان دارویی را پزشک تعیین می کند

وی با تأکید براینکه نوع و نحوه مصرف گیاهان نیز بسیار مهم است، بیان داشت: اینکه داروی گیاهی به صورت ضماد، مرهم، دمنوش، دود دادنی، بخور یا حتی اینکه در بینی چکانده شود، روش های مختلفی هستند که باید تحت نظر پزشک انجام شود.

بابائیان اضافه کرد: مثلا گیاه اسفرزه اگر با آب خنک خورده شود، ملین، ضد سنگ و کاهنده کلسترول است اما اگر آن را با آب گرم مخلوط کنید ایجاد لعاب می کند و برای مصرف موضعی خوب و کاهنده التهابات پوستی است اما خوردن آن با آب گرم منجر به انسداد عروق می شود.

این متخصص طب سنتی گفت: مثلا گیاه بنفشه باید به صورت دمنوش مصرف شود و اگر بجوشد خواصش از بین می رود چون گل بنفشه گلی لطیف است اما رازیانه خصوصا ریشه هایش بهتر است چند دقیقه بجوشد تا خاصیت دار شود.

وی افزود: مثلا داروهای گیاهی که برای معده مصرف می شوند نباید خیلی کوبیده شوند و باید "جریش" شوند یعنی باید نیم کوب باشند، اگر خیلی پودر شوند خواصی برای معده ندارند و بیشتر خواص کبدی دارند.

زمان درست استفاده از داروهای گیاهی در اثربخشی درمان بسیار موثر است

بابائیان در رابطه با زمان استفاده از داروهای گیاهی گفت: اینکه دارو قبل غذا، همراه غذا یا بعد از غذا استفاده می شود بسیار مهم است. مثلا دارویی که برای کبد تجویز می شود حتما باید قبل غذا یا دو ساعت قبل غذا مصرف شود یعنی شکم نباید زیاد پر باشد تا دارو به خوبی در کبد جذب شود. داروهای گیاهی برای اعصاب مانند سنبل الطیب هم نباید با شکم پر خورد شوند و حتما باید قبل غذا یا چند ساعت از غذا گذشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مطرح کرد: مثلا برخی داروها مانند خار مریم و لیورگل را باید حتما همراه غذا بخورید زیرا اگر با شکم خالی بخورید گوارش را اذیت می کند. برخی داروهای ضد التهاب گیاهی مانند فلوس یا خیار شنبر حتما باید با روغن بادام شیرین خورده شود چون در غیر اینصورت به دیواره روده ها می چسبد و زخم های گوارشی ایجاد می کند.

این متخصص طب سنتی یادآور شد: برخی داروهای قابض مانند به و انار نیز اگر قبل از غذاخورده شود باعث لینت شده و دستگاه گوارش را شل می کند اما اگر بعد از غذا خورده شود یبوست می آورد. ما برای بیمارانی که رفلاکس دارند می گوییم اینها را بعد از غذا بخورند یا برخی میوه و داروها را می گوییم قبل از غذا بخورند.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.