فاجعه «فیلم سوزی» در کمین سینمای ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اخیرا دبیر کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق بازرگانی تهران در آماری عجیب گفت در حالی که ایران حضور در بازارهای صادراتی فرهنگی را فراموش کرده، ترکیه در سال 2019 صادرات فرهنگی خود با محوریت سریال و فیلم به 18 میلیارد دلار رسانده است.

در جریان نشست اعضای کمیته اقتصاد هنر اتاق بازرگانی تهران با رییس سازمان توسعه تجارت، هادی حدادی، دبیر کمیته اقتصاد فرهنگ اتاق تهران، در گزارشی از وضعیت اقتصاد محصولات خلاق در سال 2019 گفت: «سهم اقتصاد خلاق در اقتصاد کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته از زیر یک درصد به حدود 37 درصد رسیده است؛ برای مثال در کشوری مانند ترکیه، سهم اقتصاد خلاق در تولید ناخالص داخلی این کشور به بیش از 18 میلیارد دلار رسیده که نمود آن در تولید و صادرات محصولات فرهنگی مانند فیلم‌ها و سریال‌های تولید ترکیه قابل مشاهده است.»

او درباره وضعیت صادرات فرهنگی ایران افزود: «متاسفانه سهم اقتصاد هنر در اقتصاد ایران همچنان کمتر از یک درصد است. مساله این است که ایران به رغم برخورداری از جایگاه فرهنگی و بعد تمدنی به نسبت به رقبای منطقه‌ای، فاقد برنامه منسجم برای رونق بخشیدن به اقتصاد خلاق بوده و در این حوزه کم‌کاری صورت گرفته است.»

به راستی چه شده است که کشور ما، که به لحاظ عقبه‌ی تاریخی و مواریث فرهنگی جزو کشورهای سرآمد دنیاست و به قدر کافی مایه و محتوای لازم برای تولید آثار فرهنگی با قابلیت صادرات را دارد، نه تنها در زمینه‌ی یافتن بازار هدف خارج از کشور موفق نبوده که عملا مخاطب داخل کشور را هم از دست داده است؟

این در حالی است که در همان معدود دفعاتی که تهیه‌کنندگان داخلی تلاشی پیگیر برای پخش اثر خود در کشورهای دیگر داشتند، نتایج خوب و مطلوبی گرفته شد. برای نمونه، سریال «یوسف پیامبر» ساخته‌ی مرحوم فرج‌الله سلحشوری به محبوبیتی چشمگیر در کشورهای مسلمان رسید و هنوز هم شبکه‌های تلویزیونی در کشورهای مسلمان هستند که این سریال را در کنداکتور پخش دارند. یا این که تهیه‌کننده فیلم «شیار 143» در رایزنی با کمپانی‌های چینی موفق شد برای فیلم خود اکران عمومی در چین و تایوان و ماکائو بگیرد. این روند گویا برای دیگر فیلم این تهیه‌کننده یعنی «شبی که ماه کامل شد» هم تکرار شد و حتی چینی‌ها از نرگس آبیار برای برگزاری ورکشاپ‌های آموزشی در این کشور دعوت کردند.

فیلم «متری شیش و نیم» سعید روستایی به فروش یک میلیون دلاری در فرانسه رسیده و معمولا فیلم های اصغر فرهادی در فرانسه با استقبال به نسبت خوبی مواجه شده اند؛ با اینکه «قهرمان» فرهادی به تازگی اکران خود را در آمریکا آغاز خواهد کرد، حدود سه هفته است که در فرانسه اکران شده و در همین مدت توانسته بیش از یک میلیون دلار در این کشور فروش داشته اشد. «قهرمان» از روز 15 دسامبر فروش خود را در فرانسه با 145 سالن آغاز کرده است و در هفته اول خود نزدیک به نیم میلیون دلار فروش داشته است. مثل همیشه کمپانی «ممنتو فیلمز» پخش کننده فرانسوی این فیلم است.

این فروش اما در مقایسه با آثار قبلی فرهادی در فرانسه کمی ناامید کننده است، مثلا در مدت مشابه «جدایی نادر از سیمین» نزدیک به 3.3 میلیون دلار و «گذشته» نزدیک به 5 میلیون دلار فروش کرده بود هرچند نمی‌شود تاثیر شیوع کرونا و امیکرون را در این افت فروش نادیده گرفت. همچنان پرفروشترین فیلم فرهادی در فرانسه، «گذشته» است که نزدیک به 7.6 میلیون دلار در این کشور فروش داشته است و تنها در هفته اول خود در سیصد سینما اکران شده بود و فروش یک میلیون و نیم دلاری در هفته اول تجربه کرده بود.«جدایی نادر از سیمین» با فروش 7.4 میلیون دلاری و «همه می‌دانند» با فروش 6.5 میلیون دلار، رتبه‌های بعدی را در آثار پرفروش فرهادی در فرانسه به خود اختصاص داده‌اند.

ذکر مصداق چین در این گزارش از این رو اهمیت دارد که در نظر بگیریم جمهوری خلق چین، به عنوان متحد راهبردی جمهوری اسلامی، دارای 66 هزار سالن سینما است! اگر ایران تنها بتواند هزار سالن از سالن‌های سینمای کشور چین را برای اکران محصولات سینمایی خود در اختیار داشته باشد، آن‌گاه اصولا فیلم تولید داخل شاید برای درآوردن هزینه‌های خود حتی نیاز به اکران داخلی هم نداشته باشد و این درحالی است که حدود 70 درصد شهرستان های ایران فاقد سالن سینما هستند و در بهترین حالت حدود 600 سالن فعال سینما در کشور وجود دارد.

به گفته برخی کارشناسان سینما پدیده آفت زای «سود در تولید» یکی از عوامل مهمی است که تهیه کنندگان سینمای ایران را بی میل نسبت به موضوع اکران های داخلی کرده است چه برسد به اینکه آنها به فکر اکران های خارجی فیلم خود باشند؛ به باور بسیاری، سینمای ما دولتی و به عبارتی نفتی اداره می شود و اکثر تهیه کنندگان با مراجعه به نهادهای دولتی سرمایه لازم برای ساخت فیلم خود را تهیه می کنند و در حین تولید فیلم، سود مالی خود را به دست آورده و دیگر دغدغه ای برای اکران فیلم خود ندارند و همین باعث شده تا در دوران کرونا که سینماهای کشور تعطیلی های چند مرحله ای را تجربه کردند، حدود 200 تا 300 فیلم در مرحله اکران قرار داشته باشند و تهیه کنندگان آنها تمایلی برای اکران فیلم خود نداشته باشند.

این تعداد فیلم در صف اکران را باید در کنار فیلم های جدیدی که به تازگی پروانه نمایش کسب می کنند قرار داد تا فاجعه «فیلم سوزی» سال آینده سینمای ایران کمی شفاف تر به نظر برسد. بحرانی که متوجه سازمان سینمایی است و باید با تدبیر و تشویق تهیه کنندگان به اکران فیلم های خود، به درستی آن را مدیریت کند؛ اکران آنلاین، تشویق های مالی سیازمان سینمایی برای اکران و تفاهم نامه با کشورهایی نظیر چین، هند و روسیه برای اکران های خارجی می تواند اوضاع بحرانی اکران در سال آینده را کمی بهبود بخشد.

انتهای پیام /