فضای درام گونه حوزه نشر در دو دولت قبلی / سوء مدیریت، معضل اصلی مشکل کاغذ
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - شادی رضایی؛ میثم رشیدی نویسنده حوزه تاریخ و دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو با برشماری مطالبات اهالی نشر از دولت سیزدهم، گوشه‌ای از مشکلاتی را که با آنها مواجه هستند را عنوان کرد و حل شدن آنهارا در دولت بعدی در انتخاب درست معاون فرهنگی وزارت ارشاد دانست. دانشجو: انتظارات اهالی حوزه نشر از دولت آینده چه مواردی است؟
رشیدی: در حوزه فرهنگ با محوریت نشر و کتاب برای ما اولویت دارد که معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد است و خیلی اهمیت دارد که این فرد اهل کتاب باشد. چون خود وزیر فرهنگ و ارشاد مشغولیت‌ها و درگیری‌های بسیار داردو با اینکه در تصمیم گیری‌های کلان درگیر است، اما تاثیر وزیر به اندازه معاون فرهنگی اش در حوزه نشر نیست. پس باید در زمینه نشر همه توان ذخیره شود تا معاون فرهنگی مناسبی انتخاب شود چراکه در واقع تمرکز اصلی معاون فرنگی بر بخش نشر و کتاب است.
میبایست کسی باشد که خاک این عرصه را خورده باشد و مشکلاتش را بداند و عمدتا اگر ناشر باشد موفق‌تر میتواند باشد و ترجیحا هم ناشری باشد که اهل قلم هم باشد. یعنی هم به بخش نوشتن و ویراستاری کتاب مسلط باشد هم به بخش چاپ کتاب و پای دستگاه چاپ هم ایستاده باشد که ما چنین افرادی را داریم، افرادی که هم خودشان در محتوا قوی هستند هم قادرند که کتاب خوب را از بین کتاب‌ها تشخیص دهند. در حوزه نشر به نظرم مطالبه از هیچ کسی موثرتر از این نیست که به سمت مطالبه یک معاون فرهنگی خوب وتراز برای وزارت ارشاد حرکت کنیم.
این مطلب صحیح است که بازار نشر خودساخته و مستقل است، اما دولت با تصمیماتی که می‌گیرد میتواند فضای حوزه نشر را متحول کند مثل یارانه‌های کاغذ و چاپ یا مسئله مهمی مثل ممیزی و امثالهم که همگی تاثیرات زیادی بر حوزه نشر دارند.
ناشر میبایست برای خود برنامه‌ای داشته باشد، اما وزارت فرهنگ و ارشاد و مشخصا معاون فرهنگی وزارت ارشادحداقل باید سیاست‌های خود را بنا نهد و با مطلع کردن ناشرین از آنها، این اطمینان را بدهد که این سیاست‌ها در این 4 سال ثابت است و ما از این چهارچوب خارج نمیشویم که موجب ضربه به شما ناشرین شود؛ و ناشرین میتوانند در این حالت با خیال راحت برنامه 4 ساله خود را تنظیم و به آن عمل کنند.
زمانی که وزیر ارشاد از این مطالبه مطلع باشد و بداند که این انتظار از او وجود دارد که معاون فرهنگی خوب و ترازی برای خود انتخاب کند قطعا توجه بیشتری در انتخاب این فرد خواهد داشت و باید اهرم فشاری مانند رسانه این اطلاع رسانی را انجام دهد. دانشجو: مشکلات حوزه نشر در دولت قبلی چه مواردی بودند و عملکرد وزارت ارشاد در قبال این موارد چه بود؟ رشیدی: آنقدر در دولت قبلی در جنبه‌ها و محور‌های متفاوت کم کاری و مشکل وجود داشت که مشکلات حوزه فرهنگ و اختصاصا کتاب و نشر در آنها گم بود و جامعه نشر نتوانست به مرحله مطالبه جدی برسد؛ لذا در 8 سال گذشته جامعه نشر سعی بر همراهی با دولت را داشت. وزارت ارشاد هم در این دوران 3 وزیر عوض کرد، حاشیه‌های بسیاری داشت و مواردی از این دست باعث شد دولت با سکوت خود وضع را از چیزی که هست بدتر نکند، اما الان همه انتظار دارند که در دولت بعدی اوضاع تغییر کند و نگاه فرهنگی‌تر و مردمی تری حاکم شود، خصوصا اینکه نزدیکان آقای رئیسی چهره‌های فرهنگی‌ای هستند.
امید زیادی به این دولت داریم، اما طبیعتا باید آمادگی هر اتفاقی را داشته باشیم کمااینکه احتمال اینکه انتظارات و امیدواری هایمان تحقق نیابند هم وجود دارد. اما در ارتباط با دولت آقای روحانی، فضا به قدری درام گونه بود که کسی به فکر مطالبه نبود و من هیچ مطالبه‌ای را در این دوران ندیدم و حق می‌دهم چرا که در مسائل بسیار پیش پا افتاده‌تر و مهمتر برنامه راه مشخصی وجود نداشت چه برسد به اینکه برنامه‌ای برای فضایی مانند حوزه فرهنگ و کتاب و مواردی از این دست داشته باشند. دانشجو: چه حمایت‌هایی از اهالی حوزه نشر در دوران کرونا شد؟
رشیدی: ما چیز زیاد و خاصی ندیدیم، شاید مثلا در حوزه‌هایی از قبیل سینما و تئاتر وام‌هایی داده شد، اما ما این موارد را به طور مشخص ندیدیم. میزانی سهمیه کاغذ داده شد که طبیعی بود و ارتباطی به کرونا نداشت، یارانه‌ای هم در قالب طرح‌های فصلی خانه کتاب داده شد که آن هم باتوجه به گرانی‌ها و افزایش قیمت‌های کتاب هیچ سود و فایده‌ای نداشت. ما در کل حمایتی ندیدیم، فقط کتابفروشی‌ها مطالبه داشتند که در دوران تعطیلی‌ها بتوانند باز باشند، چون فضای کتابفروشی آنچنان بستری برای انتقال ویروس نیست. اما این مورد هم به جایی نرسید، چون وزیر ارشاد نتوانست از این امر حمایت کند. دانشجو: حال حاضر بازار کاغذ و قیمت چگونه است؟ رشیدی: آخرین افزایش قیمت کاغذ مربوط به انتخابات شورای شهر بود که به موجب نیاز تبلیغاتی شاهد افزایش قیمت کاغذ بودیم که این اتفاق هم در تهران و هم در شهرستان رخ داد. واقعیتی در ارتباط با مسئله کاغذ وجود دارد، درواقع سهم کاغذ مصرفی حوزه کتاب در مقایسه با کل کاغذ مصرفی کشور بسیار ناچیز است. مواردی من جمله کاغذ مصرفی بسته بندی اجناس، کاغذ مصرفی تبلیغات و بازرگانی و فرم‌های اداری و مواردی از این دست در مقایسه با کاغذ مصرفی حوزه کتاب رقم زیادی است. به همین سبب مدیریت کاغذ مصرفی حوزه کتاب بسیار راحت است و اگر کسی واقعا دغدغه داشته باشد میتواند مدیریت کند و این مشکل را حل کند.