قوانین سختگیرانه نسخه گیاهان دارویی را پیچید / تشکیل اتاق فکر؛ ضرب‌العجلی برای حفظ و توسعه ثروت سبز ایران‌

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خاورستان، در روزگاری که جوانان به تدریج از کشاورزی روی برگردانده و راهی شهرها شده‌اند، توسعه فعالیت‌هایی چون تولید گیاهان دارویی، برند‌سازی در این حوزه و جذب مشارکت سرمایه‌گذاران برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی می‌تواند گامی مؤثر در افزایش دلگرمی کشاورزان، رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید باشد.

گیاهان دارویی در دنیا منبع مهمی برای درمان و صنعت داروسازی است اما این ظرفیت بی‌نظیر، مورد غفلت مسئولان و سرمایه گذاران واقع شده است. در حالی که روز به روز تقاضا برای مصرف داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی افزایش می‌یابد، می‌توان با ورود اساسی متخصصان به این حوزه، شاهد اقدامات شایسته در این زمینه بود. گیاهان دارویی به عنوان ذخایر ارزشمند خراسان‌جنوبی به شمار می‌رود که علاوه بر حفاظت و احیاء و بهره‌برداری صحیح از آن در عرصه‌های منابع طبیعی، سبب بهبود سطح سلامت و ارتقای کیفیت زندگی مردم می‌شود. گیاهان دارویی در خراسان جنوبی به دو روش آبی و دیمه کشت می‌شود و برخی از این گیاهان نیز در مراتع به صورت خودرو رشد می‌کند. کارشناساسان معتقدند؛ با توجه به کیفیت بالای اسانس و ماده موثر گیاهان داوریی، نیاز کم‌آبی و استفاده از نزولات آسمانی، کوتاه بودن و عدم تداخل دوره رشد با سایر محصولات، کم‌توقع بودن و مقاومت گیاهان دارویی نسبت به آب شور و اقلیم نامساعد بسیار کم‌هزینه‌تر نسبت به داروهای شیمیایی است و نقش مهمی در اقتصاد استان می‌تواند ایفا کند. توسعه کشت گیاهان دارویی در استان باعث ارزآوری و رونق اقتصادی، کاهش وابستگی به خارج از کشور، ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستائیان و کشاورزان خواهد شد. گیاهان دارویی به عنوان ذخایر ارزشمند خراسان جنوبی بشمار می‌رود که علاوه بر حفاظت و احیاء بهره‌برداری صحیح از گیاهان دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی سبب بهبود سطح سلامت و ارتقای کیفیت زندگی مردم، ایجاد فرصت‌های شغلی از طریق تولید اقتصادی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آنها می‌شود و احراز جایگاه شایسته و دستیابی به سهم مناسبی از بازار جهانی گیاهان دارویی را کسب خواهد کرد. گیاهان دارویی گنج های سبز خراسان جنوبی هستند که تاکنون به دلیل عدم توجه به این ثروت سودی در بخش اشتغال‌زایی و ارزآوری برای استان حاصل نشده است. در هر حال چنین به نظر می‌رسد که در جامعه ما هنوز درک جامعی از مفهوم گیاهان دارویی و شیوه صحیح تهیه و مصرف آنها وجود ندارد و علاقه‌مندان به گیاهان دارویی معتقدند همانطور که گیاهان در باغ نباتات خوب رشد می‌کنند، باید سعی شود زمینه علاقه‌مندی به این گیاهان در قلب‌های انسانها نیز فراهم و افزون شود. محسن پویان مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی در گفتگو با خبرنگار خاورستان، با بیان این‌که گیاهان دارویی دارای ابعاد متفاوتی است، گفت: یکی از ابعاد اقتصادی گیاهان دارویی راهکارهای فرآوری این گیاهان است که تاکنون تبلیغات وسیع و بین المللی برای معرفی گیاهان دارویی ایران صورت نگرفته است. وی خاطرنشان کرد: ما نیاز به این داریم که از طریق تبلیغات ماهواره ای یک ماهواره اختصاصی برای معرفی گیاهان ایران داشته باشیم چراکه در منطقه خاورمیانه گیاهان دارویی ایران و ترکیه حالت استثنایی دارد. مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی ضمن تاکید بر این‌که ما بازار بی نظیری در حوزه تولید گیاهان دارویی داریم، خاطرنشان کرد: زرشک بی دانه در تمام دنیا تنها در خراسان‌جنوبی وجود دارد اما متاسفانه تبلیغات خوبی برای معرفی محصولات گیاهی صورت نگرفته است و صادرات رونق خوبی ندارد. پویان یادآورشد: قوانین بازرگانی ما خیلی پیچیده است اما ترکیه قوانین روانی دارد شرکت‌ها به‌راحتی می توانند ثبت شده و صادرات داشته باشند از این رو ترکیه یکی از قطب‌های صادرات اسانس های گیاهی شده است. وی با تصریح این‌که در ایران قوانین دست و پاگیری وجود دارد، افزود: خراسان‌جنوبی که یک استان مطرح در زمینه گیاهان دارویی به لحاظ کیفیت است اما متاسفانه هیچ جاذبه ای برای سرمایه گذار در استان وجود ندارد. فراری شدن سرمایه‌گذار از خراسان‌جنوبی مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی ادامه‌داد: قوانین در خراسان جنوبی مو به مو اجرا می شود و هیچ انعطافی ندارد از این رو سرمایه‌گذار از خراسان‌جنوبی فرار می‌کند. پویان توضیح داد: یک سرمایه گذار برای تولید بیسکوئیت عناب وارد خراسان‌جنوبی شد آنقدر شرایط را پیچیده کردیم که همین سرمایه گذار در تربت حیدریه کارخانه فرآوری بسکوئیت عناب بیرجند را راه اندازی کرده و همین بسکوئیت در سوپرمارکت های شهر ما به فروش می‌رسد. وی با بیان این‌که انعطاف قوانین در خراسان‌جنوبی اصلا وجود ندارد، گفت: اگر تصمیم به تولید کارگاه در حوزه فرآوری محصولات گیاهی داشته باشیم که متاسفانه ارگان‌های زیربط سنگ های مختلفی بر مسیر راه می گذارند. مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی گفت: سرمایه گذاران خراسان جنوبی به دلیل سخت‌گیری‌های بیش از حد در اجرای قوانین به یزد، تربت حیدریه و چناران رفتند چراکه در این شهرها قانون روان وروشن است اما در خراسان جنوبی قوانین سخت است. مشکلات گیاهان دارویی را با استانداران مختلف مطرح کردیم پویان بیان کرد: مشکلات عدم رونق تولید را با 5 استاندار مطرح کردیم اما تا به فکر حل قضیه می افتیم مدیریت عوض می شود و دوباره روز از نو روزی نو می‌شود. وی با بیان اینکه "با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود"، افزود: ما ظرفیتی به نام گیاهان دارویی داریم که تا این‌ها را فرآوری، ارزآور و اشتغال زا نکنیم کاری انجام ندادیم. مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه باید یک تسهیلات و جاذبه را برای سرمایه گذار ایجاد کنیم، گفت: خراسان جنوبی از نظر زیرساخت های حمل و نقل اعم از قطار، هواپیما و جاده لنگ می زند باید جاذبه های دیگری از نظر تسهیل قوانین ایجاد کنیم. پویان با بیان اینکه مسئولان استان باید فکر چاره ای برای وضعیت تولید داشته باشند، گفت: باید سوبسید به سرمایه گذار بدهیم تا ترغیب شود از شهرهای دیگر به بیرجند بیاید. وی بیان کرد: من به عنوان پژوهشگر که 39 جلد کتاب و 15 ثبت اختراع و 40 مقاله علمی دانش بنیان وعلمی در زمینه گیاهان دارویی دارم آیا می توانم استاندار را ببینم؟ لزوم تشکیل اتاق فکر عملیاتی در زمینه گیاهان دارویی مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان‌جنوبی ضمن تاکید بر اینکه باید اتاق فکرعملیاتی در زمینه گیاهان دارویی ایجاد کنیم، گفت: مشکلات پیش و روی تولید، فرآوری و صادرات گیاهان دارویی اسف بار و باید اقدام ضرب العجلی در این زمینه صورت بگیرد. پویان ادامه داد: دانش صادرات محصولات گیاهان در خراسان جنوبی وجود دارد اما باید اقدامات مناسبی در زمینه فرآوری آن صورت بگیرد. وی اضافه کرد: بارها گفته ام یک دفتر برای صادرات در کویت و امارات داشته باشیم چراکه این نعمت ها و داروهای گیاهی را آن کشورها ندارند و به راحتی می توان هزار و یک فرآورده تولید کرد چراکه 500 نسخه گیاه دارویی دارم که می‌توانم همه آنها را به مکمل تولید کنم. این پژوهشگر گیاهان دارویی تصریح کرد: در کشور دیگری نظیر کانادا راحت تر می توان گیاهان دارویی را به مکمل تبدیل کنم اما در خراسان‌جنوبی علی رغم اینکه دانش و تکنینک است قوانین دست و پا گیر گلوی تولید وسرمایه گذاری را می فشارد. پویان گفت: اگر به همین شکل در روند فرآوری محصولات گیاهای پیش رویم باید گفت " زحمت چه می کشی پی درمان ما طبیب؟ ما بِه نمی شویم و تو بدنام می شوی". وجود متولیان متعدد گیاهان دارویی وی با بیان این‌که در حال حاضر بیش از 10 متولی گیاهان دارویی در خراسان جنوبی وجود دارد، افزود: باید این ها را یک کاسه کنیم و یک اتاق فکر تشکیل بدهیم و به فکر ارزآوری و اشتغال زایی جوانان باشیم. این پژوهشگر گیاهان دارویی با بیان اینکه اتاق فکر باید به ریاست استاندار داشته باشیم تا قابلیت اجرایی داشته باشد، یادآورشد: اماکانات را یک دست کنیم تا به یک جایی برسیم. پویان گفت: من به عنوان پژوهشگر که بیش از 40 سال در زمینه گیاهان دارویی کار کردم و برای حرف های خودم استدلال دارم از کار مایوس شده ام. وی یادآورشد: گلخانه که باید محل پرورش گل وگیاه باشد دارند به سمت تولید گوجه فرنگی و خیار می روند اگر انرژی ها ونیروها و بودجه پخش می شود و این گونه رفتار کنیم به جایی نمی رسیم. شایسته مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خاورستان، با اشاره به اینکه 800 گونه گیاهان دارویی در استان خراسان جنوبی داریم اظهارکرد: گونه‌های گیاهی که در خراسان جنوبی وجود دارد از تنوع بالایی برخوردار است. رتبه پنجم خراسان‌جنوبی در زمینه تولید گیاهان دارویی وی با بیان این‌که خراسان‌جنوبی رتبه پنجم سطح زیرکشت گیاهان دارویی در کشور را دارد افزود: در استان زعفران، زیره، انواع نعناع و آویشن، خاکشیر، زنیان، اسطوخودوس، رازیانه، خارشتر، آنغوزه، زوفا و آلوئه ورا از جمله مهمترین انواع گیاهان دارویی هستند. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: گیاهان دارویی جزو مزیت‌های اصلی این استان است و شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک استان و فاصله دمای شب و روز و نوسانات دمایی باعث افزایش کیفیت و مواد مؤثره درمانی در گونه‌های دارویی شده است. شایسته با بیان اینکه دو نوع کشت گونه گیاهان دارویی در استان داریم که یک مدل آن مرتعی است که منابع طبیعی اجرای آن را برعهده دارد و دیگری زراعی است که جهاد کشاورزی کشت و توسعه آنها را برعهده دارد گفت: در کشت زراعی گونه‌های گیاهان دارویی به مزیت اقتصادی و مناسب با شرایط اقلیمی خشک و کم آب استان توجه می‌شود. وی افزود: جهاد کشاورزی در اراضی مستثنیات کشت و توسعه گیاهان دارویی را در حال انجام دارد که از جمله آن 244 هکتار کشت آنغوزه را در راستای رشد، احیا و توسعه این محصول در دست اجرا دارد. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه رویکرد جهاد کشاورزی حرکت به سمت توسعه کشت گیاهان دارویی مزیت‌دار و زراعی کردن و تنوع آن است تا جایگزین محصولات پر آب بر در استان شود، گفت: زعفران مهمترین گیاه دارویی است که در استان کشت می‌شود. شایسته بیان کرد: سالانه 2.5 میلیون نشاء گیاه دارویی در استان تولید می‌شود و پتانسیل خوبی برای توسعه اراضی تحت کشت گیاهان دارویی و تأمین کننده نشاء برای سایر استان‌ها مطرح است. خام فروشی محصولات بی نظیری گیاهی در خراسان‌جنوبی وی گفت: شاخص‌ترین گونه گیاهان دارویی در استان زعفران، عناب، زرشک و آنغوزه است که به صورت خام خارج می‌شود. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی ارزش افزوده گیاهان دارویی را فرآوری این گیاهان دانست و گفت: زعفران، زرشک و عناب هم گیاه و هم میوه محسوب می شوند که از نظر بسته بندی در حد پیشرفته نداریم به طوری که زرشک به صورت زرشک معمولی صادر می‌شود. شایسته با بیان اینکه تامین نهاده های با کیفیت و مورد نیاز بازار از اقدامات جهادکشاورزی برای تولید گیاهان دارویی است، افزود: باید در زمینه صادرات برخی از گیاهان کار کرد. وی ورود به تولید و تکثیر نشاء محصولات گیاهی را از دیگر اقدامات جهاد کشاورزی در رشد و توسعه گیاهان دارویی عنوان کرد و افزود: گیاهان دارویی متناسب با اقلیم و شرایط کم آب این استان رشد پیدا می کنند از این نظر برای استان سودآوری بسیاری دارند. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی گیاهان دارویی استان را در نوع خود بی نظیر دانست و یادآورشد: زرشک، زعفران و عناب خراسان جنوبی در جهان منحصر به فرد است و تنها محصول زرشک را می توان در این استان یافت و این یک مزیت بالایی برای استان است. نبود بازار هدف و عدم فرآوری مانع پیشرفت داروهای گیاهی است شایسته یکی از مشکلات اصلی پیش و روی داروهای گیاهی خراسان جنوبی را نبود بازار هدف دانست و افزود: عدم فرآوری محصولات گیاهی از دیگر مشکلات است. وی ادامه داد: از محصول زرشک 50 فرآورده می‌توان تولید کرد که تاکنون در این زمینه کمتر سرمایه گذاری شده است و نتوانسته در بازار به دلیل عدم بازاریابی جای خود را باز کند. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی تاکید کرد: در خصوص محصولات گیاهی تاکنون با استاندارهای قبلی صحبت هایی شد اما استاندار جدید هنوز در زمینه گیاهان دارویی ورود پیدا نکرده است. وی بیان کرد: در خراسان جنوبی اگر در زمینه گیاهان دارویی بتوانیم اهمیتی که داشته و دارد را گسترش بدهیم آینده روشنی خواهیم داشت. صادرات دست و پاشکسته محصولات با ارزش گیاهی وی با بیان اینکه صادرات دست و پا شکسته محدود در زمینه محصولات با ارزش داریم، گفت: علی رغم پتانسیل منحصر به فرد و بی نظیر و بی رقیب در برخی محصولات کشاورزی خاص درخراسان جنوبی اما نتوانستیم با سرمایه گذاری در این حوزه، بسته بندی و فراوری مناسب به جهان عرضه کنیم. وی بیان کرد: خیلی از محصولات کشاورزی و داروهای گیاهی در استان محصول جایگزین ندارند اما متاسفانه مغفول مانده اند که باید در بازاریابی این محصولات کار کرد چراکه الان در کل جهان از محصولات سالم و ارگانیک استقبال می شود. وی رسالت اصلی بخش کشاورزی را آموزش و ترویج محصولات گیاهی دانست و افزود: متاسفانه به دلیل اعتبارات ترویج کم شده است. وی راهکار اصلی مزیت دار شدن داروهای گیاهی را ترویج محصولات کشاورزی و این داروها دانست و گفت: باید محصول با کیفیت و سالم بتوانیم صادرات رو گسترش دهیم. محمدحسین اکبری معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی در گفتگو با خبرنگار خاورستان، یکی از اولویت‌های سازمان جهاد کشاورزی را توسعه کشت گیاهان دارویی در خراسان جنوبی عنوان کرد و گفت: در این راستا طی چند سال گذشته گونه های اولویت دار شناسایی و بیش از 20 گونه اولویت دار به کشاورزان خراسان جنوبی معرفی شده است. وی خاطرنشان کرد: با توجه به مزیت کشت نشائی خصوصا کشت گیاهان دارویی، تولید نشاء به صورت صنعتی در یکی از گلخانه های خراسان جنوبی در سطح وسیع تولید و به کلیه شهرستان ها و سایر استان ارسال شده است. معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی بیان کرد: در این گلخانه نشاء انواع گیاهان دارویی مزیت دار از جمله آویشن باغی، آویشن شیرازی، سرخارگل و رزماری، گا گاو زبان، مریم گلی، زوفا، بادرنجویه، اسطوخودوس، چای ترش تولید می شود. اکبری یادآورشد: تولید نشاء گیاه دارویی در سال 99، 2.5 میلیون و در سال 1400، 2 میلیون تن بوده است. وی سطح کشت نشاء گیاهان دارویی در سال 99، چهار هکتار و در سال 1400 هشت هکتار دانست و افزود: سطح کشت گیاهان دارویی در سال 99، پنج هزار و 647 هکتار با تولید دو هزار و 505 تن است. معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی اضافه کرد: سطح کشت گیاهان دارویی در سال 1400، 440 هزار و 487 هکتار با تولید یک میلیون و 811 هزار و 619 تن بوده است. بیش از 11 میلیارد ریال اعتبار سال 1400 در توسعه گیاهان دارویی اکبری اعتبارات توسعه کشت گیاهان دارویی در سال 99 را سه میلیارد و 930 میلیون ریال از اعتبارات ملی اسناد خزانه و 440 میلیون ریال از اعتبارات فصل هفتم بیان کرد و افزود: هم چنین در سال 1400، 11 میلیارد و 963 میلیون ریال از اعتبارات ملی اسناد خزانه برای توسعه کشت گیاهان دارویی تعلق گرفته است. بنابراین گزارش، امید است با تامین اعتبارات کافی برای توسعه کشت گیاهان دارویی، همکاری و مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی در زمینه ساخت دارو، ایجاد اتاق فکر همه جانبه دستگاه‌های متولی، ایجاد شرایط مناسب برای مشارکت بخش خصوصی در بخش فرآوری و صادرات، گیاهان دارویی را بتوان به عنوان یک صنعت سودآور در کشور و استان خراسان جنوبی توسعه داد. انتهای پیام /