ماجرای حقآبه ایران از هیرمند | دیپلماسی جواب داد؟
ایران و افغانستان مدتی است که اختلافات اساسی درباره حقآبه هیرمند دارند.
بخشی از حقآبه هیرمند متعلق به ایران است و افغانستان تاکنون سنگ اندازی های بسیاری درباره این موضوع کرده است.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی با تمجید از دیپلماسی موفق دولت سیزدهم در حوزه انرژی گفت: احصا شدن نیمی از حقآبه ایران از هیرمند نتیجه اقدامات موفق دولت در حوزه دیپلماسی است.
مصطفی نخعی درباره دیپلماسی انرژی دولت سیزدهم گفت: اقداماتی که توسط دستگاه دیپلماسی کشور و سایر وزارتخانه‌های مرتبط در تعامل با کشور افغانستان انجام شد همراه با بارندگی‌های خوب امسال، سبب شد بخشی از حق آبه ایران از رودخانه هیرمند تامین شود که این موضوع خوشحالی مردم سیستان و بلوچستان و شهرهای اطراف آن را به همراه داشت.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی افزود: در سال‌های گذشته عدم تامین حق آبه سبب خشک شدن دریاچه هامون شد و برخی از چاه‌های استان سیستان و بلوچستان به خشک شدن نزدیک شده و حتی میزان ریزگردها را تشدید کرد.
وی ادامه داد: پیش از دسترسی به حق آبه هیرمند، کمبود آب برای شهرهای اطراف استان سیستان و بلوچستان از جمله زاهدان، نهبندان و دیگر شهرها آن مشکلاتی ایجاد کرده بود که با تامین بخشی از این حق آبه هیرمند نگرانی‌ها رفع شد. البته نگرانی‌های جدی در این باره همچنان وجود دارد که امیدواریم در ادامه اقدامات دولت سیزدهم این نگرانی‌ها مرتفع شود.
نخعی با اشاره به دیپلماسی موفق دولت سیزدهم در سایر بخش‌ها که نیاز است دولت آینده به آنها توجه کند، تصریح کرد: دولت سیزدهم در توسعه روابط با کشورهای همسایه موفق عمل کرد. به عنوان نمونه اختلاف دیرینه با کشور ترکمنستان در حوزه گازی و انرژی رفع شد.
وی ادامه داد: دیپلماسی موفق دولت سیزدهم اختلافات جمهوری اسلامی با عراق درخصوص میزان پرداخت بهای گاز را رفع کرد و در زمینه میدان گازی آرش و تعیین خط مرزی و رفع اختلاف با کشور کویت اقدامات مثبتی انجام شد.
نخعی با اشاره به عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و گروه بریکس خاطرنشان کرد: این گروه‌ها بزرگترین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان انرژی در جهان هستند که عضویت جمهوری اسلامی در این گروه‌ها برای منافع کشور بسیار تعیین کننده است و موفقیت دولت در این حوزه را نشان می‌دهد.
پیش از این حسن کاظمی قمی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان اعلام کرد که در سال آبی جاری در چارچوب معاهده 1351 با توجه به اینکه امسال سال نرمال آبی بود تا امروز نیمی از حقابه ایران از هیرمند محقق شده است و سال گذشته 32 میلیون مترمکعب از حقابه احصا شد.
علی‌رغم انعقاد قرارداد حقآبه هیرمند، از اواخر دهه 1370 (خورشیدی) و هم‌زمان با کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان، میزان ورودی آب رود هیرمند به دریاچه هامون مرتباً کاهش یافت. انتقال آب هامون جهت استفاده در شهر زاهدان توسط خط لوله و انتقال و ذخیره اندازه زیادی از آب دریاچه هامون به چاه‌های نیمه زابل و همچنین استفاده آب هامون برای کشاورزی از عوامل اصلی خشکی هامون می‌باشد. نبود دولت قدرتمند در افغانستان، ساخت بند کجکی بر روی هیرمند، نصب و به‌کارگیری انواع پمپ در مسیر رود هیرمند برای کشاورزی در افغانستان خشک شدن دریاچه هامون (که هفتمین تالاب بین‌المللی جهان است) را در پی داشته‌است. این مسئله موجب قطع منبع زندگی 400 هزار سیستانی، کاهش چشمگیر پرندگان بومی سیستان، رو به انقراض نهادن گاو سیستانی، تنگدستی و ناامنی‌های متعاقب آن به واسطه فعالیت قاچاق مواد مخدر و گروه‌های تروریستی، مهاجرت گسترده سیستانیان به مناطق شمالی ایران و زوال روزافزون صنایع دستی سیستان شده‌است.