مالیات از کارگران آری، از بازاریان نه!
تهران - ایرنا - مالیات از حقوق کارگران به طور ماهانه و پیش از واریز به‌حساب آنها کسر می‌شود، این در حالی است که اصناف و بازاریان با آن که ارقام کمتری از کارگران و کارمندان مالیات می‌دهند، سرسختانه در مقابل آن مقاومت می‌کنند.
به گزارش ایرنا، هرسال که فصل پرداخت مالیات بازاریان فرا می‌رسد، بازاریان با ادعای اینکه اقتصاد در رکود بوده و فروش خوبی نداشته‌اند از پرداخت مالیات واقعی خود شانه خالی می‌کنند. اگر پیگیری سازمان مالیاتی بیشتر شود، اعتراضات بازاریان و اصناف نیزبیشتر می‌شود تا با هیاهوهای خیابانی بتوانند از دادن مالیات واقعی خودداری کنند.
این در حالی است که بررسی‌های سازمان مالیاتی از درآمدهای چند ده برابری تا چند صد برابری بازاریان نسبت به کارمندان و کارگران حکایت دارد اما مالیات پرداختی بازاریان کمتر از یک کارمند حقوق‌بگیر است! درواقع بر اساس برآوردها تنها حدود 30 درصد از درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور متعلق به بازاریان و اصناف است و حدود 70 درصد آن بر دوش کارگران و کارمندان است.
طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند. مالیات بر حقوق از نظر حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول دارد از اهمیت بسزایی برخوردار است.
طبق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره این ماده، مالیات بر حقوق جزو مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود. مالیات تکلیفی بدین معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت‌کننده حقوق (کارفرما) است و پرسنل در قبال مالیات‌بردرآمد حقوق وظیفه‌ای ندارند. شرکت‌ها می‌توانند به‌راحتی محاسبه مالیات حقوق را انجام دهند.
بر این اساس، در پایان هر سال نرخ مالیات بر درآمد برای همه کارگران و کارمندها به‌صورت یکسان تعیین می‌شود. نرخ مالیات با توجه به میزان درآمدی که کارمند یا کارگر دارد تعیین می‌شود. برای تعیین نرخ مالیات بر درآمد برای هرسال، در ابتدا مقدار حقوقی که معاف از مالیات است مشخص می‌شود. برای مثال حداکثر حقوق معاف از مالیات برای سال 1401 برابر با پنج میلیون و ششصد هزار تومان تعیین شده است بعد از تعیین میزان حقوقی که معاف از مالیات است، نرخ مالیات به‌صورت پله‌ای تعیین می‌شود.
برای کسانی که امسال بین پنج میلیون و ششصد هزار تومان تا پانزده میلیون تومان حقوق می‌گیرند باید 10درصد مالیات پرداخت کنند و کسانی که بین پانزده میلیون تومان تا بیست و پنج میلیون تومان درآمد دارند باید 15درصد مالیات پرداخت کنند. بر همین اساس مالیات حقوق کارگران تفاوتی با مالیات حقوق کارمندان ندارد و نرخ مالیات حقوق فقط بر اساس میزان درآمد افراد تعیین می‌شود.
پرداخت مالیات برای مشاغل
سازمان امور مالیاتی کشور در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: مقرر شد مشاغلی که میزان فروش آنها بیشتر از مبلغ 4.8 میلیارد تومان در سال 1400 بوده است باید نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند. مشاغلی که زیر این مقدار فروش داشته‌اند نیازی به ارائه اظهار نامه ندارند و می‌توانند نسبت به پرداخت مالیات مقطوع ادقام کنند.
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی در جلسه (18 خردادماه) با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس و مدیران ارشد سازمان امور مالیاتی، نمایندگان اتاق اصناف ایران، اتاق اصناف تهران و هیات امنای بازار تهران برگزار و تصمیماتی در خصوص نحوه اجرای تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم برای عملکرد سال 1400 صاحبان مشاغل (صنفی) اتخاذ شد.
بر اساس این گزارش، با توجه به بالا بودن نسبت سودآوری فعالیت برخی از صاحبان مشاغل امور صنفی از جمله مشاغل آسیب‌دیده از کرونا، لوازم صوتی و تصویری، تلفن همراه و پوشاک تعدیل لازم در نسبت مذکور ایجاد شد.
همچنین برای پرونده‌های مشارکت مدنی با توجه به نصاب تبصره ماده 100 برای هر یک از شرکای به طور جداگانه نصاب مذکور در فعالیت شغلی منظور شد.
چهار میلیون مشاغل سال گذشته کمتر از کارمندان مالیات دادند
یک کارشناس اقتصادی در این باره معتقد است که چهار میلیون مودی مشاغل سال گذشته 17 هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده‌اند که به طور میانگین هر مودی چهار میلیون تومان پرداخته و مالیات عمده آنها کمتر از یک میلیون تومان بوده است.
«وحید عزیزی» در فضای مجازی در توئیتی نوشت: چهار میلیون مودی مالیاتی مشاغل در کشور داریم که در واقع همه مودیان به جز شرکت‌ها و کارمندان حقوق‌بگیر (اعم از تمامی مغازه‌ها، فروشگاه‌ها، پزشکان، وکلا، کارگاه‌ها و...) هستند.
این کارشناس حوزه مالیات ادامه داد: سازمان امور مالیاتی اطلاعات متقنی در اختیار دارد، اما با وجود افزایش قیمت‌های شدید سال گذشته و با توجه به ملاحظه شرایط کرونایی، ضرایب سود را نصف کرده و تعدیلات مختلفی در نظر گرفته است و فقط اندکی به این مالیات‌های نزدیک به صفر افزوده که داد ذی‌نفعان درآمده است.
عزیزی در ادامه با طرح چند سؤال، اضافه کرد: آیا جامعه کارمندان کشور راضی هستند، سازمان امور مالیاتی مشابه گذشته با این وضعیت پرداخت مالیات مشاغل کنار بیاید؟ آیا شرکت‌های تولیدی راضی هستند فشار بیشتری تحمل کنند، اما اصناف یک چندم مالیات حقه را نپردازند؟ واقعاً عمده این کسب‌وکارها سودشان کمتر از حقوق یک کارمند است؟
همچنین «مهدی موحدی بکنظر» یک پژوهشگر حوزه اقتصاد در توئیتی نوشت: در سال 1400، وصول مالیات از صاحبان مشاغل 517 میلیون تومان بوده یعنی هر صاحب شغلی به طور متوسط در کل سال حدود پنج میلیون تومان مالیات پرداخته است در حالی که هر حقوق بگیر دولتی به طور متوسط حدود 9 میلیون تومان مالیات پرداخته است. عدالت افقی چه حکم می‌کند؟
وی همچنین نوشت: تا تحقق عدالت مالیاتی فاصله بسیار است اما سازمان امور مالیاتی در حال برداشتن گام‌هایی بسیار مهم است، بخشی از اعتراضات، برای مقابله با شفافیتی است که مبنای وصول مالیات عادلانه‌تر است.
مالیات بر حساب‌های بالا
راهکارهای جلوگیری از فرار مالیاتی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور اجرایی می‌شود. بر این اساس طبق قانون بودجه، صاحبان گردش حساب‌های بالای 50 میلیارد ریال در سال، مشمول دریافت مالیات می‌شوند. همچنین طبق ماده 169، بانک مرکزی مکلف است اطلاعات حساب‌هایی که بیش از 50 میلیارد ریال گردش مالی در سال دارند را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد و این حساب‌ها به‌عنوان حساب فروش در نظر گرفته می‌شود و اطلاعاتشان، مبنای محاسبه تعیین درآمد در نظر گرفته خواهد شد.
آخر خردادماه امسال، آخرین مهلت ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی است. اکنون برخی کسبه و اصناف با چالش تازه‌ای مواجه شده‌اند؛ آنها باید ارقام مالیاتی بالاتری را بپردازند مخالف هستند و اعتراض‌هایی داشته‌اند.
سازمان امور مالیاتی در بخشنامه‌ای مالیات مقطوع عملکرد سال 1400 برخی از صاحبان مشاغل را در اجرای تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم اعلام کرد که بر اساس آن تمام صاحبان مشاغل که مجموع فروش کالا یا ارائه خدمات آنها در سال گذشته حداکثر 30 برابر معافیت مالیاتی برابر با 14 میلیارد و 400 میلیون ریال باشد، مشمول این بخشنامه خواهند بود و در صورت تکمیل و ارسال فرم ویژه مالیاتی حداکثر تا پایان خرداد 1401 از نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیات‌های مستقیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف خواهند بود، در این بین، مالیات‌دهندگانی که میزان فروش آنها بیش از مبلغ تعیین شده باشد، باید اظهارنامه مالیاتی بدهند و مالیات خود را بپردازند.
مالیات بر دستگاه‌های کارت‌خوان
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، مطابق با مقررات، بانک مرکزی دستگاه‌های کارت‌خوان تعیین تکلیف نشده نیز مشمول مالیات سنوات گذشته می‌شوند و هم تراکنش آنها قطع و غیرفعال خواهد شد.
تمام دستگاه‌های کارت‌خوان و پوزی که تعیین تکلیف نشده باشند، ریز تراکنش آنها گرفته می‌شود و پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل خواهد شد و مالیات بر تمام سنوات محاسبه و از مالک دستگاه کارت‌خوان وصول می‌شود و طبق مقررات، این کارت‌خوان و دستگاه پوز قطع خواهد شد.
رییس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی از آغاز تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی خبر داد و گفته است که از خردادماه، مؤدیان در اظهارنامه مشاغل باید شماره حساب تجاری خود را اعلام می‌کنند.
«محمد برزگری» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: اعلام شماره حساب بانکی تجاری در اجرای ماده 10 قانون پایانه فروشگاهی و در اجرای قانون بودجه 1401 و مصوبه شورای پول و اعتبارات آمده است افرادی که فعالیت تجاری دارند، باید به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند که فعالیت تجاری در کدام حساب بانکی واریز می‌شود.
رییس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی ادامه داد: از خردادماه که اظهارنامه مشاغل را دریافت می‌کنیم، از افراد می‌خواهیم که شماره‌حساب‌های خود را در پرونده مالیاتی اعلام کنند و به صورتی سیستمی از بانک مرکزی تأییدیه حساب گرفته خواهد شد و شماره‌حساب تجاری ثبت می‌شود.
وی تاکید کرد که بر اساس الگوریتم‌ها، داده‌کاوی و معیارها در سامانه‌ها، اگر واریزی به‌حساب مشکوک به فعالیت تجاری باشد، به صاحب حساب و سازمان امور مالیاتی اعلام می‌شود و این سازمان به شخص اعلام می‌کند که فعالیت‌های تجاری با حساب صورت‌گرفته است که باید در این زمینه دلایل قانع‌کننده با مستندات ارائه کند، در غیر این صورت باید ضمن پرداخت جرایم مبارزه با پول‌شویی، مالیات نیز پرداخت کند.
هدف از اتصال کارت‌خوان‌های بانکی به پرونده مالیاتی افراد ارتقای شفافیت و انضباط مالی است. اگر با این اقدام مالیات مشاغل به سمت کارت به کارت رفته باشند و به‌عنوان واریز نقدی محسوب شود خطرپذیری افراد در فعالیتشان به‌خاطر فرار مالیاتی بالا خواهد رفت.