معمای امنیتی شدن باب‌المندب
آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی، در گفت و گو با سی ان ان ادعا کرد: «ایالات متحده روز جمعه اطلاعات تازه ای را که به تازگی از طبقه‌بندی خارج شده، منتشر کرد که نشان می دهد ایران در برنامه ریزی عملیات ارتش یمن (که از آن به عنوان حوثی ها نام برده)، علیه کشتی های تجاری در دریای سرخ مشارکت داشته است.»
سی‌ان‌ان پیش از این گزارش داده بود که ارتش یمن که مورد حمایت ایران است، در چهار هفته گذشته بیش از 100 حمله علیه حدود 12 کشتی تجاری در حال عبور از دریای سرخ انجام داده است. واتسون مدعی شد که اطلاعات تازه از طبقه بندی خارج شده نشان می دهد که حمایت ایران در طول بحران غزه از ارتش یمن این امکان را داده است که حملاتی را علیه اسرائیل و اهداف دریایی انجام دهند. البته ایران می گوید که ارتش یمن با اختیار و تصمیم خود دست به حمله می زند. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که ایران «تصمیم گیری های عملیاتی» در مورد حملات در دریای سرخ را به ارتش یمن واگذار کرده است. آدرین واتسون تاکید کرد که ارتش یمن بدون کمک ایران برای «شناسایی و حمله» به کشتی های تجاری با مشکل روبه‌رو خواهند بود.
واتسون در ادامه ادعاهای خود گفت:«اطلاعات همچنین نشان می دهد که ایرانی ها سیستم‌های نظارتی را در اختیار ارتش یمن قرار داده اند که به آنها اجازه می دهد در فضای دریایی فعالیت کنند.» وی افزود: «اطلاعات تاکتیکی ارائه شده توسط ایران برای فعالیت ارتش یمن جهت هدف قرار دادن کشتی ها از زمان آغاز حملات این گروه در ماه نوامبر، حیاتی بوده است.» واتسون گفت که پهپادها و موشک هایی که ارتش یمن برای این حملات استفاده می کردند نیز توسط ایران فراهم شده است. آمریکا چند روز پیش از تشکیل ائتلافی نظامی برای تامین امنیت کشتیرانی در باب المندب و دریای سرخ خبر داده بود. آدرین واتسون، روز جمعه گفت که کشورش درباره نحوه واکنش نشان دادن به حملات ارتش یمن «رایزنی های فشرده ای» با متحدان و شرکای خود انجام می دهد. پنتاگون روز پنج‌شنبه گفت که تاکنون بیش از 20 کشور این طرح را امضا کرده اند.
یک مقام آمریکایی نیز حملات اخیر ارتش یمن را که با استفاده از موشک های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده اند، «تغییر بزرگی در محیط امنیتی حتی نسبت به آنچه دو ماه پیش بود» توصیف کرد. دریای سرخ یکی از مهم‌ترین مسیرهای تجاری دریایی در جهان است و این حملات بازتاب گسترده ای داشته است؛ به طوری که حداقل 44 کشور در خصوص حملات ارتش یمن درگیر شده اند و تجارت بین المللی به صورت گسترد ه ای مختل شده است. این حملات از زمان آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس که با حمله 7 اکتبر آغاز شد، تشدید شده است. با تشدید اقدامات تلافی جویانه اسرائیل برای حمله، ارتش یمن شروع به هدف قرار دادن کشتی هایی کرد که به حمایت از تلاش های جنگی اسرائیل متهم شده بودند، هرچند چندین شرکت که هدف قرار گرفته اند گفته اند که هیچ ارتباطی با اسرائیل یا جنگ ندارند.
برخی از بزرگ ترین شرکت های جهان، از جمله غول نفتی BP و شرکت کشتیرانی مرسک، اعلام کردند که فعالیت های خود را در دریای سرخ به دلیل تداوم حملات به کشتی ها در هفته های اخیر تعلیق می کنند. قیمت نفت و گاز پس از اعلام BP به شدت افزایش یافت. یمن اعلام کرده که هدف حملات آنها انتقام از کمپین نظامی اسرائیل علیه غزه است. ارتش یمن تسلیحات و قدرت آتش خود را به صورت تدریجی به روزرسانی کرده و کشتی های تجاری را با استفاده از پهپادها و موشک های ضد کشتی هدف قرار می دهد. یک سخنگوی ارتش یمن در اوایل این هفته به الجزیره گفت که این گروه با هر ائتلافی به رهبری آمریکا در دریای سرخ مقابله خواهد کرد.
کنش دوگانه آمریکایی
این گزارش سی ان ان در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب وسیعی یافت. گزارشی که در آن به صراحت گفته می شود که سازمان های اطلاعاتی آمریکا معتقد هستند اتفاقات در باب المندب و دریای سرخ و حملات علیه کشتی های تجاری با ایران مرتبط است. یعنی ارتش یمن با همکاری با ایران دست به این حملات می‌زند. در حالی سازمان های اطلاعاتی آمریکا تاکید بر نقش ایران در این حملات دارند که پیش‌تر تینک تنک های آمریکا در خصوص محور مقاومت و ارتباطشان با ایران گزارش متفاوتی منتشر کرده بودند.
در منابعی که توسط تینک تنک های غربی منتشر شده و بعضا مورد استناد نهادهای رسمی و دولتی آمریکا قرار می گیرد، ارتباطات اعضای محور مقاومت با ایران بر پایه مرکز کنترل و فرماندهی یعنی C2 تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این گزاره، ارتباط اعضای محور مقاومت با ایران از حیث مرکز کنترل و فرماندهی به سطح بالا یا پایین تقسیم می‌شود. در گزارش آرین طباطبایی در موسسه رند که در سال 2021 منتشر شد، آمده است که ارتباط حوثی ها همچون حماس از حیث مرکز کنترل و فرماندهی با ایران برخلاف حزب الله لبنان یا گروه های بسیج مردمی عراق یعنی حشدالشعبی در سطح پایین قرار دارد.
بعد از 7 اکتبر آمریکایی ها بر این نکته تاکید می کنند که ایران از این عملیات اطلاع نداشته و دخالتی هم در آن نداشته است. پایه و اساس این صحبت آمریکا به پروژه تحقیقاتی تینک تنک های آمریکایی مربوط می شود که اعلام کرده بودند از حیث C2 ارتباط ایران و حماس پایین است. همین مختصات در خصوص ارتش یمن با ایران هم برقرار است؛ اما در اینجا رفتار متفاوتی را از جانب آمریکا شاهد هستیم. یعنی هم وزارت خارجه و هم شورای امنیت ملی آمریکا با شروع عملیات ارتش یمن علیه کشتی ها در باب‌المندب از همان ابتدا مدعی شدند که ایران پشت این حملات است. اکنون این گزارش به اسناد سازمان های اطلاعاتی آمریکا مستند شده است و مدعی هستند که اطلاعات دقیقی بین تهران و ارتش یمن مبادله می‌شود. این کنش با نوع رفتار ایالات متحده آمریکا در حادثه 7 اکتبر بسیار متفاوت است. چرا نوع واکنش آمریکا در ماجرای اخیر متفاوت از 7 اکتبر است و هدف از طرح این ادعاها چیست؟
پروژه فشار بر ایران
طهمورث غلامی، پژوهشگر مسائل آمریکا در این رابطه به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت:«در این رابطه باید به چند نکته توجه کرد؛ نکته اول اینکه آمریکایی ها معتقد هستند که ایران از همه گروه های مورد حمایتش در سطح منطقه پشتیبانی می‌کند و از این جهت هیچ تفاوتی بین حماس، حزب الله و حوثی ها برای آنها وجود ندارد.» غلامی افزود: «تفاوت در میزان حمایت است و اینکه ایران از کدام یک از این گروه ها بیشتر حمایت کرده است.»
پژوهشگر مسائل آمریکا ادامه داد: «در خصوص میزان حمایت، طبیعتا وضعیت حماس که در یک منطقه محاصره شده قرار دارد، باعث شده که ایران نتواند کمک های جدی به حماس داشته باشد. این در حالی است که دسترسی ایران برای کمک به گروه های مقاومت در داخل عراق، سوریه و به حزب الله لبنان خیلی آسان‌تر است.» به گفته غلامی، در این بین در مقایسه حماس و حوثی ها، دسترسی ایران به حوثی ها به عنوان گروهی که در یمن حکمرانی می‌کنند و باوجود محاصره یمن به ایران می آیند، بیشتر بوده است. این کارشناس تاکید کرد: «نکته سوم اینکه به دنبال اتفاق 7 اکتبر مشخص بود که واکنش اسرائیل چه خواهد بود و جنگ گزینه اصلی است. در این راستا آمریکا برای اینکه جنگ گسترش پیدا نکند از ابتدا گفت ایران در این حمله دست نداشته است و سعی کرد جنگ را محدود به غزه کند.
مشاهده می کنیم تا امروز که بیش از هفتاد روز از جنگ سپری شده آمریکا در پیگیری این سیاست موفق بوده است.» غلامی در ادامه تشریح کرد: «اما در ارتباط با حوثی ها وضعیت متفاوت است چون این گروه حملاتی در دریای سرخ انجام دادند و موشک هایی به سمت اسرائیل پرتاب کردند، میزان حمل‌ونقل دریایی حدود 40درصد در این تنگه مهم کاهش یافت که تبدیل به یک چالش بین‌المللی شده است. در این بین هرچقدر آمریکا تلاش کند بگوید که این حملات مورد حمایت ایران است طبیعتا کشورهای بیشتری حاضر می شوند به ائتلاف آمریکا بپیوندند.»
وی افزود: «البته آمریکایی ها معتقد هستند که حملات را خود حوثی ها انجام می‌دهند اما کشوری که انجام این حملات را امکان‌پذیر کرده، به آنها مشاوره داده و تکنولوژی در اختیار آنها قرار داده، ایران است. بنابراین بین کسی که کنش را انجام می‌دهد و کسی که از کنش حمایت می‌کند باید تفاوت قائل شد.»
پژوهشگر مسائل آمریکا در نهایت با تاکید بر این موضوع که به نظر می‌رسد این ادعاها بیشتر با هدف افزایش فشار بر ایران مطرح می‌شود تا به کاهش تنش در سطح منطقه متعهد بماند، گفت: «در عین حال آمریکایی ها می خواهند اعضای بیشتری را در ائتلاف امنیت دریانوردی جذب کنند. همچنین این اقدام می‌تواند یک پیام هشدار به ایران و سایر گروه های مورد حمایت آن در عراق، سوریه، لبنان و جاهای دیگر باشد. ضمن اینکه اگر حضور این ائتلاف در دریای سرخ بتواند موجب توقف حملات حوثی ها شود، کمک بزرگی به تقویت سیاست بازدارندگی آمریکا در سطح منطقه خواهد بود.»
--> اخبار مرتبط