ممنوعیت زباله گردی کودکان؛ دستوری پرهزینه و بی ثمر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در اول شهریور98؛ «در شهر تهران به صورت روزانه 7 هزار تن زباله تولید می شود که در حدود 3 تا 4 درصد این حجم تفکیک می شوند تا زباله هایی که قابلیت بازیافت دوباره را دارند به چرخه استفاده باز گردند.»

بنابراین از سخنان صدرالدین علیپور می توان به این نتیجه رسید که در کوران بی کاری و تعطیلی مشاغل به واسطه وجود کرونا یا حتی رکود اقتصادی چند وقت اخیر کشور، بازار زباله و زباله گردی هنوز پتانسیل بسیار بالایی برای جذب زباله گردهای تازه کار دارد. به ویژه آنکه بازار زباله پایتخت تولیدات روز افزونی دارد و از سوی دیگر بی برنامگی مسئولان در ساماندهی دفع صحیح و مکانیزه زباله بسیاری از افرادی بیکار و معتادان متجاهر و افراد بی خانمان را به این بازار فرا می خواند.

1 شهریور98؛ وعده های شهرداری درباره ساماندهی زباله‌گردی

قبل از ظهور و بروز بیماری مهلک کرونا یعنی در تاریخ اول شهریور سال 98 علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در اظهاراتی که قبل‌تر اشاره شد در رابطه به ساماندهی زباله گردها می گوید: «مدتی است که زباله‌گردها مجهز به چرخ به جای گونی بر دوش شده اند و لباس های مخصوص جمع آوری پسماند از سوی شهرداری بر تن آنها شده است در این خصوص و در رابطه با ساماندهی پسماندهای خشک و برنامه هایی که در دستور کار وجود دارد بیان کرد: دو سطح برنامه در دوره جدید مدیریتی پسماند در سطح شهر تهران تدوین شده است که ساماندهی موضوع زباله گردی و جمع آوری پسماند را در بر خواهد داشت. در دوره کوتاه مدت این طرح ها پیمانکارانی که در مبحث جمع آوری پسماند خشک فعالیت می کنند موظف هستند افرادی را که به استخدام خود در می آوردند در محدوده سنی باشند که اجازه کار داشته دارند و به هیچ وجهی نباید از کودکان در این کار استفاده شود و هر گونه استفاده از کودکان برای بکار گیری تخلف محسوب می شود و با پیمانکاران متخلف به صورت جدی برخورد می شود و اگر پیمانکاران به این موضع اعتنایی را انجام ندهند در نهایت خلع ید خواهند شد و اجازه فعالیت به آنان داده نمی شود.»

انتظار می رفت با ظهور کرونا این برنامه دست کم سرعتی قابل توجه به خود بگیرد، اما گویا زباله گردها به حال خود رها شده و خواب داشتن چرخ دستی به جای گونی و پوشیدن فرمی متحد الشکل هر گز تعبیر نشد. ضمن آنکه معاونت های متبوع شهرداری تهران در پاسخ به افکار عمومی بجز فرافکنی راه دیگری نرفته اند.

16 اسفند98؛ دادستانی زباله‌گردی در تهران را ممنوع کرد

با ورود کرونا به کشور و اعلام آمار دقیق مبتلایان و فوتی ها در آخرین روز بهمن سال 98و گسترش روز‌افزون شمار تلفات عاقبت دادستانی خطر گسترش فراگیری را به واسطه زباله گردی در یافت و قبل از شهرداری و شورای شهر و سایر متولیان مدیریت شهری در تاریخ 16 اسفند سال 98 زباله‌گردی در سطح شهر تهران را ممنوع اعلام کرد.

دادستانی تهران در پی شیوع ویروس کرونا طی نامه‌ای از فرماندهی انتظامی تهران بزرگ خواست با همکاری شهرداری تهران مانع زباله‌گردی در سطح شهر شوند.

16 اسفند 1398؛ اقدامات شهرداری در پی معمایی که دادستانی حل کرد

سیدمالک حسینی سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی در روز 16 اسفند 1398 یا به تعبیری همان روزی که دادستانی تهران در مورد زباله‌گردی اولتیماتوم داد؛ در برنامه "پارک شهر" رادیو تهران با اشاره به اینکه از هفته گذشته تفکیک پسماند از مخازن شهری در تهران ممنوع شد، می گوید: «از هفته آینده با تیم پزشکی وارد گودهای زباله‌گردی می‌شویم.»

حسینی در بخش دیگری از سخنانش ضمن شانه خالی کردن از وظیفه قانوانی شهرداری و سایر متولیان شهری در رابطه با ساماندهی زباله و زباله گردها توپ را به زمین سازمانی دیگر انداخته و در این رابطه اضافه می‌کند: «آسیب‌های اجتماعی مربوط به کودکان در حیطه وظیفه و اختیار سازمان بهزیستی است و به دلیل حساسیت موضوع، دیگر سازمان‌ها به طور قانونی اجازه مداخلات جدی در این زمینه را ندارند.»

حسینی در خاتمه اظهاراتش حدود و ثغور اختیارات قانوانی را در هم می‌شکند و در قامت قهرمانی مسئولیت شناس عنوان می کند: «بنده به طور ویژه پیگیر موضوعات مربوط به کودکان کار و کودکان زباله‌گرد هستم و شهرداری تهران از جنبه مسئولیت اجتماعی خود و نه تکلیف قانونی، سال‌هاست که در سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی این موضوع را پیگیری می‌کند.»

25 خرداد 99؛ زباله گردی کودکان در تهران ممنوع

اما در میان تمام آلارم ها و علامت هایی که شهروندان تهرانی در ارتباط با معضل زباله گردی و احتمال بلاتردید گسترش کرونا حس و مشاهده می‌کردند، شهردار تهران تقریبا آخرین نفری بود که ممنوعیت زباتله گردی را در 25 خرداد ماه سال 99 اعلام کرد؛ آنهم نه به واسطه نفس و تهمیت موضوع، بلکه بخاطر پیوستن به موجی جهانی و نامگذاری 12 ژوئن به عنوان روز جهانی منع کار کودک!

حناچی در ابلاغیه‌ای با اشاره به زباله‌گردی کودکان و مسئولیت شهرداری تهران اعلام کرد: «شهرداری تهران آمادگی دارد با تشدید نظارت خود بر پیمانکاران بازیافت مانع از بکارگیری کودکان در این بخش شده و مسئولیت قانونی خود در این بخش را ایفا کند.»

وی در بخشی از اطلاعیه منتشر شده خود آورده است:«... در میان اشکال مختلف کار کودک، پدیده بکارگیری کودکان در فرایند جمع‌آوری و تفکیک پسماند خشک، مصداقی از کار کودک در مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود. این نقد همواره به مدیریت شهری در طول سالهای گذشته وارد بوده که نظارت کافی بر پیمانکاران خود در این بخش نداشته و در نتیجه زمینهای برای سوء استفاده از کودکان فراهم شده است. راه حل نهایی از منظر شهرداری تهران، اصلاح الگوی جمع آوری پسماند شهر تهران است که برنامه ریزی برای آن انجام شده که با اجرای آن پدیده موسوم به زباله‌گردی را به طور ریشه‌ای از میان خواهد رفت...»

شهردار تهران در بخش دیگری خاطر نشان میکند: «در اجرای این طرح هرگونه تعرض نسبت به کودکان خط قرمز شهرداری تهران است و تنها از طریق مجازات پیمانکاران متخلف باید به این پدیده مذموم پایان داده شود.»

وقتی قانون شهرداری در مقابل مافیای زباله گردی کم می آورد

پس از اظهارات و اعلان های پر طمطراق مسئولان مدیریت شهری مبنی بر منع زباله گردی که بنا بر تاکید ماده ها و تبصره‌ها زباله گردی کودکان در این میان به هیچ عنوان متصور نبود، اما با گذشت مدت زمانی قانل توجه، شهروندان تهرانی همچنان شاهد این پدیده مذموم بودند. به ویزه اینکه قاطبه زباله گردها حتی به پسماندهای عفونی هم رحم نمی کردند و پلاستیک های حاوی ماسک ها و دستکش ها و دستمال های آلوده بیماران کرونایی را که در پلاستیک هایی حتی نشان شده دفع می شد را می شکافتند؛ پلاستیک آن را بر می داشتند و سایر لوازم آلوده را در بین زمین و هوا رها می کردند. تصویری که بی تردید برای بسیاری از ما آشنا به نظر می رسد.

پی‌گیری خبرنگار دانا از کانال شورای شهر / عضو شورا: جریمه پیمانکاران با تداوم زباله‌گردی

خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانا با ارتباط با هدف یادآوری وعده ها و نامه ها و باید هایی که از مسئولان شهری منتشر شده بود و در برخی از نقاط شهر هنوز بنرهای تبلیغاتی منع و مبارزه با زباله گردی به چشم می خورد، با رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران تماس گرفت و او نیز عنوان کرد: «براساس پروتکل های بهداشتی زباله گردی در تهران ممنوع شد و قرار شد تا پیمانکاران نسبت به جداسازی زباله های تر و خشک اقدام نکنند.»

زهرا صدر اعظم نوری، در گفت وگو با دانا اشاره به خطرات زباله گردی در ایام شیوع کرونا اظهار کرد: «زباله گردی یکی از اقدامات غیربهداشتی و محیط زیستی است که در شرایط عادی می‌تواند عامل انتقال بیماری، امراض و آلودگی ها باشد و موجب به خطر افتادن جان افراد شود. اما متاسفانه در برخی اماکن، زباله گردهای کودک و حتی بزرگسالان هم دیده می شوند و زباله گردی را تداوم می بخشند، اگر این اقدام از سوی پیمانکاران شهرداری صورت بگیرند به طور قطع جریمه خواهند شد.»

اظهارات رئیس سازمان بهزیستی درباره همکاری شهرداری با این سازمان

گرچه بارها که از آسیب هایی مانند زباله گردی و معضل کودکان کار سخن به میان می آید شهرداری انگشت اتهامات خود را به سوی سایر سازمان ها و نهادهای متولی مانند سازمان بهزیستی نشانه می رود و در نهایت به طرز خلاقه ای شانه از زیر چنین مسئولیت خطیری خالی می‌کند.

در پیگیری اظهارات برخی از متولیان مدیریت شهری از جمله سیدمالک حسینی سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران که سازمان بهزیستی را متهم به اهمال در انجام وظایف محوله کرده بود،، خبرگزاری دانا در بخشی از گفت و گوی تفصیلی با وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی کشور نقد سرپرست سازمان رفاه به سازمان بهزیستی را مطرح کرد.

وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی دانا گفت؛ «بازیافت زباله ها از مشاغل زیان آوری است که به سلامت کودکان آسیب وارد می کند که بعضا این کارها برای بهره کشی مالی توسط مافیاها اداره می شوند.»

معضل زباله گردی حل می شود؛ اگر شهرداری با پیمانکاران برخورد کند

رئیس سازمان بهزیستی در ادامه افزود: «بازیافت زباله‌ها در سطح شهر تهران توسط پیمانکاران صورت می گیرد و بیشتر کودکان به کار گرفته شده در بازیافت زباله، تبعه غیر ایرانی هستند. لذا اگر مصوبه و ابلاغ شهرداری تهران اجرا شود و شهرداری تهران با پیمانکارانی که کودکان را با عنوان نیروی کار بازیافت زباله به کارگیری میکنند قطع همکاری کند، جلو این کار گرفته می شود و معضل زباله گردی مرتفع خواهد شد.»

رئیس سازمان بهزیستی در پاسخ به سوال خبرنگار دانا مبنی براینکه آیا تاکنون اماکن مورد نیاز از سوی متولیان از جمله شهرداری تهران در اختیار بهزیستی قرار گرفته است، گفت: «از میان هفت مرکز تا کنون دو مکان در مناطق پنج و هشت از سوی شهرداری در اختیار سازمان بهزیستی قرار گرفته است که باید در کوتاه ترین زمان این کودکان ساماندهی شوند.»

مافیای پسماند با گردش‌های مالی بالا

سیدامین صدرنژاد، دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران در مقاله ای که در تاریخ 21 مرداد99 در رسانه های منتشر کرده، معتقد است: فساد حاکم بر جمع‌آوری، تفکیک و پردازش پسماندها خصوصا در کلان‌شهرها، که گاه مافیای پسماند نامیده می‌شود، فسادی سازمان‌یافته و منسجم با شبکه‌سازی قوی و دارای گردش‌های مالی بالاست که گاه حتی پوششی برای پول‌شویی و قاچاق است. حتی به اعتراف برخی مسئولان نهادهای حاکمیتی، این باندهای مافیایی و تبهکار گاه با بدنه شهرداری‌ها در ارتباط بوده و شهرداری مافیای پسماند را می‌شناسد. درعین‌حال، ابعاد این باندهای مافیایی و فساد سازمان‌یافته در حال گسترش با سرعتی بسیار بیشتر از سرعت اقدامات حاکمیت در برخورد با آن است. آخرین نمونه این امر، خبر تکان‌دهنده تبدیل 500 قطعه زمین کشاورزی در اطراف کهریزک به انبار و گاراژ جمع‌آوری، تفکیک و پردازش زیرپله‌ای پسماند در مقابل پرداخت نقدی 7 تا 70 میلیون تومان اجاره توسط بهره‌بردار به کشاورزان و تردد پرتعداد روزانه کامیون‌های زباله‌گردی از تهران به آنجا بوده‌است!

بخشنامه «ممنوعیت زباله‌گردی» و سرعت بالای فعالیت مافیای پسماند

صدرنژاد در ادامه می نویسد: «رویکرد حاکمیت در برخورد با این فساد سازمان‌یافته بسیار منفعلانه، واکنشی، دستوری، کند و تنبل است و ابزارهایی چون صدور بخشنامه «ممنوعیت زباله‌گردی» در کنار «نداشتن حق برخورد و توقیف با کامیون‌های زباله‌گردان»، چاپ بنرهای «تماس با شهرداری در صورت مشاهده کودک زباله‌گرد» و انتقاد تکراری و کلیشه‌ای مسئولان از «نیاز به فرهنگ‌سازی در میان مردم» و «عدم همکاری نهادهای مسئول»، تاکنون به‌هیچ‌عنوان کارآمدی و اثربخشی لازم برای مقابله با این فساد در حال گسترش را نداشته‌اند و به‌روشنی، نه‌تنها زباله‌گردی در کلان‌شهرها کاهش نیافته، بلکه افزایشی دوچندان یافته!»

حرف آخر

ناگفته پیداست که با توجه به آنچه گذشته اقدامات چند سال اخیر دردی را درمان نکرده است. چرا که پیگیری یک معضل به هدف در امان ماندن کودکان زباله گرد از یک بیماری فرد را پله پله به جایی می رساند که در نهایت نقش پدیده ای مذموم به نام مافیای زباله و پسماند پررنگ تر می‌شود.

لذا شایسته است که برای ساماندهی به این آسیب و سامانبخشی به کودکانی که نادانسته گرفتار این مافیای مخوف می شوند، نهادها دیگری با اختیارات و شرح وظایف گسترده تری به موضوع ورود کنند. تا بالاخره موضوع به حل و فصل نزدیک تر شود.

انتهای پیام /