موشک‌های ضدزره حماس در انتظار مرکاوا / چالش بزرگ اسرائیل برای حمله زمینی | گزارش تسنیم

گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم- سید محمد طاهری: 17 روز از آغاز نبرد طوفان الأقصی می‌گذرد و حالا این نبرد به مرحله‌ای رسیده است که طبق ادعای مقامات اسرائیلی همه منتظر تصمیم رژیم صهیونیستی برای شروع حمله زمینی به نوار غزه هستند.

اما علی رغم اظهار نظرهای مقامات نظامی و دولتی صهیونیست مبنی بر تصمیمشان برای آغاز حمله زمینی به غزه، تحولات صحنه نبرد چیز دیگری را نشان می‌دهد و مبین این موضوع است که سران رژیم هنوز به تصمیم قطعی برای این کار نرسیده‌اند و بدون شک این موضوع تا حد قابل توجهی به برآورد اسرائیلی‌ها از توان مقاومت در رزم زمینی باز می‌گردد.

هر چند رژیم صهیونیستی از قدرت برتر هوایی و دریایی برخوردار است اما در نبردهایی مانند طوفان الأقصی، نبرد زمینی است که سرنوشت جنگ را تعیین می‌کند و طرفی که بتواند روی زمین بهتر بجنگد دست برتر را خواهد داشت.

از سال 1991 با افزوده شدن بعد فضایی در کنار حوزه‌های زمینی، دریایی و هوایی به عرصه نظامی جهان، دقت و اثرگذاری جنگ افزارها افزایش پیدا کرد اما همچنان سرنوشت تمامی جنگ‌ها روی زمینی مشخص می‌شود و نیروی زمینی به عنوان مهمترین نیرو در تمامی جنگ‌ها شناخته می‌شود.

تجربه نشان داده است نیروی مدافع به مرور می‌تواند خود را با قدرت آتش دشمن وفق داده و در عمده جنگ‌ها قدرت آتش نتوانسته سربازان مصصم و با اراده نیروی مدافع را از صحنه نبرد خارج کند. این موضوع در جنگ جهانی دوم برای نیروهای آلمانی در استالینگراد، برای نیروهای آمریکایی در ویتنام و برای نیروهای روسی در جنگ‌های چچن و افغانستان و حتی برای رزمندگان کشورمان در دوران دفاع مقدس رخ داده است.

بر پایه این شواهد تاریخی می‌تواند دریافت که نبرد زمینی مهمترین و سرنوشت‌سازترین بخش در هر جنگی است که هدف آن تصرف جغرافیا و یا تغییر ساختار سیاسی طرف مقابل باشد. به این ترتیب تصرف و یا حفظ جغرافیا امری حیاتی برای طرفین جنگ است.

از جمله ویژگی‌های مهم نبرد زمینی آن است که طرف متخاصم چنانچه از فناوری‌های پیشرفته‌ای هم برخوردار باشد متحمل تلفات انسانی خواهد شد و به این ترتیب این امکان را برای نیروهای مدافع فراهم می‌کند که نوع خاصی از تقارن نظامی را ایجاد کنند.

علاوه بر این تجربه نشان داده است در عمده جنگ‌هایی که طرف قوی‌تر موفق به پیروزی نشده طرف ضعیف‌تر جنگ در نبرد زمینی موفق بوده است و در این عرصه توانمندی دشمن را به چالش کشیده است. همانند آنچه در جنگ 33 روزه بین رزمندگان حزب الله و ارتش رژیم صهیونیستی رخ داد و اسرائیل علی رغم برتری فناوری نتوانست تقارن مورد نظر خود را در این جنگ ایجاد کند.

در عرصه نبرد زمینی اما توان اصلی نیروهای مدافع متکی بر تجهیزات دفاع زمینی و بخصوص موشک‌هدایت شونده ضد زره است. جنگ نیروهای سومالیایی با نیروهای آمریکایی در سال 1993، نبرد رزمندگان حزب الله در منطقه بنت جبیل در سال 2006 و انهدام تانک‌های مرکاوا اسرائیلی نمونه‌هایی از استفاده نیروهای مدافع از موشک‌های ضد زره است که طی آن نیروی مهاجم علی رغم برتری تجهیزاتی زمین‌گیر شده است.

علاوه بر این در جنگ اخیر بین روسیه و اوکراین نیروهای اوکراینی با استفاده از انواع موشک‌های ضد زره غربی توانستند در رزوهای اول نبرد قوای زرهی روسیه را زمین کرده و حتی آنها را از حمله کیف منصرف کنند.

انهدام ستون زرهی روسیه در اکراین

هر چند در سال‌های اخیر با اتکا به فناوری‌های پیشرفته فاصله مرگ (فاصله بین خطوط پدافندی نیروهای مهاجم و مدافع) افزایش یافته است اما این موضوع نتوانسته اثرگذاری موشک‌های ضد زره را کمرنگ کند. بنابراین و با توجه به تجربیات جنگ‌های چند دهه اخیر جنگ افزارهای سبک و نیمه سنگین ضد زره هدایت شونده و قابل حمل توسط نفر می‌توانند مسیر اصلی عملیات‌ها در رزم زمینی را تعیین کرده و برتری فناوری طرف مقابل را کم یا بی اثر کنند.

افزون بر این به تجربه ثابت شده است که زمان عامل بسیار مهم و تعیین کننده‌ای در جنگ زمینی است و فرسایشی شدن جنگ برای ارتش‌های مجهز و سنگین مانند ارتش رژیم صهیونیستی که اساسا برای جنگ‌های فرسایشی آماده نشده و ماهیتی تهاجمی دارد، بار مالی و روانی سنگینی را در پی دارد. استفاده از جنگ افزارهای دفاع زمینی این امکان را در اختیار نیروهای مدافع قرار می‌دهد تا از فاکتور زمان بیشترین استفاده را بکنند. علاوه بر این ایجاد تیم‌های کم تعداد و مستقل مجهز به موشک‌های ضد زره هدایت شونده می‌تواند عاملی جدی برای ناامنی نیروهای دشمن بخصوص در جنگ شهری باشد.

با توجه به موارد پیش گفته می‌توان دریافت که تسلیحات هدایت شونده ضد زره با برخورداری از فاکتورهای مهمی همچون تحرک وجابجایی بالا، توان تخریب مناسب و قابلیت هدف قرار دادن اهداف ثابت و متحرک نقشی تعیین کننده و سرنوشت ساز در نبردهای زمینی دارند و به نوعی سرنوشت جنگ‌های زمینی تا حد قابل توجهی به نحوه استفاده از این جنگ افزارها وابسته است.

هرکدام از نیروهای مصری پیش از آغاز جنگ یوم کیپور بیش از 150 شلیک موشک مالیوتکا انجام داده بودند و به مهارت کافی برای استفاده از این موشک رسیده بودند

اولین مورد استفاده گسترده از موشک‌های ضد زره هدایت شونده و اولین مواجهه ارتش اسرائیل با این موشک‌ها مربوط به جنگ یوم کیپور در سال 1973 و توسط ارتش مصر بر می‌گردد. در این جنگ نیروهای مصری با استفاده از موشک‌های مالیوتکا توانستند حدود یک سوم از توان زرهی ارتش رژیم صهیونیستی را منهدم کنند. البته در ادامه نیروهای اسرائیلی نیز با استفاده از موشک‌های ضد زره تاو که آمریکایی‌ها از انبارهای ناتو در هلند برای آنها فرستادند و بکارگیری موثر توپخانه توانستند بخش قابل توجهی از تانک‌های مصری را منهدم کرده و به این صورت ورق جنگ را به نفع خود برگردانند.

.

بکارگیری موشک مالیوتکا توسط نیروهای مصری در جنگ 1973

پس از آن نیز در جریان جنگ 33 روزه حزب الله لبنان برای دومین مرتبه در تاریخ نظامی اسرائیل، یگان‌های زرهی ارتش رژیم را غافلگیر کرد. رزمندگان مقاومت در این جنگ با استفاده از نسل جدیدتری از موشک‌های ضد زره هدایت شونده مانند کونکورس و کورنت که از طریق سوریه در اختیار آنها قرار داده شده بود توانستند جلوی پیشروی یگان‌های زرهی ارتش اسرائیل را بخصوص در منطقه بنت جبیل بگیرند و مانع پیشروی زمینی دشمن در جنوب لبنان شوند.

پس از جنگ 33 روزه و به دلیل تلفات قابل توجه زرهی که ارتش رژیم در این جنگ متحمل شد، صنایع دفاعی اسرائیل سامانه حفاظتی به نام تروفی را برای تانک‌های اسرائیلی طراحی و تولید کرد تا جلوی انهدام ادوات زرهی توسط پرتابه‌های ضد زره را بگیرد. هرچند این سامانه به لحاظ فنی یکی از بهترین سامانه‌های حفاظت فعال تانک در جهان و در حقیقت تنها سامانه‌ای است که به روش hard kill (مقابله سخت) می‌تواند با موشک‌های ضد زره مقابله کند اما نقاط ضعفی هم دارد. رزمندگان مقاومت با بررسی همین نقاط ضعف تجهیزات مناسب مقابله با سامانه تروفی را پیدا کرده‌اند.

اجزای مختلف و نحوه کار سامانه دفاع فعال تروفی

مرداد ماه امسال رزمندگان حزب الله فیلم تست موفق سامانه «ثارالله» را که برای مقابله با سامانه دفاع تروفی طراحی شده است را نیز منتشر کردند و به این ترتیب نشان دادند حتی توانایی مقابله با سامانه تروفی تانک‌های مرکاوا را نیز دارند.

.

سامانه ثارالله قادر است دو موشک کورنت را به فاصله زمانی 0/4 ثانیه از یکدیگر شلیک کرده و به این صورت سامانه تروفی در صورت هدف قرار دادن موشک اول زمان لازم برای مقابله با موشک دوم را نداشته و به این صورت تانک مورد هدف قرار می‌گیرد

اما نگاهی به تحولات چند روز اخیر در نبرد طوفان الأقصی و همچنین رزمایش‌های مشترک رکن الشدید که در چهار سال گذشته بین رزمندگان گروه‌های مقاومت فلسطینی اجرا شده است نشان می‌دهد رزمندگان مقاومت در لبنان و فلسطین به انواع موشک‌های هدایت شونده ضد زره مجهز شده و بخوبی آموزش استفاده از این موشک‌ها را فرا گرفته‌اند. همچنین در جریان تمرینات و رزمایش های خود با شناخت دقیق از نقاط قوت و ضعف تانک‌های مرکاوا و نفربرهای ام 113 و نمر اسرائیلی، روش‌های مقابله با آنها را بدست آورده و برای مقابله با این تانک‌ها زبده شده اند.

تمرین نیروهای فلسطینی با موشک کورنت برای مقابله با شناورهای تندرو در جریان رزمایش رکن الشدید

در تصاویری که از تمرینات و عملیات‌های مقاومت منتشر شده است بخوبی پیدا است که این نیروها به موشک‌های ضد زره مالیوتکا،‌کونکورس و کورنت مجهز شده‌اند.

انهدام تانک مرکاوا نسل 4 اسرائیلی در اولین روز نبرد طوفان الأقصی توسط پهپاد مجهز به سلاح ضد زره و اسارت نیروهای داخل آن و همچنین تجهیز این رزمندگان به راکت‌های دو مرحله‌ای آر پی جی 7 که برای انهدام زره‌های واکنشی طراحی شده است، از جمله روش‌های نیروهای مقاومت برای مقابله با سامانه تروفی بوده است. رزمندگان حماس همچنین تیم‌های 4 نفره مجهز به موشک‌های ضد زره را در سازمان رزم خود ایجاد کرده‌اند که با قابلیت تحرک بالا قادرند ضربات قابل توجهی به نیروهای دشمن وارد کنند.

نیروهای حماس در حال تمرین با موشک‌های فاگوت و کنکورس

از سوی دیگر بکارگیری گسترده رزمندگان حزب الله از انواع موشک‌های هدایت شونده ضد زره در رزوهای اخیر و انهدام چندین دستگاه تانک و نفربر، حمله به مراکز تجمع نیروهای اسرائیلی و هدف قرار دادن مراکز مخابراتی و ارتباطی ارتش رژیم در جدار مرز لبنان با سرزمین‌های اشغالی توسط همین موشک‌های نشان دهنده مهارت کافی رزمندگان مقاومت در بکارگیری این نوع خاص از جنگ افزار و همچنین ذخایر کافی این موشک‌ها در گروه‌های مقاومت است.

یک تیم ضد زره حماس مجهز به موشک هدایت لیزری کورنت / یک نفر تیرانداز یک نفر کمک تیرانداز و دو نفر هم به عنوان نیروی تامین

به تازگی نیز تصاویری از دستیابی رزمندگان حماس به موشک‌های ضد زره پیشرفته غربی مانند nlaw و AT4 منتشر شده است. بر اساس برخی گمانه زنی‌ها این موشک‌ها از جمله تسلیحاتی بوده‌اند که از طریق آمریکا و انگلیس در اختیار ارتش اوکراین قرار گرفته بودند و از طریق بازار سیاه به دست رزمندگان حماس افتاده‌اند.

.

جدای از دستیابی رزمندگان حماس و جبهه مقاومت به انواع موشک‌های ضد زره، در خلال نبرد طوفان الاقصی تصاویری از کارگاه تولید راکت‌های ضد زره یاسین توسط حماس منتشر شد. بر اساس این تصاویر رزمندگان گردان‌های عزالدین قسام به فناوری تولید نوع خاصی از راکت‌های سلاح RPG-7 به نام PG-7VR دست یافته‌اند که اساسا برای مقابله با زره‌های واکنشی طراحی شده است. در این نوع راکت که به نوعی حاصل تلفیق سرجنگی موشک PG-29 با موتور پرواز راکت PG-7 است دو خرج گود پشت سر هم قرار گرفته‌اند که خرج گود اول برای انهدام زره واکنشی و خرج دوم با مقدار مهمات بیشتر برای انهدام رزه اصلی تانک در نظر گرفته شده است.

تمرین رزمندگان حماس با راکت ضد زره یاسین در رزمایش‌های رکن الشدید

به این ترتیب می‌توان دریافت چنانچه ارتش رژیم صهیونیستی تصمیم به نبرد زمینی در نوار غزه بگیرد با چالشی جدی در مقابل موشک‌های ضد زره هدایت شونده رزمندگان حماس مواجه خواهد بود. هرچند قطعا این تنها یکی از سناریوهای رزمندگان مقاومت برای مقابله با تجاوز زمینی ارتش اسرائیل خواهد بود اما خطری جدی بخصوص برای تجهیزات زرهی این رژیم ایجاد خواهد کرد.

تا این مرحله از نبرد ارتش رژیم صهیونیستی نتوانسته است هیچ راهبرد مشخصی در رابطه با آغاز نبرد زمینی با حماس اتخاذ کند و این امر علاوه بر آنکه نشان دهنده سردرگمی در تصمیم گیری‌های راهبردی این رژیم است، نشان دهنده آن است که نیروهای مقاومت به حدی از توانمندی رسیده‌اند که فصل جدیدی از معادله بازدارندگی در مقابل رژیم صهیونیستی را ایجاد کرده‌اند.