نامزد‌های شورای کتاب کودک برای جایزه جهانی «من می‌خوانم» معرفی شدند

اخیرا جایزه‌ای به نام IREAD (من می‌خوانم) را برای مروجان برجسته کتابخوانی بنیان نهاده‌اند، هدف از طرح این جایزه، تشویق به تعهد پایدار در حوزه ترویج کتابخوانی و گسترش ترویج کتابخوانی در میان همه‌ی مردم کره زمین است.

افرادی که برای دریافت این جایزه نامزد می‌شوند، باید حداقل سه سال با نوآوری و خلاقیت در زمینه‌ی خواندن و شیوه‌های مختلف آن در میان کودکان و نوجوانان فعالیت مستمر کرده باشند. شورای کتاب کودک به‌عنوان شاخه‌ی ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان IBBY)) نامزد این جایزه را انتخاب و معرفی می‌کند.

معیار‌های انتخاب نامزد برای جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم): پایداری، اثرگذاری، الهام بخشی، کاوشگری و نوآوری در اجرای پروژه‌های کتابخوانی، پایبندی و احساس مسئولیت در ایجاد عشق به خواندن، توانمند کردن کودکان در امر خواندن در مناطق محروم و بی‌ثبات و تداوم آن از طریق فعالیت‌های مختلف مانند طرح پروژه‌های کتابخوانی، اجرای فعالیت‌های پویا در این پروژه‌ها، ترویج مؤثر خواندن، داشتن راهبرد در این راستا و حمایت از حق کودکان برای خواندن است.

شورای کتاب کودک با افتخار علی اصغر سیدآبادی را به عنوان نامزد ایرانی دریافت جایزه IREAD (من می‌خوانم) 2024 معرفی کرد.

علی‌اصغر سیدآبادی نویسنده، مروج کتاب‌خوانی و پژوهشگر ایرانی ادبیات کودک و نوجوان در طول بیش از 35 سال کار، در هر جایگاه و با هر عنوانی، همواره کتاب‌خوانی را به‌مثابه یک کنش و فعالیت اجتماعی دنبال کرده است و در شرایط سخت اجتماعی کوشیده است، کتابخانه را به مثابه پناهگاهی امن و کتابخوانی و کار داوطلبانه ترویج کتابخوانی به مثابه راهی برای پایداری و مقاومت معرفی کند.

نخستین کتاب سیدآبادی برای کودکان در سال 1375 منتشر شد. در سال‌های بعد به طور منظم به نوشتن برای کودکان و نوجوانان پرداخت و امروز حدود 70 کتاب از او منتشر شده است. بخشیاز کتاب‌های سیدآبادی درباره مباحث نظری ادبیات کودک و نوجوان است.

او از 20 سال پیش فعالیت‌های فردی خود در ترویج کتابخوانی را به فعالیت‌های نهادی و گروهی تبدیل کرد که به تاسیس برخی از نهاد‌های ترویج کتابخوانی در ایران انجامید و طرح‌های بلندپروازانه‌ای را اجرا کرد که در گسترش کتابخوانی در سراسر ایران تاثیرگذار بود.

سیدآبادی با همراهی خانواده‌اش در روستای سیدآباد مجموعه‌ای به نام «گوین» تاسیس کرد که بخش بزرگی از آن کتابخانه‌ی عمومی به نام «گیتی» است. تاسیس کتابخانه با استقبال اهالی روستا مواجه شد. هزینه‌های کتابخانه از طریق تولید صنایع دستی و کتاب پارچه‌ای کارگاه مجموعه تامین می‌شود. این مجموعه به عنوان الگویی مورد توجه قرار گرفته است و کمپینی برای ساخت کتابخانه در پنجاه روستای منطقه با همکاری نهاد‌های محلی مثل شورا‌ها و دهیاری‌ها راه اندازی شد.

او از سال 1393 طرح‌های ترویج کتاب خوانی در سراسر ایران را با ایده‌های نو و ابتکاری شروع کرد که نتیجه‌اش شکل‌گیری حرکت‌های بزرگ ترویج کتاب‌خوانی با مشارکت و همراهی نهاد‌های غیردولتی و مدنی، دستگاه‌های دولتی و نهاد‌های عمومی در شهر‌ها و روستا‌های ایران بود و در دوران کرونا به یکی از شبکه‌های موثر ارتباط میان کودکان و نوجوانان و مروجان کتابخوانی تبدیل شد. این فعالیت‌ها 180 شهر و 1400 روستای ایران را درگیر کرد و منجر به تاسیس بیش از 17 هزار باشگاه کتابخوانی در شهر‌ها و روستا‌ها و 40 هزار باشگاه کتابخوانی در مهدکودک‌های سراسر ایران شد.

سیدآبادی یکی از نامزد‌های شورای کتاب کودک برای دریافت جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) 2019 و دریافت جایزه یادبود آسترید لیندگرن (آلما) در سال و 2024و2023 نیز بود.

این جایزه مشوق افرادی است که حداقل سه سال، با نوآوری و خلاقیت، درزمینه خواندن و شیوه‌های مختلف آن، با کودکان و نوجوانان فعالیت کرده باشند و فعالیتشان تداوم داشته باشد. نامزد‌های این جایزه را در ایران شورای کتاب کودک - شاخه‌ی ملی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) - تعیین و معرفی می‌کند.

داوران گروه جوایز ترویج شورای کتاب کودک، جعفر توزنده جانی، عاطفه سلیانی، گیتی صفرزاده، ندا موحدی پور، فاطمه نکویی هستند.

همچنین از سوی این شورا نادر موسوی برای بار دوم نامزد این جایزه شده است.

نادر موسوی، نویسنده و آموزشگر و مروج کتابخوانی، در زمینه‌ی ترویج کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان افغانستانی مناطق مهاجرنشین ایران فعالیت دارد. او نه‌تن‌ها مروج کتابخوانی، بلکه مؤسس چندین شعبه مدارس خودگردان برای کودکان مهاجر افغانستانی در ایران است.

نادر موسوی در روستای علی چوپان شهر مزار شریف استان بلخ در افغانستان به دنیا آمد. نادر در زمستان سال 1362 به دلیل جنگ و درگیری‌ها همراه با خانواده به ایران مهاجرت کرد. او دوران دبستان و دبیرستان را در شهر بندرعباس گذراند و پس از غلبه بر تنگنا‌های موجود برای تحصیلات دانشگاهی مهاجران افغانستانی، کارشناسی خود را در رشته‌ی مهندسی کشاورزی از دانشگاه تهران گرفت. موسوی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی جامعه‌شناسی با پایان‌نامه‌ای درباره‌ی کارکرد‌های مدارس خودگردان، در سال 1391 دریافت کرد.

در سال 1377 با تسلط کامل طالبان بر افغانستان، موج دوم مهاجران افغانستانی به ایران آمدند: هزاران خانواده که در افغانستان خطر طالبان، ناامنی و گرسنگی تهدیدشان می‌کرد در شهر‌های مختلف ایران مستقر شدند که بسیاری از کودکان این خانواده‌ها نیاز به مدرسه و آموزش داشتند، اما جایی برای درس خواندن آنان نبود. نادر موسوی که از نخستین سال‌های دبیرستان رویای تاسیس مدرسه را در سر داشت با راه اندازی چندین شعبه مدرسه خودگردان در مناطق مهاجرنشین، توانست بسیاری از کودکان بازمانده از تحصیل مهاجر را دوباره پشت نیمکت‌های درس و مدرسه بنشاند. در سال 1384 خورشیدی در سراسر ایران حدود چهارصد مدرسه‌ی خودگردان وجود داشت که بیش از نود هزار دانش‌آموز مهاجر افغانستانی در آن‌ها درس می‌خواندند، نادر موسوی به اکثریت این مدارس که فعالیت بیشتر آنان زیر زمینی بود، کتاب و مجله و پیک نوروزی و دیگر خدمات آموزشی و فرهنگی ارائه می‌کرد.

چیزی که فعالیت نادر موسوی را در در این حوزه از دیگران متمایز می‌کند، فعالیت‌های فرهنگی مختلف و تسهیل دسترسی کودکان مهاجر به خدمات آموزشی است. موسوی هزاران نسخه از مجله‌های «طراوت»، «کودکان آفتاب»، «پیک گل سرخ» و کتاب «بازگشت» را با محتوای آموزشی آمیخته با فرهنگ، تاریخ و جغرافیای افغانستان برای کودکان مهاجر تالیف، چاپ و پخش کرده است. این مجله‌ها به کودکان مهاجر که هرگز افغانستان را ندیده‌اند، کمک می‌کند که در هوای افغانستان نفس بکشند و از وضعیت سرزمین مادری خودآگاه شوند.

او نخستین ناشر تخصصی شعر و ادبیات افغانستان (انتشارات آمو) است که تاکنون یکصد و هشت عنوان کتاب شعر و داستان ویژه‌ی بزرگسال و بیست و چهار عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان منتشر کرده است. نادر موسوی از سال 1390 به عنوان پرکارترین ناشر و نماینده‌ی کشور افغانستان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت کرد

نادر موسوی از سوی شورای کتاب کودک در سال 2022 نامزد جایزه‌ی IREAD (من می‌خوانم) و در سال 2023 نامزد دریافت جایزه‌ی استرید لیندگرن (آلما) شد.