نشست علمی تحول در حوزه گردشگری و دولت سیزدهم برگزار شد / تحولی همه جانبه در گرو تحول گردشگری

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشست علمی "تحول در حوزه گردشگری و دولت سیزدهم" به همت گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، روز گذشته به صورت حضوری (محدود) و مجازی تحت نرم افزار اسکایپ با حضور آقایان دکتر مسعود نصرتی رییس مجمع شهر‌های اسلامی و قائم مقام سازمان شهرداری‌های کشور، دکتر شهاب طلایی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق و مدیر گروه گردشگری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و دکتر علی‌اصغر شالبافیان عضو هیات علمی دانشگاه گردشگری سمنان، برگزار شد.

دبیر علمی این نشست علمی، آقای دکتر محسن ردادی عضو هیات علمی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه می‌باشد.

*س_تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌ها با بهادادن به گردشگری_س*

دکتر مسعودنصرتی، رئیس مجمع شهر‌های اسلامی و قائم مقام سازمان شهرداری‌های کشوردر این نشست گفت: صنعت گردشگری در کشور ایران باید دو دسته بندی داشته باشد: خارجی و ایرانی (داخلی). نکته دیگر اینکه ما از این فضا تا امروز چقدر بهره برداری کردیم؟ میتوان ادعا کرد از همه ظرفیت‌هایی که درکشور بوده است بهره برداری آنچنانی‌ای نشده است. گیلان، مازندران، مشهد و همه شهر‌هایی که جاذبه گردشگری دارند هرکدام از این‌ها ظرفیت این را داشته که درزمینه اشتغال و تولید شکوفا باشند. گردشگران ما عدد خیلی بالایی نسبت به گردشگران سایر کشورهاست؛ بنابراین ما باید از تجربیات کشور‌های موفق استفاده کنیم و باز یک مقایسه با شرایط داخل کشور خودمان انجام دهیم.

برای مثال ما یکی از کشور‌های مهم در مسیر جاده ابریشم هستیم، اما چه بهره برداری‌ای از آن کردیم؟! و نهایتا ما در دولت سیزدهم و نظام گردشگری چه اتفاقی رارقم خواهیم زد؟! اگر بخواهیم کلمات گذشته را تکرار کنیم که گردشگر خارجی تاثیرگذار فرهنگی دارد و نمی‌شود گردشگر داشته باشیم که نمی‌شود. باید ما تاثیرگذار باشیم و با در‌های باز روی گردشگر و پذیرای گردشگر بودن تاثیر فرهنگی مان را بر روی گردشگران بگذاریم. ما در این حوزه کار‌های سخت و دشواری پیش رو داریم صنعت فرهنگ ما باید در یک برهه‌ای با سرعت پیش آهنگ بشود؛ و تصویر گردشگری باید با فرهنگ سازی همه جانبه و کوتاه مدت اصلاح بشود. فضای آموزش در این حوزه هم بسیار اهمیت است. نکته دیگر، نحوه تعامل صحیح با بخش خصوصی است. نمیتوان از دولت انتظار داشت در تمام زمینه‌ها و با توجه به ظرفیت‌های کشور تحول عظیم داشته باشد و میبایست با بخش‌های خصوصی تعامل صحیح داشت.

دکتر مسعود نصرتی، رئیس مجمع شهر‌های اسلامی و قائم مقام سازمان شهرداری‌های کشور در ارتباط با پیشنهاد‌های اجرایی که نیازهست برای کشور داشته باشیم ادامه داد: باید کار را با تفکر اجرایی پیش ببریم و فقط نظریه پردازی محیط بیرونی را پیش نبریم وگرنه کارمان ثمری نخواهد داشت. باید سفره‌ای پهن شود که همه مردم بهره بردار باشندو این نگاه در همه مردم مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شود که در قبال گردشگر مسئول اند، در اینصورت است که گردشگری رشد می‌کند؛ و اگر دستگاه‌های حاکمیتی و‌ارگان‌ها همه خود را ذی نفع و مسئول پاسخگو بدانند، گردشگری مارشد می‌کند؛ و درصورتی که سازمان گردشگری را متولی امر بدانیم نگاه درستی است نه زمانی که صرفا آن راپاسخگوی نهایی بدانیم. در این راستا و برای حل مشکلات مناطق آزاد تجاری و اقتصادی که داریم، سازمان میراث فرهنگی، وزارت راه و شهرسازی و خیلی از تشکیلات دیگری که باید با نگاه مدیریت متحد عمل کنند.

ما در ایران زیرساخت نداریم، که این یک اصل است. یعنی ریلی تعیین نشده است و ما، چون زیرساخت نداریم شاهد تغییر مسیربا جای آن هستیم وباید نقصی که در زیرساخت داریم را با تعیین مدیر شایسته جبران کنیم. همچنین باید توجه داشت، همه استان‌های ما بدون اغماض ظرفیت گردشگری دارند. نکته دیگر، رسانه ملی ما باید بدون هزینه گردشگری مان راتبلیغ کند. ماجز10 قطب برتر گردشگری هستیم و بر این اساس یک تهدیدی که میتوانیم آن رابه فرصت تبدیل کنیم بحث ارزاست.

*س_نگاه به گردشگری به عنوان "اجبار"/ قدرت پیشرانی گردشگری در اشتغال زایی _س*

دکتر علی اصغر شالبافیان عضو هیات علمی دانشگاه گردشگری سمنان در ادامه این نشست گفت: پاسخ به این پرسش‌ها اهمیت زیادی دارد: آیا گردشگری مزیت است یاخیر؟! آیا مزیت است در قبال بقیه صنایع مثل خودروسازی ومسکن؟! و اگر چنین چیزی است چه مزیتی است، که دراین صنایع نیست؟! آیاگردشگری در ایران هم مزیت است؟!

توجه به گردشگری با بیانیه گام دوم رابطه تنگاتنگ دارد؛ بنابراین ممکن است وضعیت فعلی آن مطلوب نباشد، اما اگر مزیتی داریم باید از آن استفاده کنیم. توجه به گردشگری به یک اجبار تبدیل شده است بنابراین اگر افرادی هم به مزیت داشتن آن قائل نباشند قائل به این هستند که اجبار است. هم به احاظ اجتماعی هم فرهنگی مهمترین حوزه، گردشگری داخلی است. علارغم چیزی که آقای طلایی اشاره کردند گردشگری در کشور ما به چند دلیل مزیت است. مانند مزیت‌های جغرافیایی در بسیاری ازصنایع، قرار داشتن ما در مسیر جاده ابریشم و بازار‌های منطقه‌ای که وجود دارند؛ بنابراین در جایی واقع شده ایم ک مزیت‌های جغرافیایی داخلی و خارجی بسیاری داریم.

وی ادامه داد: ما همچنین مزیت‌های فرهنگی زیادی داریم، هم به لحاظ وجود مزیت‌های فرهنگی منتسب به زیارت هم سایر مزیت‌های موجود. گردشگران عراق و آذربایجان انگیزه ابتداییشان، اگرچه برای اهداف دیگر هم سفر میکنند، زیارت است؛ و برهمین اساس پیش از آمدن کرونا مشهد و قم کاملااز لحاظ اشتغال زایی مستعدبودند. مزیت دیگر ایران آن ایت که، ما کشوری با پیشینه جذاب گردشگری برای جهان هستیم. دستاورد‌های پزشکی که اخیرا به آن‌ها دست یافته ایم باعث شده است که گردشگرانی با اهداف درمانی و سلامت را دارا باشیم. این گردشگران به قدری زیاد هستند که برای مجوز خروج گرفتن سهمیه بندی می‌شوند؛ بنابراین فعال کردن مزیت هایکی از جنبه‌های کلانی است ک باید مورد توجه حوزه اقتصادی قرار بگیرد؛ و در نظر داشته باشیم ما مزیت‌های زیادی داریم.

اما این‌ها موارد بالقوه‌ای هستند که وجود داشته ونیاز به فعال سازی دارند. این‌ها درحالی است که قطع به یقین با رویکردی غیر منسجم وغیر برنامه ریزی شده در حوزه گردشگری مواجه هستیم که بایداصلاح شود. نکته قابل توجه دیگر آنکه قدرت پیشرانی که گردشگری در اشتغال زایی دارد قابل مقایسه با سایر صنایع نیست؛ بنابراین استفاده از همین مزیت‌های فرهنگی و زیست محیطی و منطقه‌ای در هر شهر و استان برای اشتغال زایی موثر و کارآمد خواهد بود.

*س_اهمیت شکستن محاصره تبلیغاتی / اولویت قرارگرفتن صنعت گردشگری موجب حل مشکلات_س*

دکتر شهاب طلایی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و مدیر گروه گردشگری مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دراین نشست گفت: توجه به گردشگران خروجی مثل عتبات اهمیت بسیار دارد. روند گردشگری کاملا مثبت است، علارغم اینکه طبق سیاست گذاری های صورت گرفته جز اولویت های کشور نبوده است. پس از سالها در سال98 یک گام مثبت در جهت گام دوم انقلاب اسلامی در این حوزه رخ داد. ظرفیت های کشور ما در مقایسه با سایر کشورها قابل توجه است اما زیرساخت هایمان نیاز به اصلاح دارد. مجموع اینها نشان دهنده وضعیت گردشگری ماست که علارغم رشد، کمبود هایی دارد، کمبودهایی مانند کمبود در رویکردها.

طلایی با اشاره به بخشی از قسمت پایانی بیانیه گام دوم شکستن محاصره تبلیغاتی را مسئله مهمی برشمرد. وی در ارتباط با چالش ها و زمینه های تحول در این حوزه، سیاست گذاری ها واستفاده از مزیت ها اینطور ادامه داد: رسانه بودن صنعت گردشگری باید مورد توجه واقع شود. مثالش ارتباط ما با کشور عراق است. همانند زمانی که اربعین اتفاق افتاد. نمی توان از عراق در نگاه مردم دشمن ساخت، چون از یک مسیری باهم تعامل داریم و این تعامل نگاه مردم را شکل می دهد. من جمله این تعاملات، حجم بالای گردشگری سلامت ما که غالب اینها عراقی هستند. بنابراین آورده ای که گردشگری میتواند برای ایران درنتیجه ی ارتباط داشته باشد حتی شامل فواید اقتصادی هم می شود. ما بیش از 5 کیلومتر ساحل داریم که70 درصدش در اختیار دولت و ارگانهاست.24 میلیون هکتار از کشورمان هم کویر است، کویری که کشورهای همسایه ما ازیک هزارم آن بیشترین استفاده را می کنند.

آنچه که میبایست رخ دهد تغییر نگاه سیاست گذار است، کنترل آفت های گردشگری هم قابل مدیریت است. گردشگری طبیعتا اثرات مخرب هم دارد و باید آنهارا کنترل کرد. سایر کشورها هم این برنامه ریزی و مدیریت را انجام می دهند. از جمله کمبودهای گردشگری ما همین تعامل با کشور قطر است مثل پوشش رسانه ای ک میتوانیم با کشور قطر داشته باشیم. ما 8000 امامزاده داریم که زیرنظر سازمان اوقاف هستند. چقدر سازمان اوقاف برنامه ریزی کرده و چقدر تور های زیارتی راه انداخته است؟! ظرفیت گردشگری تندرستی ما به مراتب از سایر کشورها بالاتر است مانند: چشمه ها، کویر، طب اسلامی. زمانی که گردشگری در اولویت قرار بگیردو گفتمان توسعه این صنعت گفتمان همه بشود می توان انتظار داشت شاهد توسعه این صنعت باشیم.

اگر انتظار بر این است که دستگاه گردشگری بیاید مشکلات این حوزه را حل کند، این اتفاق نمی افتدولی اگر دولت رویکردش این است که به دستگاه ها بگوید عملکردشان را در تعامل با این سازمان تغییر بدهندآنجاست که اصلاح رخ میدهد. الان بودجه صنعت گردشگری بالاست اما بین ارگانهای مختلف پخش است. مثلا راه و شهرسازی چقدر پیوست گردشگری و نظر سازمان گردشگری را جویا می شود؟! وقتی این تعامل شکل نگیرد رشد هم اتفاق نمی افتد. اداره حمل و نقل چقدر نظر گردشگری را برای قیمت بلیط های داخلی و خارجی جویا میشود؟!

20 تا 25 درصد از بودجه خود وزاتخانه متعلق به گردشگری است. اگر رویکرد دولت بر تحول گردشگری است میبایست در بودجه تحول ایجاد کند، دستگاه های مختلف را کنار هم بچیندو با وحدت وزارت گردشگری اختلاف بین دستگاهی را از بین ببرد و زمانی که رویکرد این باشد بله به سمت حل چالش های این حوزه خواهیم رفت. اگر نگاه دولت به تحول در این حوزه است باید تلاش کند صنعت گردشگری از مشکلات و اختلافات سیاسی و امثالهم ضربه نخوردو حجم سفرهارا کنترل کندو سیاست گذاری منسجم داشته باشدو مواظب باشد مشکلات منطقه ای و سیاسی آسیب هایی به سایر بخش ها نزند. مطالباتی که الان از دولت سیزدهم هست شامل مسکن، اشتغال زایی و امثالهم است و اگر به حوزه گردشگری توجه لازم شود می تواند تسهیل گری و آورده زیادی برای دولت داشته باشد.