نفی هم‌زمان هر 4 رییس جمهوری در 32 سال؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - «اولین بار است که پس از 32 سال منافع شخصی مردم با منافع ملی همسان شده و به رئیس جمهوری رأی دادند که هم حافظ منافع ملی و هم حافظ منافع شخصی است.» این سخن را حجت‌الاسلام علی سعیدی رییس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا گفته و می‌توان آن را این‌گونه تفسیر کرد که از میان رییسان جمهوری در 32 سال پس از درگذشت امام خمینی تا کنون هیچ یک به اندازه آقای رییسی برای رهبری مطلوب یا به ایشان نزدیک نبوده یا چنین تصور می کند. برخی عبارات دیگر مؤید این تفسیر است: - مردم ایران نسبت به وصایای امام دوگانه عمل کردند. درباره ولایت فقیه نمره خوب گرفتند و پس از رحلت امام، محکم پای کار آمدند و از جایگاه ولایت و حکومت اسلامی حمایت کردند. درباره وصیت دوم امام کمی ضعیف و ناقص عمل کردند زیرا گرفتار تضاد بین منافع ملی و شخصی می‌شوند.

- نظام دینی از رهبری، شریعت الهی و مردم تشکیل شده و تا مردم در کنار رهبری حضور فیزیکی نداشته باشند حاکمیت دینی شکل نمی‌گیرد.

- مردم درباره وصیت دوم امام کمی ضعیف و ناقص عمل کردند زیرا گرفتار تضاد بین منافع ملی و شخصی می‌شوند و گاه به جای در نظر گرفتن منافع ملی به کاندیدایی رأی دادند که به آنها امتیاز بیشتری داد و رأی مردم به رؤسای جمهور به گونه‌ای نبود که این منتخبین به میراث امام پایبند باشند.

این سخنان اما بیش از آن که ستایش آقای رییسی و سرزنش اسلاف او باشد جفا به رهبری و مردم و ساز و کارهای انتخابات است. چرا؟ 1. در این 32 سال آقایان هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی، محمود احمدی نژاد و حسن روحانی رییس جمهوری بوده اند و دوران آخری هنوز تمام نشده است.

در همان خرداد 1368 و قبل از انتخابات و در آغاز رهبری آیت‌الله خامنه‌ای ایشان با صفات متعدد از هاشمی رفسنجانی ستایش شد و در سال 68 یگانه رقیب او دکتر عباس شیبانی بود. با این وصف چگونه مردم را سرزنش می کنند که به هاشمی رأی دادند که عملا گزینه مورد اجماع تمام جناح های حاکمیت بود؟ در سال 72 نیز روال چهار سال قبل ادامه یافت و تنها احمد توکلی کمی جدی تر ظاهر شد و آرای اعتراضی هم میهنان کرد به دست آورد بی آن که خود نسبتی با مردمان کرد داشته باشد. رأی هاشمی رفسنجانی در سال 72 البته کاهش یافت ولی قطعا مراد آقای سعیدی این نیست که باید به جای هاشمی رقبای او برگزیده می شدند: عبدالله جاسبی، احمد توکلی یا رجب علی طاهری. قابل درک و فهم است که منظورشان سیاست های اقتصادی هاشمی رفسنجانی دوران سازندگی است اما صبح دوم خرداد 1376 و در پایان کار دولت هاشمی مگر رهبری به صراحت و پای صندوق رأی و در پاسخ به پرسش «بیژن نوباوه وطن» نگفتند: «هیچ کس برای من آقای هاشمی نمی شود.» اختلافات سال 88 به بعد یا حتی 84 چه ربطی به دوران ریاست جمهوری دارد؟ 2. انتخابات بعدی دوم خرداد 76 است که نفطه عطف به حساب می آید و مسیر انتخابات را به رغم نظارت استصوابی تغییر داد. به این معنی که به جای اجماع قبلی و رقابت ضعیف با نامزد مورد قبول جناح های مختلف، رقابت جدی درگرفت. به این خاطر که قبل از بازنگری بر سر ریاست جمهوری توافق می شد و نخست وزیری را به رقابت مجلسیان می سپردند و بعد از حذف نخست وزیر هم نفوذ هاشمی رفسنجانی چنین مجالی نمی داد. سال 76 اگرچه تصور این بود که از قبل بر سر علی اکبر ناطق نوری اجماع و توافق شده و روزنامه برار با تیتر چهارشنبه 31 اردیبهشت به نقل از مرحوم مهدوی کنی درصدد القای این نکته بود اما نامزد پیروز سید محمد خاتمی بود. وجه طعنه آمیز قضیه اما این است که اگر ناطق نوری هم پیروز شده بود حجت الاسلام سعیدی بر اساس امروز همین حرف را می زد چون ناطق هم ناطق سابق نیست و دیدیم که باجناق او را با سال ها سابقه وزارت رد کردند (عباس آخوندی). با مزه تر این که صلاحیت رقیب دیگر - سید رضا زواره ای - هم چند سال بعد رد شد. در سال 80 هم که اصول گرایان 8 تن را به رقابت فرستادند و طرفی نبستند. 3. سال 84 البته قابل تأمل تر است و رییس جمهوری برآمده آن هیچ مشابهت و نسبتی با اسلاف خود نداشت. از این رو همین ستایش ها به جانب محمود احمدی‌نژاد روان شد و هنوز سخنان آقایان مصباح یزدی و احمد جنتی در یادها مانده است. در رده بندی خود اما چرا 84 و 88 را هم انکار می کنند؟ به یک دلیل روشن: مواضع احمدی نژاد از 90 به بعد و خصوصا احمدی‌نژاد کنونی. به عبارت دیگر تاریخ را از جلو به عقب می‌خوانند. 4. در سال 92 هم دیدیم که دکتر ولایتی مشاور عالی رهبری با انتقاد از سعید جلیلی به عنوان گزینه اصول گرایان این ذهنیت را ایجاد کرد که مجموعه عالی نظام اراده کرده قفل پرونده هسته ای باز شود و حسن روحانی رییس جمهوری شد و توافق هسته ای هم به تأیید مجلس اصول گرا رسید و هم شورای عالی امنیت ملی. 5. داستان سال 96 البته متفاوت است. مأموریت حسن روحانی را برخی تمام شده می‌دانستند و ادامه حضور او را برنمی تافتند خاصه که از برجام دو و سه هم سخن به میان آمده و هاشمی رفسنجانی هم درگذشته و در آمریکا دونالد ترامپ روی کار آمده بود. در آن انتخابات، همین جمعیت غالبا غایب 1400 به صحنه آمد چون نگران بود «به عقب برگردیم» و «برجام لغو شود» یا «جنگ درگیرد» و روحانی مجددا انتخاب شد. آقای سعیدی و دوستان‌شان از ابقای حسن روحانی در سال 96 عمیقا ناخرسند بودند و تحریم‌های ترامپ و کرونا و اتفاقات دی 96 و آبان 98 هم دست به دست هم دادند و با این همه باز هم شورای نگهبان بی‌احتیاطی نکرد و هر که را که احتمال تأثیرگذاری می‌داد پیشاپیش کنار گذاشت ولو علی لاریجانی را که خود رییس سه دوره مجالسی بود که با نظارت استصوابی شکل گرفته بودند. منظور آقای سعیدی روشن است. این است که نه هاشمی رفسنجانی، نه محمد خاتمی، نه محمود احمدی نژاد و نه حسن روحانی هیچ یک به اندازه آقای رییسی هماهنگ نبودند. منتها این سخن جفا به رهبری و مردم است. درباره رهبری به این خاطر که انگار همواره کاندیدایی جز رییس جمهوری منتخب داشته اند و درباره مردم از این منظر که انتخاب درست نداشته اند. به این ترتیب در سال 68 باید بین هاشمی رفسنجانی و عباس شیبانی، دومی را و در سال 72 باز بین هاشمی رفسنجانی و صه رقیب دیگر احمد توکلی را انتخاب می کردند. در سال 76 هم اگر ناطق نوری مد نظر بود چرا حالا همان ناطق نوری باب طبع نیست. در سال 84 چه؟ اگر حالا از چشم افتاده آن زمان که مطبوع و مطلوب بود. ایضا 88. درباره 92 هم توضیح داده شد ولی درباره 96 داستان متفاوت است. مهم ترین نکته مورد غفلت آقای سعیدی اما این است که اگر دولت و حاکمیت و حکومت، نزد مردم مساوی و مساوق تلقی شوند و امید به اصلاح از طریق تغییر دولت‌ها رنگ ببازد، بحران‌های سیاسی و اجتماعی درمی‌گیرد. دفاع از نظام و رهبری درگرو کوتاه کردن فاصله رأس آن با دولت‌ها نیست.