نگاهداری: شرافت یک رسانه در استقلال حق مدارانه آن است

به گزارش گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیم، به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش های مجلس در رویداد الزامات و سازوکارهای تقویت مرجعیت رسانه‌ای در ایران، ضمن خیر مقدم به مهمانان این رویداد و با بیان اینکه رویداد امروز حاصل چندین ماه بررسی ابعاد مختلف موضوع مرجعیت رسانه‌ای است، اظهار کرد: چندین ماه تلاش و پژوهش، به‌عنوان پشتوانه‌های علمی این رویداد، به قدری ارزشمند است که مطمئن هستم مستندات و یادداشت‌های سیاستی ارائه شده به دبیرخانه رویداد، برای تمام پژوهشگران و علاقه‌مندان این حوزه تا مدت‌ها مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امیدوارم دانش انباشته خوبی برای ارتقای مرجعیت رسانه‌ای فراهم شده باشد، افزود: این رویداد ما را با فرهیختگان رسانه و فضای مجازی آشنا کرد و راه‌اندازی شبکه نخبگان را پس از این رویداد، حتماً در دستور کار قرار می‌دهیم. روز برگزاری این رویداد، نه پایان مسیر، که نقطه عطفی برای تداوم آن در راهی روشن خواهد بود. وی با اشاره به اینکه اتفاقات سال گذشته در نمایان‌سازی مشکلات و خلأ‌های این حوزه اثرگذار بود، گفت: نیازمند انجام مطالعه و تجمیع نظرات متخصصان و دلسوزان رسانه‌ای هستیم و بسیار خوش‌بین هستیم آنچه که از این رویداد به‌جا خواهد ماند، نکات عملیاتی ارزشمندی است که برای سیاست‌گذاران و کنشگران رسانه‌ای، راهگشا است.

نگاهداری با اشاره به اینکه دوران برنامه‌ریزی و سیاستگذاری ساده به پایان رسیده و زمان سیاستگذاری‌های پیچیده فرارسیده است، گفت: امروز نمی‌توان از موضوع مرجعیت رسانه‌ای بدون پرداختن به پدیده‌های نوظهور، فناوری‌های نوین، هوش‌مصنوعی، فرهنگ، و تغییرات فرهنگی، ارتباطات میان‌فرهنگی، لزوم بررسی سبد مصرف فرهنگی خانوار، زیست‌پذیری رسانه‌ای و بالاتر از این‌ها لزوم ورود قانون و قانون‌گذاری، سخن گفت. وی ادامه‌داد: با شناخت دقیق این موضوعات و با استفاده قانون، ایجاد فرآیندها و سازوکارهای قانونی و در سایه حکمرانی، می‌توان مشارکت جمعی را هموار کرد. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به اینکه گزارش‌ها و آمار و ارقام مطرح شده در پیش نشست‌های این رویداد، برای تصمیم گیری‌های آینده راهگشا است، گفت: برای مثال آنچه از مصرف رسانه‌ای ایرانیان در یکی از نشست‌ها مطرح شد، بیانگر آن بود که در اتفاقات سال گذشته به‌جای صداوسیما یا ماهواره، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، مرجع رسانه‌ای نوجوانان بوده‌اند. وی بیان کرد: همین یک نتیجه مبتنی بر پژوهش، می‌تواند منبع اصلی برنامه‌ریزی کوتاه مدت و بلند مدت برای استخراج کاستی‌های رسانه‌های جمعی و شناخت توانمندی‌های شبکه‌های مجازی باشد که پیش از آن غافل بودیم. نگاهداری به بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص جنگ ترکیبی و جنگ شناختی اشاره کرد و گفت: سال‌های زیادی است که ما در معرض دشمنی استکبار جهانی هستیم و آنان در دشمنی خود نوآوری می‌کنند که آخرین آن ایجاد جنگ ترکیبی است. وی با بیان اینکه اولین مرحله جنگ ترکیبی، جنگ شناختی است، گفت: رسانه‌های نوین در این نوع جنگ از همه بیشتر کاربرد دارند و مهم‌ترین ابزار، این رسانه‌ها هستند. در ادامه و در صورتی‌که این مرحله جنگ با موفقیت انجام شود و ذهن نخبگان کشور به اسارت این رسانه‌ها درآید، طبیعی است که ذهن عامه مردم نیز به اسارت درمی‌آید و به‌دنبال آن، با حمایت از اغتشاشگران و پیگیری‌هایی که انجام می‌دهند، جنگ را وارد عرصه دیپلماسی می‌کند. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: برای آنان مطلوب بود که خروجی نهایی جنگ ترکیبی در ناآرامی‌های 1401، تغییر محاسبات ملت و حکومت ایران و پذیرش خواسته‌های آمریکا در یک توافق باشد. وی با بیان اینکه جنگ رسانه‌ای ابزار مهم جنگ شناختی است، گفت: استراتژی فریب و گمراه کردن افکار عمومی، عمدتاً از طریق رسانه‌ها، پیاده سازی می‌شود. نگاهداری گفت: در جنگ شناختی، ذهن مخاطب اسیر می‌شود و باید تلاش کنیم که گرفتارشدگان را آزاد کنیم و راه آزاد کردن آنان، جهان تبیین است. وی توضیح داد: هرچقدر جهاد تبیین به‌درستی انجام شود و دروغ‌های دشمن در جنگ شناختی برملا شود و هرچقدر رسانه‌های مهاجم جنگ شناختی، بی‌اعتبار شوند به آزادسازی اذهان مردم به‌ویژه نوجوانان و جوانانی که امروز بیش از هرکس دیگری اسیر این جنگ شناختی شده‌اند، کمک می‌شود. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به توضیح مفهوم مرجعیت رسانه‌ای پرداخت و گفت: مرجعیت رسانه‌ای در حقیقت به قدرت و تأثیری گفته‌می‌شود که رسانه‌ها در جامعه دارند و این قدرت می‌تواند بر تعیین جریان‌های اطلاعاتی و فرهنگی و تشکیل نظرات و افکار عمومی اثرگذار باشد. وی با بیان اینکه مرجعیت رسانه‌ها بر پایه چندین عامل شکل می‌گیرد، گفت: رسانه‌هایی که توانایی تأثیرگذاری بیشتری بر جامعه و مخاطبان خود دارند، معمولاً مرجعیت بیشتری نیز خواهند داشت. این تأثیر می‌تواند به وسیله‌ی پوشش خبری فعال، تحلیل‌های متفکرانه، یا تأثیر در تشکیل نظر عمومی صورت گیرد. نگاهداری معتبر بودن و اعتمادسازی را دومین پایه شکل گیری مرجعیت رسانه دانست و گفت: اعتمادسازی در رسانه‌ها می‌تواند از طریق استفاده از منابع معتبر، ارائه اطلاعات دقیق و مستند، و رعایت قوانین رسانه‌ای صورت گیرد. وی به‌ضرورت توجه به تنوع و پوشش گسترده رسانه‌ای در مرجعیت رسانه‌ای اشاره کرد و گفت: تنوع در پوشش موضوعات مختلف، اطلاعات منصفانه و جامع را به مخاطبان ارائه می‌دهد و مرجعیت را بالا می‌برد. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه به شفافیت و مسئولیت پذیری رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: رسانه‌هایی که در فرآیند تولید خبر و انتشار آن‌ها شفافیت و مسئولیت‌پذیری را رعایت می‌کنند، معمولاً توانایی ایجاد اعتماد و مرجعیت بیشتری را دارند. این شامل اعلام منابع و تحقیقات، اصلاح خطاها و پاسخ‌گویی به نقدها و شکایات مخاطبان است. وی تصریح‌کرد: با توجه به این عوامل، مرجعیت رسانه‌ها به‌عنوان منابع اطلاعاتی و تشکیل دهنده نظرات عمومی در جامعه بسیار حائز اهمیت است. حفظ چنین مرجعیت می‌تواند به تقویت ارتقای شفافیت و اطلاع رسانی مؤثر در جامعه کمک کند. نگاهداری بیان کرد: همایش امروز از میان محورهای یاد شده با تمرکز بر 4 عنوان اعم از وضعیت حال و آینده نظام ارتباطی رسانه‌ای کشور، هوش‌مصنوعی و حوزه محتوا، تجربیات موفق مرجعیت رسانه‌ای و شاخص‌های ترکیبی سنجش و پایش مرجعیت رسانه‌ای برگزار می‌شود. مرجعیت رسانه در دستورکار دستگاه قانون‌گذاری قرار گیرد وی ادامه‌داد: مرکز پژوهش‌های مجلس هم‌بر اساس اهداف و مسئولیت‌های خود، حتماً تلاش می‌کند نکات مطروحه را در چارچوب شفاف‌سازی، کارآمدسازی، هوشمندسازی و مردمی‌سازی، طبقه بندی کرده و در همه مراتب تقنین در دستور کار دستگاه قانون‌گذاری کشور قرار دهد. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: معتقدم که در اتفاقات گذشته، حضور پررنگ رسانه‌های معاند در جزئیات اتفاقات، اطلاع‌رسانی دیرهنگام رسانه‌های داخلی و مواردی از این دست، موجب کاهش مرجعیت رسانه‌های داخلی شد. وی بیان کرد: سوءاستفاده رسانه‌های معاند از خلاءهای ما، حتی بر اطلاع‌رسانی از امور جاری گرفته تا پیشرفت‌ها نیز سایه انداخت و وضعیت ناپایدار را به بحران بدل کرد و در حالی که با کمی درایت، اطلاع رسانی درست و دقیق و به‌کارگیری نظرات اندیشمندان، می‌توانستیم جلوی آن را بگیریم. نگاهداری بیان کرد: معتقدم با به‌کارگیری تمام ابزار رسانه‌ای و هنری و بهره‌گیری از نمایش خانگی، تئاتر، ادبیات و شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم برای بازپس‌گیری مرجعیت رسانه‌ای و جلب دوباره اعتماد مخاطبان به رسانه‌های داخلی تلاش‌هایی داشته‌باشیم. وی تصریح‌کرد: اگر ارتباط متقابل بین نظام حکمرانی و قانون‌گذاری با نظام رسانه‌ای شکل بگیرد، مطمئناً دستاورد مرجعیت رسانه‌های داخل خواهد بود. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه پیشران تحولات، فناوری است و رسانه از این امر مستثنی نیست، گفت: هر چقدر ما از هوشمندسازی و فناوری‌های نوین در عرصه رسانه غفلت کنیم، مطمئناً می‌تواند حرکت ما را در مسیر دستیابی به مرجعیت رسانه‌ای با مخاطراتی همراه کند. وی به آموزش سواد رسانه‌ای برای مردم اشاره کرد و گفت: آگاهی بخشی و افزایش توانمندی‌ها و مهارت‌های مردم در مقابله با خبرهای جعلی اهمیت زیادی دارد. شیوع این‌گونه اخبار در فضای جامعه، باعث می‌شود ذهن مردم با مخاطرات و اخبار غیرواقعی مواجه شود. نگاهداری با بیان اینکه بین جبهه رسانه‌ای انقلاب با امپراتوری دروغ و بزرگ استکبار جهانی، تفاوت‌هایی وجود دارد، گفت: این روزها می‌بینیم که در بمباران شدیدی که علیه مردم مظلوم غزه رخ می‌دهد، هیچ پشتیبانی رسانه‌ای از این اتفاقات صورت نمی‌گیرد. البته انتظاری هم نداریم چراکه نظام استکبار جهانی، ارجاعات خود را به منافع اقتصادی و نظامی خود قرار داده است. وی با بیان اینکه نظام اسلامی به‌دنبال رشد و تعالی انسان است، گفت: ما مدعی اخلاق و رشد هستیم و این فضا باید بر رسانه‌های ما نیز سایه بیندازد و رسانه‌هایی که در جریان انقلاب فعالیت می‌کنند، باید با تکیه‌بر این رویکرد وحدت رسانه‌ای در کشور ایجاد کنند و از هم افزایی‌های بیرونی غافل نشوند. رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه ما پیروان پیامبری هستیم که فلسفه رسالت خود را تکریم شرافت‌های اخلاقی قرار داد، گفت: پیامبر اکرم (ص) می‌گوید که «انما بعثت لأتمم مکارم الاخلاق». بنابراین ما به‌عنوان پیروان آن حضرت باید در رسانه به‌دنبال بازتولید شرافت اخلاقی باشیم. وی ادامه‌داد: اعتقاد دارم که شرافت یک رسانه در استقلال حق‌مدارانه آن است. یعنی در جبهه حق با استقلال برای احیای حق قیام کند.

نگاهداری با بیان اینکه ما در رسانه‌های انقلاب باید با استقلال حق مدارانه به‌دنبال تولید شرافت رسانه‌ای باشیم، گفت: به نظر من شرف یک فعال رسانه‌ای و خبرنگار، در صداقت و امانت داری او است. اینکه اگر با خبری جعلی مواجه می‌شود یا خبری که منجر به تخریب اخلاق می‌شود، آن را اشاعه ندهد و خداوند وعده داده که عزت و سربلندی نصیب کسانی می‌شود که به سنت‌های الهی پایبند باشند. رویداد الزامات و سازوکارهای تقویت مرجعیت رسانه‌ای در ایران، امروز (سه‌شنبه 18 مهر ماه 1402) با حضور و سخنرانی، نخبگان و صاحب‌نظران حوزه رسانه و با سخنرانی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و بیژن نوباوه وطن، نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس، در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، برگزار شد. شایان ذکر است، اختتامیه این رویداد یک روزه، پس از برگزاری 4 پنل تخصصی شامل وضعیت حال و آینده نظام ارتباطی - رسانه ای کشور، هوش مصنوعی، خبر جعلی و حوزه محتوا، تجربیات موفق مرجعیت رسانه ای در ایران و شاخص های ترکیبی سنجش و پایش مرجعیت رسانه ای، عصر امروز، برگزار خواهد شد.