هفت درصد خانوارهای ایرانی تک سرپرست هستند

به گزارش روز سه شنبه ایرنا از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سعیدرضا عاملی در آیین افتتاحیه جشنواره «آوای زندگی» که به همت بنیاد ملی خانواده و با مشارکت کارگروه ملی ترویج ازدواج و کاهش طلاق شورای عالی برگزار شد، افزود: محصول باهم‌بودگی‌های بدون ازدواج و طلاق‌های گسترده در غرب به اینجا رسید که 90 درصد خانواده‌های تک سرپرست توسط مادر و 10 درصد توسط پدر اداره می‌شود.

وی دغدغه اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران را صیانت از خانواده ایرانی و خانواده جامعه اسلامی در کشور و سطح جهانی بیان کرد ویادآور شد: رهبر معظم انقلاب فرمودند «شکل گیری تمدن نوین اسلامی، بستگی به هم افزایی جهان اسلام دارد.» در نظام اجتماعی، مردم با یک ظرفیت به هم پیوسته با تاثیر و تاثر بر هم زندگی می‌کنند، این تاثیر از محلی به محل دیگر با شکل گیری صنعت ارتباطات، امری عینی است. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نزدیک 87 درصد خانواده‌های تک سرپرست توسط مادر و 13 درصد توسط پدر اداره می‌شود، ادامه داد: بخش عظیم گمراهی در سبک زندگی خانواده‌های ایرانی، تاثیرات فرامحلی از فرهنگ و سبک زندگی غربی است که به صورت خوداگاه و ناخوداگاه بر حوزه طلاق، از هم پاشیدگی خانواده‌ها و رواج امور غیر ارزشی و ضد ارزشی تاثیرگذار است؛ بنابراین پیوند خانواده با مسجد، گوهر و منشاء والایی در صیانت و سلامت از خانواده می‌شود. یکی از دلایل مشکلات اجتماعی جهل و عصبیت است عاملی یکی از دلایل مشکلات اجتماعی را جهل و عصبیت بیان کرد و افزود: این دو محور (جهل و عصبیت)، سواد و مهارت زندگی بر مبنای الگوی اسلامی را از زندگی ایرانی دور می‌کند. باوجود تلاش‌های «کارگروه ملی ترویج ازدواج و کاهش طلاق» در این شورا در سطح ملی اعم از تدبیر کلاس‌های 6 ساعته در هنگام ازدواج، بازکردن دایره مشاوران برای خانواده‌ها و بهره‌گیری از عوامل و ظرفیت‌هایی چون مساجد و بقاع متبرکه هنوز به وضعیت صلاح و فلاح متعادلی نرسیده‌ایم.

وی از برنامه‌ریزی فراگیر، سواد عمیق (سواد درسطح با معرفت و ارتباط با مفاهیم ژرف) در زمینه مهارت‌های زندگی زناشویی سخن گفت و اظهار داشت: تحقیقات اجتماعی زیادی در ایران بر روی طلاق با نتایجی چون عدم شناخت زوجین از یکدیگر، همسرگزینی نادرست، نقص دانش و فاقد ظرفیت‌های کافی در مهارت‌های اجتماعی، بدرفتاری و... صورت گرفته است.

وی ادامه داد: براساس تحقیقی در آمریکا، بالاترین فراوانی علت طلاق و از هم پاشیدگی خیانت است. طبق آمار 85 درصد افراد متاهل در انگلیس، با شخص ثالث، ارتباط نامشروع دارند. همچنین از عوامل رایج دیگر طلاق در آمریکا و اروپا عدم سازگاری و خشونت خانوادگی است. باهم‌بودگی بدون ازدواج، یکی از بحران های بزرگ جامعه امروز غرب است

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: آنچه غرب را از سال 1960 به بعد با افول اساسی کاهش ازدواج، افزایش طلاق و ازدواج‌های خارج از قوانین و مقررات الهی به این نقطه رسانده این است که امروز جامعه شناسان غربی در سخن از خانواده، تعبیر به بودن دو نفر با یکدیگر «been two couple together» می‌کنند.

عاملی ادامه داد: درواقع حتی بودن دو جنس مخالف و نیز بودن دو نفر انسان با هم ذکر نمی‌شود، بلکه تنها دو نفر با هم بودن منظور است. امروز در جامعه آمریکا شاهد نگهداری 270 میلیون حیوان خانگی در جبران خلاء تنهایی در غرب هستیم که بعضی از ایرانی‌ها هم گرفتار این پدیده شده‌اند. بعضا زمانی که گفته می‌شود حیوان را در اتاق نگهداری نکنید، برخی تلقی‌شان این است که حرمت حیوان را ما متوجه نمی‌شویم! حیوان، طبیعت، اشجار، اشیاء و انسان در اندیشه اسلامی دارای حقوق و رعایت حقوق آن‌ها بر ما لازم است.

سبک زندگی مردم را باید به سوی زندگی الهی و اسلامی هدایت کنیم

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: سبک زندگی مردم را باید به سوی زندگی الهی و اسلامی هدایت کنیم، تا در این جهت تلاش نکنیم و حتی با آموزش مهارت‌های اجتماعی به نتیجه‌ای نخواهیم رسید. باید هنرهای عامه پسند متعهد چون سینما، تلویزیون، ادبیات را به خدمت سبک زندگی الهی و اسلامی بگیریم و افراد شاخص را در ذیل این هنرها معرفی کنیم. به راستی اگر این عرصه همراه با اندیشه الهی نباشد، روایت‌های هالییودی و بالیودی سینمای فاسد غرب الگوی زندگی مردم می‌شوند.

عاملی ادامه داد: بهترین فرصت برای انتقال ارزش‌های الهی، هنگام ازدواج جوانان نیست بلکه دوره طلایی شکل‌گیری شخصیت کودک در مهدکودک، پیش دبستان و دبستان است. دکتر اسحاقی باید با اهتمام ویژه‌ای در کارگروه ملی ترویج ازدواج و کاهش طلاق پیشنهاداتی به آموزش ابتدایی، دبیرستان و آموزش عالی کشور با نگاه تبدیل کردن آسیب های اجتماعی به سلامت اجتماعی داشته باشد. آمار طلاق در ایران بی‌شباهت به کشورهای اروپایی نیست وی عنوان کرد: آمار طلاق در ایران بی‌شباهت به کشورهای اروپایی نیست تا جایی که نرخ طلاق در ایران 2.2 در هزار نفر جمعیت است که این آمار کف کشورهای اروپایی است. امروز بالاترین نرخ طلاق خالص حدود 4 و نیم در هزار است که بالاترین نرخ طلاق در کشورهای اروپایی و امریکایی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: طبق آمار سال 2020 میزان خانواده های تک سرپرست در آمریکا 30 درصد و در ایران هفت درصد است. این یک فاجعه اجتماعی است که در آن روحیه تجاوز به دیگران، تجاوز به حقوق اجتماعی، تحریم کشورها و جنگ توسط همین جوامع صورت می گیرد. در دو دهه اخیر آمریکا در قرن بیستم - بعد از جنگ جهانی اول و دوم - در 16 جنگ بزرگ حضور و مداخله داشته است، بنابراین فقط آمریکا و اروپا دستخوش این موضوع نیستند بلکه روسیه با نرخ 4.8 نرخ طلاق خالص در راس این هرم قرار دارد. بنابراین لاییک شدن جوامع و دور شدن از سبک زندگی الهی در غرب پاسخی برای شکل گیری بلاهایی چون فروپاشیدگی بنیان خانوادگی، افزایش نرخ طلاق، با هم بودگی و... است که این امر با فاصله ای در جامعه ایرانی قابل مشاهده است. زمانی که بن اساسی ارزش های الهی در جامعه تضعیف می شود، تمام آسیب‌های اجتماعی چون طلاق، خانواده‌های تک سرپرست، مصرف الکل و مواد مخدر و... به وجود می‌آید.  مشاغل با آسیب‌های اجتماعی کاملا پیوند خورده‌اند عاملی به تحقیقی در زمینه رابطه بین شغل و طلاق در آمریکا و اروپا اشاره کرد و گفت: بر اساس این تحقیق پایین‌ترین نرخ طلاق در مشاغل میان زارعان، مهندسان کشاورزی و روحانیون در آمریکا است. بالاترین نرخ طلاق در بین رقاص‌ها، متصدیان و کارگزاران بارها است. باید گفت مشاغل با آسیب‌های اجتماعی کاملا پیوند خورده‌اند.

وی ادامه داد: البته در ایران این مشاغل را در سطح رسمی نداریم اما به هر حال فضای شغل و خانواده در پیوند با هم، فضای مهمی برای استمرار زندگی سالم را رقم می‌زند. امیدواریم در این دوره جشنواره «آوای زندگی» اهتمام جدی به مسئله ازدواج و طلاق در صیانت از خانواده در پیوند با ظرفیت‌هایی بزرگ مسجد و بقاء متبرکه، آستان‌های بزرگ، مدرسه و دانشگاه داشته باشیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: این شورا می‌تواند در قالب یک کارگزار، در پیوند با نهادهای اساسی کشور، این ظرفیت‌ها را در مسیر اساسی خود هدایت کند.

یکی از راهبردهای نقشه کلان فرهنگ کشور، پیوند سه‌گانه مسجد، خانواده و مدرسه است در بخشی دیگر این مراسم محمد اسحاقی مشاور عالی دبیر شورای در امور فرهنگی و رییس کارگروه ملی ترویج ازدواج و کاهش طلاق گفت: در مجموعه معارف خاندان اهل بیت‌(ع) خانواده از جایگاه والایی برخوردار است. ما باید نسبت به امر ازدواج در زندگی مومنانه و در سبک زندگی چه حوزه فردی، خانوادگی و نیز حوزه مدیریتی اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم تا به همان جایگاه شایسته و بایسته خانواده دست یابیم. در نقشه مهندسی فرهنگی؛ تحول فرهنگی در چارچوب بنیان و بنیاد خانواده طراحی شده است.

وی به پیوند سه گانه مسجد، خانواده و مدرسه اشاره کرد و افزود: اگر بخواهیم به سمت تحول فرهنگی، بهبود وضعیت و ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی خانواده، تربیت نسل سالم و پیشرو و کارکردهای خانواده در ابعادهای سیاسی و اقتصادی و... برویم باید در این چهارچوب سه‌گانه کار کنیم که این پیوند سه گانه، یکی از راهبردهای نقشه کلان فرهنگ کشور محسوب می‌شود.

رییس کارگروه ملی ترویج ازدواج و کاهش طلاق ضمن سخن از مصوبات متعدد در حوزه خانواده، مسجد اذعان داشت: به طور ویژه سندی در حوزه مسجد در دستور کار نهادهای مربوط برای احیاء نقش مسجد در جامعه اسلامی قرار دارد. جشنواره‌های فرهنگی با نشان دادن تجربه‌های موفق، ظرفیت‌ها و زمینه‌های همکاری در این راستا (ازدواج و کاهش طلاق) را فراهم می‌کند.

اسحاقی مهم ترین راهبرد برای پیشرفت و اصلاح امور بحث خانواده و مسجد دانست و گفت: مسجد باید بتواند نقش‌های جدیدی را در دنیای مدرن با تغییر و تحولات جمعیتی و تحولات نسلی و امواج دنیای مجازی و... ایفا کند؛ به گونه ای که در اصل و پایه‌ی اهل محله «مسجد» همیشه حاضر و به نیازهای محله هم پاسخگو باشد تا تاثیرگذاری خود را حفظ کند.

مشاور عالی دبیر شورای ی در امور فرهنگی تصریح کرد: در مجموعه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه فرهنگی بحث پیوند سه گانه مسجد، خانواده و مدرسه مورد اهمیت است که کارگروه ویژه‌ای هم در این حوزه فعالیت می‌کند. شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس اهداف و مأموریت‌های خود و در راستای تحکیم بنیان خانواده و مشارکت‌دهی سازمان‌های مردم نهاد در کنترل، کاهش طلاق و جلوگیری از گسترش آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن بر اساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور اقدام به تشکیل «کارگروه تخصصی ساماندهی سازمان‌های مردم نهاد خانواده محور» کرده است؛ همان طور که رهبری فرمودند باید از حضور لشکر عظیم مردمی، در بازسازی ساختار فرهنگی بهره برد.

وی ادامه داد: جشنواره‌های فرهنگی در حوزه مسجد، خانواده و بقاء متبرکه چون «آوای زندگی» می‌توانند در فرهنگ سازی، جهت دهی و گفتمان سازی نقش مهمی را ایفا کنند. این جشنواره با مشارکت کارگروه تخصصی ساماندهی سازمان‌های مردم نهاد خانواده محور و به همت کارگروه تخصصی بنیاد ملی خانواده از مدت‌ها پیش در دستور کار قرار گرفته است. ان‌شاء‌الله با پیوند بین مساجد و بقاء متبرکه و خانواده که ظرفیت‌های منحصر به فرد جامعه اسلامی است، بتوانیم میوه‌ها و آثار و برکات آن را در زندگی فردی، جمعی و خانوادگی ببینیم.

مسجد سرمنشاء هر کار خیر در جامعه اسلامی است

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین محمد ابراهیمی رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد بیان کرد: این جشنواره می‌تواند در بازخوانی نقش موثر مساجد و بقاء متبرکه تاثیرگذار باشد. در آموزه‌های دینی مهم ترین و تاثیرگذارترین مراکز در امور جامعه مساجد معرفی شده اند. پیامبر مکرم اسلام (ص) در ابتدای هجرت و در بدو ورود به مدینه منوره با تشکیل حکومت اسلامی به ساخت مسجد پرداختند و این نشان دهنده این است که مهم ترین مراکز تاثیرگذار، مسجد است.

وی افزود: در طول تاریخ، هر کار خیری را در جامعه اسلامی ریشه یابی کنید؛ سر منشاء آن به مسجد برمی‌گردد. نقش مساجد در انقلاب اسلامی را می توان کاملا در پیش از انقلاب و مبارزات با طاغوت و ظهور انقلاب مشاهده کنیم. همچنین در اولین مواجهه با دشمن در دفاع مقدس، نقش اساسی مساجد قابل انکار نیست. در یک تحقیق حدود 93 درصد آمار شهدای دفاع مقدس را بچه‌های مسجدی عنوان کردند که با انتقال این آمار به مقام معظم رهبری ایشان فرمودند این یک مساله تعجب انگیز است و باید تحقیقی در رابطه با نقش مسجد (چگونه مساجد، انسان های پاکی را به نام شهدا تربیت کرده است) صورت گیرد.

در این جشنواره امامزادگان و بقاء متبرکه به عنوان قطب فرهنگی و اجتماعی نقش ایفای می‌کنند

حجت الاسلام و المسلمین عادل معاون فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، خانواده را جزو ارکان اصلی ایرانی و اسلامی در آموزه‌های دینی، جنبه‌های رفتاری و اقتصادی، آیات قرآن کریم و سیره اهل بیت (ع) و آموزه‌های دینی بیان کرد و گفت: بقاع متبرکه ظرفیتی ویژه برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مردمی، به لحاظ وجود عشق به اهل بیت‌(ع) است.

وی اظهار داشت: امامزادگان و بقاء متبرکه به عنوان قطب فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش می‌کنند. در موضوع خانواده کارهایی چون دوره‌های سبک زندگی در حوزه‌های ازدواج، مهارت زندگی و فرزندآوری را برگزار کرده‌ایم. از ظرفیت‌های فعال دیگر «وقف» است یعنی انجام وقف در موضوعات خانواده چون حمایت از ازدواج، تحکیم خانواده و فرزندآوری است.

برگزاری جشنواره در دو سطح ملی و استانی با رویکرد حمایت و تحکیم خانواده

حجت الاسلام و المسلمین رضا رویت؛ دبیر جشنواره و مدیر عامل بنیاد ملی خانواده هم به گزارشی درباره روند شکل گیری جشنواره پرداخت و گفت: این جشنواره در دو سطح ملی و استانی با رویکرد حمایت و تحکیم خانواده برگزار می شود. جشنواره در سه بخش بقاء متبرکه، مساجد روستایی و عشایری و مساجد شهری، به ارزیابی فعالیت مساجد و بقاء متبرکه در چهار محور اصلی تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده و فرزندآوری از موضوعات جشنواره است و مراسم اختتامیه اولین جشنواره «آوای زندگی» در اسفند ماه برگزار می‌شود.

مدیر عامل بنیاد ملی خانواده، بستر «مساجد و بقاء متبرکه» را یکی مهم ترین بسترهای اثربخش در حوزه خانواده بیان کرد و افزود: یکی از اقداماتی که باعث افزایش ازدواج و کاهش طلاق می شود، فعال سازی، تقویت مساجد و بقاء متبرکه است. هدف اصلی برگزاری جشنواره «آوای زندگی» فعالسازی مساجد فعلی در حوزه خانواده، مسائل و دغدغه‌های مشترک این حوزه است.

• زنان سرپرست خانواده
• طلاق
• وزارت آموزش و پرورش
• شورای عالی انقلاب فرهنگی