فرارو -تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن کودک نقش بسیار مهمی را در حفظ سلامتی و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف بازی می‌کند. بسیاری از کودکان مواد مغذی مورد نیاز خود را از رژیم غذایی سالم دریافت می‌کنند. اگر تامین این مواد از طریق رژیم غذایی میسر نباشد، استفاده از «مکمل مولتی ویتامین کودک» ضروری است. سن، جنسیت و نوع رشد کودک سه فاکتور مهم در تعیین میزان مصرف مواد مغذی مورد نیاز به شمار می‌روند.
یک کودک دقیقاً به چه ویتامین‌ها و مواد مغذی نیاز دارد؟ آیا هر کودکی باید از مولتی ویتامین‌ها استفاده کند؟ از چه زمانی می‌توانیم به کودکانمان مولتی ویتامین بدهیم؟ اگر شما نیز به دنبال پاسخ این سوالات هستید، با ما همراه شوید تا اطلاعات مفیدی درباره مولتی ویتامین کودکان در اختیار شما قرار بدهیم.
مولتی ویتامین چیست؟
مولتی ویتامین‌ها مکمل‌هایی شامل انواع گوناگون ویتامین و مواد معدنی هستند که به شکل‌های گوناگونی مانند قرص، کپسول، آدامس یا پودر و مایع به بازار ارائه می‌شوند. 13 ویتامین و حداقل 16 ماده معدنی برای سلامتی بسیار حائز اهمیت است که بسیاری از آن‌ها به واکنش‌های آنزیمی بدن کمک می‌کنند و به آن‌ها سرعت می‌بخشند؛ همچنین بدن به این مواد مغذی برای رشد و تنظیم فرایند‌های بدن نیاز دارد. انواع گوناگون ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند آمینو اسید و اسید‌های چرب مورد نیاز بدن را نیز تامین کنند.
در واقع بدن برای تولید مثل، نگهداری، رشد و تنظیم فرآیند‌ها به این مواد مغذی نیاز دارد. البته باید توجه داشت از آنجا که مکمل‌های غذایی استاندارد خاصی ندارند، مولتی ویتامین‌ها ممکن است حاوی سطوح بالاتر یا پایین‌تری از مواد مغذی درج شده روی برچسب باشند؛ همچنین این محصولات به واسطه نیاز‌های مختلف افراد (همچون کودکان، سال‌خوردگان و یا زنان باردار) ممکن است با ترکیب‌های متفاوتی ساخته شوند.
چه افرادی به مولتی ویتامین نیاز دارند؟
محققان بر این باورند که برای تامین مواد مورد نیاز بدن پیروی از یک رژیم غذایی سالم و غنی از مواد معدنی، اسید‌های چرب غیر اشباع، سبزیجات، غلات و حبوبات ضروری است و تحت شرایط خاصی از قبیل بارداری، ابتلا به بیماری‌های خاص یا افزایش سن مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین توصیه می‌شود. به طور معمول افراد زیر به دلایل مختلف گاه به مصرف مولتی ویتامن نیاز دارند:
1. کودکان و نوجوانان: معمولا ترکیب مکمل‌های معدنی برای کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود. مکمل‌ها کمک می‌کنند کودکان رشد جسمی و ذهنی بهتری داشته باشند و از طرفی از بروز عفونت در این گروه سنی جلوگیری می‌کند. استفاده از ویتامین‌های مختلف در نوزادان نیز با مشورت پزشک توصیه شده است.
2. زنان باردار یا شیرده: معمولا در دوران بارداری مواد غذایی لازم از طریق رژیم غذایی به‌تنهایی تامین نمی‌شود و استفاده از فولیک اسید و امگا 3 توصیه می‌شود. باید توجه داشت که در این دوران استفاده خودسرانه مکمل به‌ویژه مکمل‌های حاوی آهن ممنوع است و باید با تایید پزشک باشد. مصرف ویتامین D نیز در این دوران توصیه شده است.
3. گیاه‌خواران: این افراد مقدار زیادی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم، زینک، آهن یا چربی‌های امگا 3 از دست می‌دهند و به مولتی ویتامین نیاز دارند.
4. سالمندان: مهم‌ترین گروه سنی برای استفاده از مکمل‌های معدنی و ویتامین افراد سالمند هستند. معمولا جذب مواد غذایی در این گروه به‌سختی انجام می‌شود و بسته به بیماری‌های شایع این گروه ویتامین‌های مختلفی توصیه می‌شود. ویتامین D و کلسیم مهم‌ترین مواردی هستند که برای حفظ توده استخوانی، جلوگیری از پیشرفت پوکی استخوان و سرطان توصیه می‌شود. ویتامین D علاوه‌بر تنظیم مکانیسم‌های مختلف بدن برای جلوگیری از کاهش حافظه مرتبط با سن بسیار مفید است. یکی دیگر از ویتامین‌های مورد نیاز سالمندان ویتامین‌های گروه B است. ویتامین‌های B با بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های عروق محیطی در سالمندان مرتبط است.
چه کودکانی به مولتی ویتامین نیاز دارند؟
به گفته پزشکان هر کودکی به ویتامین‌های خوراکی نیاز دارد؛ اما باید این ویتامین‌ها را به طور معمول از وعده‌های غذایی سالم دریافت کنند. غذا‌هایی مانند شیر و لبنیات و دیگر هم‌خانواده آن مانند ماست که پزشکان توصیه می‌کنند برای کودکان بالای 3 سال لبنیات کم‌چرب استفاده شود. انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، مواد غذایی حاوی پروتئین مانند مرغ، ماهی، گوشت، تخم مرغ و انواع حبوبات. به نظر پزشکان کودکان امروز با عادات غذایی ناسالم مانند خوردن انواع فست فود‌ها و خوراکی‌هایی مانند چیپس و پفک که آن‌ها را به چاقی و اضافه وزن بالا مبتلا کرده‌اند، به ویتامین‌های مکمل و خوراکی نیاز دارند و در کنار مواد غذایی که هر روز در وعده‌های غذایی خود می‌خورند، باید ویتامین‌های مکمل برای رشد گنجانده شود. متخصصان کودک مصرف مولتی ویتامین‌های روزانه و مکمل‌های معدنی را برای کودکانی که در عادات خود به دسته‌های غذایی زیر تقسیم شده‌اند، توصیه می‌کنند:
1. کودکانی که به طور مرتب و برنامه‌ریزی شده از وعده‌های غذایی که در آن‌ها مواد تازه استفاده شده است، نمی‌خورند.
2. کودکانی که با بیماری‌های مزمن مانند آسم یا مشکلات گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ به‌خصوص اگر این کودکان دارو مصرف می‌کنند و تحت درمان هستند. در این شرایط قبل از استفاده از دارو‌های خوراکی مکمل با پزشک معالجش مشورت کنید.
3. کودکانی که تحت نظر پزشک رژیم دارند، برای مثال این کودکان اگر تنها سبزیجات مصرف می‌کنند، باید از مکمل‌های آهن استفاده کنند و اگر لبنیات از وعده‌های غذایی‌شان حذف شده است، باید مکمل کلسیم را در روز مصرف کنند.
4. کودکانی که نوشیدنی‌های حاوی کربنات مانند نوشابه زیاد مصرف می‌کنند. فراموش نکنید این نوشیدنی‌ها باعث می‌شود ویتامین‌ها و املاح معدنی از بدن دفع شوند.
5. کودکانی که عاشق فست فود هستند و از این نوع غذا‌ها زیاد می‌خورند.
6. کودکان بد غذا که لب به هر غذایی نمی‌زنند.
7. کودکانی که در باشگاه‌ها ورزش می‌کنند.
ویتامین‌های ضروری کودکان
در جدولی که ویتامین‌ها و املاح معدنی را برای کودکان دسته‌بندی کرده‌اند، برخی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. با این حال لازم به ذکر است که ویتامین‌های ضروری برای کودکان در سنین مختلف بسته به قد، وزن و وضعیت رشد کودک متفاوت خواهند بود. به همین دلیل نمی‌توان یک نسخه کلی و قطعی برای تمام کودکان در نظر گرفت؛ اما به طور کلی ویتامین A، ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین D، آهن، منیزیم و کلسیم مورد نیاز کودکان هستند. بسته به این که کودک شما چه مواد غذایی را بیشتر میل کرده است و چه سبد غذایی داشته باشد، استفاده از مکمل‌های حاوی این ویتامین‌ها تغییر خواهد کرد.
1. ویتامین A: این ویتامین در رشد و تکامل کودک تاثیر زیادی دارد؛ همچنین در ترمیم استخوان‌ها، بافت‌های پیوندی پوست، بینایی و سیستم ایمنی بدن نقش به‌سزایی دارد. این ویتامین در شیر، پنیر، تخم مرغ و سبزیجاتی که زرد و نارنجی رنگ مانند هویج، سیب زمینی و کدو حلوایی وجود دارد.
2. ویتامین‌های گروه B: اعضای خانواده ویتامین B، ویتامین‌های ب 2، ب 3، ب 6 و ب 12 هستند که تمامی آن‌ها در سوخت و ساز مناسب بدن، تولید انرژی، گردش خون و سیستم عصبی تاثیر مناسبی دارند. بهترین منابع غذایی برای این دسته ویتامین‌ها گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، شیر، پنیر، لوبیاها، سویا و دانه‌های آجیل مانند پسته هستند. این ویتامین‌ها معمولا در قطره‌های مولتی ویتامین به کودکان داده شده است و بعد از سه سالگی در قالب شربت مولتی ویتامین به آن‌ها خورانده می‌شود.
3. ویتامین C: ویتامین C آنتی اکسیدان‌های بدن کودک را بالا می‌برد و قدرت مبارزه با بیماری‌ها را در او افزایش می‌دهد. این ویتامین خاصیت ایمنی بدن کودک را بهبود می‌بخشد؛ همچنین به ساخت ماهیچه‌ها در بدن کمک می‌کند. کودکانی که از فقر ویتامین C رنج می‌برند، معمولا بدون نشاط دیده می‌شوند. در موارد شدیدتر زمینه ابتلا به انواع عفونت‌ها به‌ویژه عفونت ادرار نیز در آن‌ها به وجود می‌آید. این ویتامین را از یک سالگی کودک تجویز می‌کنند و باید به صورت روزانه در قالب شربت مولتی ویتامین مصرف شود. مرکبات حاوی مقادیر زیادی ویتامین C هستند و خوب است که کودک خود را به خوردن انواع مرکبات عادت بدهید.
4. ویتامین D: این ویتامین برای قوی کردن استخوان‌ها، دندان‌ها و کمک به بدن برای جذب کلسیم بسیار مناسب است. شیر و دیگر لبنیات‌ها، زرده تخم مرغ و روغن ماهی منابع خوبی برای این ویتامین هستند؛ اما بهترین منبع برای ویتامین D نور آفتاب است. از 15 روزگی نوزاد خوردن قطره مولتی ویتامین A+D آغاز می‌شود. معمولا پزشکان اطفال توصیه می‌کنند که مصرف این قطره تا دو سالگی طفل ادامه داشته باشد.
5. آهن: کمبود آهن در اولین تاثیر خود موجب کم‌خونی می‌شود و علائمی مانند خستگی بی‌علت و کم‌حواسی خواهد داشت. آهن بر رشد مغز هم تأثیر می‌گذارد، به رشد شناختی کودک کمک می‌کند؛ حتی در کیفیت خواب او هم موثر است. یک کودک در 3 سالگی روزانه به حدود 7 میلی گرم آهن نیاز خواهد داشت. البته در شرایطی که کودک در فقر آهن به سر ببرد، میزان آهن تجویزی برای او بالاتر خواهد بود. 4 تا 8 ساله‌ها نیز روزانه به میزان بیشتری از آهن در حدود 10 میلی گرم احتیاج دارند. برای دریافت آهن از مواد غذایی طبیعی به سراغ اسفناج، برگ چغندر، گوشت قرمز، عدس، لوبیا سیاه، میوه‌های خشک و... بروید. گذشته از این باید بدانید که مصرف ویتامین C همراه با آهن توان بدن برای جذب این ماده معدنی را بیشتر می‌کند.
6. کلسیم: کلسیم برای داشتن استخوان‌های قوی و کمک به رشد کودک بسیار مهم است. نزدیک به 99 درصد کلسیم بدن در دندان‌ها و استخوان‌ها انبار می‌شوند و از آنجا که کودکان در سنین رشد قرار دارند، دریافت کلسیم کافی می‌تواند رشد مناسب استخوان‌ها و سلامت دندان‌های‌شان را تضمین کند. معمولا پزشکان برای کودکان زیر 3 سال مقدار کمتری کلسیم به صورت روزانه تجویز می‌کنند. از 4 سالگی به بعد این مقدار افزایش پیدا می‌کند و باز در سنین بزرگ‌سالی کمتر خواهد بود. کودک شما چند لیوان شیر یا دیگر مواد مغذی حاوی کلسیم می‌خورد؟ هر کودک باید روزانه چیزی نزدیک به 1500 تا 2000 میلی گرم کلسیم دریافت کند. یک لیوان شیر در حدود 300 میلی گرم کلسیم دارد و می‌تواند یک پنجم نیاز روزانه کودک شما به کلسیم را تامین کند. متخصصان معتقدند تامین نیاز بدن از ویتامین D به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند.
مصرف مولتی ویتامین در کودکان از چه زمانی آغاز می‌شود؟
کودکان شیرخوار درکشور ما مکمل آهن و ویتامین A و D را براساس دستور عمل‌های موجود باید به طور روزانه مصرف می‌کنند. براساس دستور عمل وزارت بهداشت برای همه شیرخوارانی که با وزن طبیعی متولد می‌شوند (اعم از شیر مادر خوار و یا شیرخشک خوار)، دادن قطره آهن از پایان 6 ماهگی و یا هم‌زمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان 24 ماهگی به میزان روزانه 5/12 میلی گرم آهن المنتال توصیه می‌شود. برای پیشگیری از کمبود ویتامین A و D در کشور ما براساس برنامه کشوری قطره مولتی ویتامین و یا قطره A+D از روز 15 پس از تولد تا حداقل 12 ماهگی به میزان روزانه 25 قطره که معادل 1500 واحد بین‌المللی ویتامین A و 400 واحد بین‌المللی ویتامین D است، تجویز می‌شود. استفاده از نور مستقیم آفتاب (نه از پشت شیشه) به مدت 10 دقیقه در روز برای تامین ویتامین D توصیه می‌شود، طوری که صورت و دست و پای کودک در معرض آفتاب قرار بگیرد.
از دست ندهید
