هندی‌ها چه شناختی از ادبیات معاصر ایران دارند؟
مدیر آژانس ادبی پل معتقد است که شناخت مردم هند از ادبیات معاصر ایران بسیار اندک است، کتاب‌های ایرانی بر خلاف گذشته امروز چندان در میان هندی‌ها شناخته شده نیست و باید این پل لغزنده را ترمیم کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سی و دومین نمایشگاه بین‌الماللی کتاب دهلی نو در دهلی با حضور ناشران بیش از 50 کشور جهان در حال برگزاری است، از ایران نیز خانه کتاب و ادبیات ایران به نمایندگی از صنعت نشر کشورمان در نمایشگاه حاضر شده است.
مجید جعفری‌اقدم مدیر آژانس ادبی پل قرار بود در سالن رایت سنتر این نمایشگاه حاضر باشد، اما به دلیل صدور دیرهنگام ویزا نتوانست خود را به هند برساند، او نگاه های جالبی به صنعت نشر در هند دارد.
جعفری اقدام با اشاره به راه اندازی سالن رایت سنتر برای نخستین بار در این نمایشگاه اشاره کرده و البته فروش رایت در این نمایشگاه را چندان جدی نمی‌داند و به خدشه‌دار شدن اعتبار ناشران هندی در سال‌های گذشته درتعاملات بین‌الملل اشاره می‌کند،
وی در عین حال از روند رو به اصلاح هندی ها در این زمینه سخن گفته و معتقد است که هند در سال‌های آینده می‌تواند در زمینه بازار بین‌الملل و فروش رایت نیز موفق باشد.
خبرگزاری تسنیم با مجید جعفری‌اقدم درباره ویژگی‌های این نمایشگاه به گفت‌وگو نشسته است، این گفت‌وکو به شرح ذیل است:
* ناشران هندی چه اندازه در بازارهای بین‌المللی نشر فعال هستند، اصلا هند حرفی برای گفتن در صنعت نشر دارد؟
بازار کتاب هند ششمین بازار کتاب در جهان است، با 24 هزار ناشر و دومین بازار کتاب‌های انگلیسی است. قریب به 9 هزار ناشر در هند کتاب‌های انگلیسی چاپ می‌کنند، رشد سالانه صنعت نشر هند حدود 20 درصد اعلام شده است که البته در سال‌های اخیر کمی افت کرده است، چرا که دو سال پیش این رقم حدود 22 درصد بوده است.
سرانه مطالعه در هند بالاست، جمعیت کتابخوان این کشور نزدیک به 447 میلیون نفر است، کتاب‌هایی که در بازار کتاب هند فروخته می‌شود، بیشتر به زبان انگلیسی است، بیش از 55 درصد کتاب‌های فروخته شده به زبان انگلیسی است، کتاب به زبان‌های مختلف هندی کمتر از 35 درصد است. بر اساس آمار روزانه به طور متوسط حدود 2.16 میلیون جلد کتاب فروخته می شود، کتاب‌های رمان در صدر خرید مخاطبان هندی قرار دارد.
البته در میان کتاب‌های پرفروش هند، همچون بازار ایران،کتاب‌های کمک درسی و آموزشی دانشگاهی هم لحاظ شده است. علاوه بر این‌ها بازار کتاب هند را بازار کتاب رو به رشدی پیش‌بینی می‌کنند؛ به خصوص که در برخی حوزه‌ها کتاب الکترونیک و دیجیتال و کتاب‌های شنیداری با سرمایه‌گذاری‌های بالایی روبرو بوده است،
هند صادرات خوبی هم در حوزه کتاب به کشورهای آفریقایی دارد، البته هند با توجه به جمعیت زیادی که دارد، خود از واردکنندگان کتاب است که عمده کتاب‌هایش از چین تامین می‌شود.
آهنگساز هندی: محمد رسول الله (ص) ساخته مجید مجیدی اولین همکاری من با ایرانی‌ها بود + فیلم* نقش کتاب در رابطه فرهنگی بین ایران و هند در گذشته و حال چگونه است؟
رابطه فرهنگی دیرینه‌ای بین ایران و هند وجود دارد، تا حدی که برخی هند را ادامه جغرافیای فرهنگی تمدنی ایران می‌پندارند، هندی‌ها هم نقش بسیاری در توسعه فرهنگ ایران هم در هندوستان و هم در جهان دارند. با توجه به اینکه هندی‌ها در بیشتر کشورها مهاجر دارند، از طریق این مهاجران این فرهنگ ایرانی که به نوعی در فرهنگ هندی تعبیه شده است. منتقل شده است. جالب است که بدانید سال‌های قبل که بستر کتاب‌های ادبیات ایران، فلسفه و عرفان گرم بود، بسیاری از کتاب‌های ایرانی از طریق مترجمان هندی ترجمه و در دنیا مطرح شده است، از این جهت پل ادبی خوبی بین ایران و هند برقرار بوده است، ولی این ارتباط سال به سال کمتر شده است و حالا خیلی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. ادبیات معاصر ایران در هند کمتر شناخته شده است، برنامه‌های منسجمی برای طرح و شرح کتاب و ادبیات معاصر ایران در هند وجود ندارد. اگر اتفاقاتی افتاده است باز در ادامه تقویت آثار کلاسیک بوده است و در ادبیات معاصر این نقصان دیده می‌شود.
* در بازارهای جهانی ناشران هندی چه اندازه فعال هستند، در حوزه خرید و فروش رایت چه فعالیتی دارند؟
هند صادرات خوبی هم در حوزه کتاب به کشورهای آفریقایی دارد، البته هند با توجه به جمعیت زیادی که دارد، خود از واردکنندگان کتاب است که عمده کتاب‌هایش از چین تامین می‌شود.چند واقعیت نامبارکی هم درباره بازار کتاب هند وجود دارد که اعتبار هند را در بازار بین‌المللی نشر خدشه‌دار کرده است. البته چهار تا پنج سالی است که هندی‌ها تلاش می‌کنند این موضوع را ترمیم کنند، برای نمونه در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور پیدا می‌کنند، از امسال نیز نمایشگاه کتاب هند سعی کرده بخشی را تحت عنوان سالن رایت اختصاص دهد.
ازاین روست که ناشران خارجی احتیاط می‌کنند که با ناشران هندی وارد مراوده و معامله شوند، چون مشخص نیست که بعد از انتشار کتاب چه اتفاقی برای آن رخ می‌دهد، آمار درستی از فروش و چاپ کتاب ارائه نمی‌دهند. همه این موارد اعتبار ناشران هندی را در بازارهای جهانی خدشه‌دار کرده است.
از این جهت حضور ناشران هندی در نمایشگاه‌های خارجی از جهت بحث مبادلات رایت در اکثر بازارها را شاهد نیستیم، برای نمونه در نمایشگاه‌های بزرگی چون فرانکفورت و بولونیا با تعداد اندکی حضور دارند. اما این روند رو به اصلاح است و تلاش می‌شود حضور پررنگ‌تری در بازارهای بین‌المللی داشته باشند.
* در گفت‌وگویی پیش از این به ما گفته بودید که حضور ایران در نمایشگاه‌های منطقه موضوعی است که تاکنون مغفول مانده و بهتر است به آن نیز توجه داشت، حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه کتاب دهلی چقدر می‌تواند مثمر ثمر باشد؟
بله، متاسفانه ایران در سال‌های گذشته در نمایشگاه‌های منطقه اندک شرکت داشته است، بخش خصوصی هم یا شرکت نمی‌کند، یا حضور اندکی دارد، بازار کتاب منطقه‌ای اغلب دست چندین کتابفروش که کتاب‌های نفیس را از ایران عرضه کرده و فیزیک کتاب را دست چند کتابفروش که کتاب های نفیس ایرانی را از ایران می برند و فیزیک کتاب را می فروشند. بحث مبادلات رایت چندان مطرح نبوده است.
نمایشگاه‌های منطقه‌ای در سال‌های اخیر هم از طرف دولتی‌ها مغفول بوده و هم بخش خصوصی. اما واقعیت این است که بازارهای منطقه‌ای برای ما نزدیک‌تر هستند و قرابت‌های فرهنگی بیشتری داریم، بازارهای نشرمان همترازتر است. اینکه راحت زبان یکدیگر را می فهمیم، ناشران تقریبا مشکلات و گرفتاری‌های مشابهی دارند و این موجب می‌شود در تعاملات درک بیشتری داشته باشند و با شرایط طرف مقابل کنار می‌آیند. بنابراین باید از بازارهای منطقه‌ای و نمایشگاه‌های منطقه بیشترین استفاده را برد.
در خصوص نمایشگاه هند هم همین شرایط وجود دارد، با توجه به مشکلات و ایرادهایی که در بازار کتاب هند است که برای ما هم خیلی غریبه نیست، از این جهت که آزمون و خطاهایی را شروع کنیم و آرام جلو برویم و با هوشیاری آن‌هایی را که اهل اخلاق و مراودات بازار بین‌المللی هستند را پیدا کنیم و با آنها وارد گفت‌وگو شویم برای ما موفقیت آمیز است. ما باید در این بازار بتوانیم رایت بفروشیم نه اینکه رایت بخریم. چرا که ما در حوزه محتوا در رشته‌های علوم انسانی و کودک و نوجوان برتری داریم و غنای محتوایی ما از آنها بیشتر است. این است که با فکر فروش رایت و شناسایی مخاطب و نیاز این بازار می توانیم برای فروش رایت برخی کتاب‌هایمان به ویژه در حوزه ادبیات، فلسفه و عرفان در نمایشگاه کتاب دهلی فکر کنیم.
البته هند نمایشگاه کتاب کلکته را هم دارد که به جهت مبادلات رایت و... مهمتر از نمایشگاه دهلی‌نو است.
مدیر انتشارات دیانت ترکیه: آماده‌ایم با ناشران ایرانی برای مبادله رایت رایزنی کنیم* ناشران هندی در وهله نخست و مخاطبان هندی در وهله دوم چه شناختی از نشر معاصر ایران دارند و تاکنون چقدر تلاش شده تا این آشنایی ایجاد شود؟ پیشتر گفتید که شناختی از ادبیات معاصر ایران در هندوجود ندارد؟
اطلاعاتشان از نشر معاصر ما اندک است این را من نمی‌گویم، هم اذعان رایزنان فرهنگی ایران در چند سال اخیر است و هم در ملاقات ها و دیدارها با ناشران هندی این رامی‌شنویم که ادبیات معاصر ایران را یا نمی‌شناسند یا کمتر می‌شناسند.
* به نظر شما کدام بخش از نشر ما برای مردم هند جذابیت بیشتری دارد و ناشران هندی می‌توانند خواهان آن باشند؟
حوزه ادبیات، فلسفه و عرفان برای کتاب‌خوان‌های هندی جذابیت بسیاری دارد.
* مشترکات زبانی و فرهنگی ایران و هند در گذشته و امروز چقدر در ایجاد تعاملات نشر می‌تواند موثر باشد؟
از ابتدای رابطه فرهنگی تمدنی ایران و هند کتاب نقش اولیه را داشته است، به عبارت دیگر این روابط با محوریت کتاب انجام شده است، ترجمه کتاب‌های ایرانی در هند از همان آغاز روابط انجام شده است، بنابراین نشر و کتاب در روابط فرهنگی ایران و هند می‌تواند نقش موثری داشته باشد.