واکنش ارتشی‌ها به دیدار مهندس بازرگان و شاپور بختیار چه بود؟

در روز 19 بهمن 1357 راهپیمایی‌های بزرگ در سراسر کشور در تأیید دولت بازرگان همچنان ادامه دارد. مارکسیست‌های طرفدار سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران، مراسم نهمین سالگرد واقعه سیاهکل را در دانشگاه تهران برگزار کردند. عده‌ای از همافران با لباس نظامی در راهپیمایی‌های تهران شرکت کردند. شوروی چین را متهم کرد که در مسئله ایران از امپریالیسم آمریکا جانبداری می‌کند. دولت موقت جمهوری اسلامی ایران تقاضا کرد جهان این دولت را به رسمیت بشناسد. بازرگان با نماینده آمریکا و افسران ارتش ملاقات و مذاکره کرد. در پی درگیری‌های مردم و نیروهای ارتش و انتظامی در گرگان و گنبد کاووس عده‌ای کشته و زخمی شدند.

بختیار گفت"من و بازرگان می‌توانیم به توافق برسیم". دو تن از سخنگویان کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا اعلام کردند: دولت آمریکا پشتیبان آن دولتی خواهد بود که مورد حمایت ملت ایران باشد.

اما مهم‌ترین رویداد روز 19 بهمن دیدار همافران نیروی هوایی با امام راحل است. در این روز هزاران نفر از همافران نیروی هوایی ارتش با حضور در محل اقامت امام خمینی (ره) با ایشان دیدار کرده و در محضر رهبر انقلاب اسلامی سلام نظامی دادند. هزاران نفر از نیروهای نظامی امروز به همراه دیگر اقشار مردم در خیابان‌ها تظاهرات کردند و با وجود اینکه اعلام شده بود امام خمینی امروز برنامه ملاقات نخواهند داشت نظامیان از جمله همافران پیش از حضور در تظاهرات با حضور در محل اقامت ایشان با سلام نظامی به رهبر انقلاب ادای احترام کرده و همبستگی خود را با انقلاب مردم ایران اعلام کردند. با وجود اینکه عکس این دیدار در روزنامه کیهان منتشر شد، اما ستاد ارتش، عکس روزنامه کیهان مبنی بر رژه افسران نیروی هوایی در مقابل حضرت امام (ره) را تکذیب کرد. خبر دیدار همافران با امام خمینی در روزنامه های عصر آن روز انتشار یافت.

امام خمینی در این دیدار خطاب به ارتشیان فرمودند" درود بر شما که قدر نعمت خدا را دانستید و به دامن قرآن پیوستید. من امیدوارم سایر افرادی که در خدمت هستند آن‌ها هم وظیفه خودشان را بفهمند و به ملت بپیوندند. ما صلاح شما را می‌خواهیم. ما می‌خواهیم که شماها آزاد باشید. ما می‌خواهیم که مملکت را شما مستقل کنید. ما می‌خواهیم دیگر کسانی که می‌خواهند در شما تصرف کنند این‌ها نباشند و دست اجانب کوتاه باشد. خداوند نصرت به همه شما عنایت کند. "

همچنین منابع آگاه خبر دادند که بعد از راهپیمایی امروز ملاقاتی بین مهدی بازرگان نخست‌وزیر امام و شاپور بختیار نخست‌وزیر شاه و فرماندهان نظامی برگزار شده است. گفته می‌شود فرماندهان ارتش به این نتیجه رسیده‌اند که مصلحت ارتش جزئی از مصلحت کشور است و بهتر است در جنگ قدرت میان بازرگان و بختیار بی‌طرف بمانند.

ارتشبد عباس قره‌باغی رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران هم در صحبت‌هایی در ستاد مشترک دانشگاه پدافند ملی اظهار کرد که باید سعی کنیم چون گذشته عملا دخالتی در سیاست نداشته باشیم.

همچنین شاپور بختیار صبح امروز در گفت‌وگویی با خبرنگاران گفت" در مقابل هیتلر، رضاشاه و شاه ایستادگی کرده‌ام و در مقابل آیت‌الله خمینی و بازرگان نیز مقاومت خواهم کرد. پیش و پس از انتخاب بازرگان به نخست‌وزیری دولت موقت آیت‌الله خمینی، با او تماس داشته‌ام و هر نوع مذاکره‌ای را با او می‌پذیرم. فرق من با بازرگان این است که من می‌توانم آزادانه‌تر عمل کنم، اما بازرگان نمی‌تواند. اگر انتخاباتی آزاد به لغو رژیم سلطنتی منتهی شود گردن خواهم نهاد. کشور به مدت 25 سال دستخوش دیکتاتوری بوده و اکنون باید به پایان برسد. "

منبع:

*نجاتی، غلامرضا (1373): تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران از کودتا تا انقلاب، جلد دوم، موسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران.

*روزنامه کیهان، 19 بهمن 1357.

2727