وظیفه کتابخانه مجلس خدمت به پارلمان است / روی اسناد چنبره زده بودند

حجت الاسلام قاسمیان در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه ضمن اشاره به برنامه‌های جدید این نهاد گفت که وظیفه خدمت به پارلمان را که پیشتر انجام نمی‌شد به کتابخانه مجلس برمی‌گردانیم.

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین نشست خبری حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا قاسمیان، رییس جدید کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و تیم معاونانش شامل شهریار زرشناس، معاون پژوهشی، حجت‌الاسلام عبدالحسین مسلمی، معاون اشاعه، خانم نعمت اللهی، معاونت فنی و... پیش از ظهر امروز دوشنبه 24 شهریور 1399، در تالار ایران شناسی، مجموعه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

قاسمیان در این نشست گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی، نخستین کتابخانه کشور است و 110 سال قدمت دارد. همین ابتدای امر جا دارد یادی کنم از مرحوم استاد عبدالحسین حائری که نامشان با کتابخانه مجلس گره خورده است. ایشان نوه مرحوم شیخ عبدالکریم حائری بوده و از بیت مرجعیت است و او کسی است که در 20 سال ریاست خود بویژه در مقطع انقلاب، این گنجینه ارزشمند را حفظ کرد.

وی افزود: ما هنگام ورود به کتابخانه با دو سند اصلی مواجه می‌شویم. یکی اساسنامه خود کتابخانه است بویژه ماده سوم آن و دیگری هم تحولی است که در مجلس شورای اسلامی با حضور دکتر قالیباف رخ داد و شعارهایی که ایشان مطرح کرد. این شعارا به همه نهادهای زیرمجموعه مجلس از جمله کتابخانه، موزه و مرکز اسناد خط دهی کرد.

ما در مدت کوتاه شق‌القمر کرده‌ایم

قاسمیان اضافه کرد: ماه سه اساسنامه از این به بعد به پژوهش‌های ما قرار است رنگ و بوی جدی‌تری بدهد. این ماده اشاره دارد به اینکه هدف اصلی و بنیادی کتابخانه مجلس جمع‌آوری آثار حقوقی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی، حفظ و نگهداری میراث ملی، آثار کمیاب و خطی و موزه‌ای و انتشار مناسب آن، ارائه خدمات به نمایندگی مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، مجلس خبرگان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، دولتمردان نظام و پژوهشگران داخلی و خارجی، دانشجویان و سایر مراجعین است. این اساسنامه کتابخانه را برای خدمات پارلمانی مهیا می‌کند. اگر از این نکته غفلت شود، یعنی کتابخانه از ماموریت اصلی خودش شانه خالی کرده است. بنابراین این ماده از اسناد بالادستی مهم ماست.

وی در ادامه با اشاره به شعارهای مجلس جدید گفت: مجلس جدید چهار شعار را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده است و ما نیز از همین برنامه‌ها بهره خواهیم برد و با این اهداف همگن خواهیم شد: مردمی سازی، هوشمند سازی، شفاف سازی و کارآمدسازی. اما ما در این مدت دو ماه و نیمه چه کردیم؟ به شهادت کارشناسان مختلف این رشته ما شق القمر کردیم و این مطابق با مدیریت جهادی است. گزارشات مستندی از برنامه‌های اجرایی شده در این مدت موجود است و هرکسی که این گزارشات را خوانده تعجب کرده که چگونه این همه کار در این مدت اندک انجام شده است؟

رییس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ادامه داد: این نهاد به کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس معروف است. یک بخش مهمی که باید پیشانی کارهای ما قرار گیرد، پژوهش است اما تاکنون از این مهم غفلت شده بود. این نهاد 600 هزار جلد کتاب و 27 هزار جلد نسخه خطی و سند دارد. از سال 1380 به این سو این اسناد رف‌خوانی یا انبارگردانی نشده بودند. ما از فرصت کرونا استفاده کرده و نیروها را بسیج کردیم و این مجموعه ارزشمند را یکبار دیگر مورد سنجش قرار دادیم که چه داریم تا اختلافاتش با وضعیت اسمی و آمارهای پیشینی درآید. این نخستین برنامه ما بود که انجام شد.

تا آخر سال همه اسناد را دیجیتال سازی می‌کنیم

حجت‌الاسلام قاسمیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به غفلت از دیجیتال سازی منابع در دوره‌های پیشین کتابخانه مجلس گفت: باید در کتابخانه مجلس شورای اسلامی طبق اساسنامه روی همه کشور و همه دنیا باز باشد. سوال اینجاست که جهانیان چگونه می‌توانند از این میراث استفاده کنند؟ این مهم جز با دیجیتال سازی و بارگذاری اسناد در فضای مجازی ممکن نیست. انشالله تا پایان سال بحث دیجیتال سازی و بارگذاری نسخ خطی نفیس و کلیه اسناد، انجام می‌شود. اکنون صرفا 20 درصد از کار نسخ خطی مانده و اسناد هم در این مدت پنج درصدش دیجیتال سازی شده است. پس تا پایان سال این قول را می‌دهم که تمامی اسناد و منابع دیجیتال سازی و بارگذاری شود.

وی افزود: شعار ما این است که تا پایان سال در مخازن را ببندیم. اکنون اگر پژوهشگران سندی بخواهند باید برای پیدا کردنش دچار سختی شوند. با دیجیتال سازی و تدوین متادیتا سادگی دسترسی‌ها فراهم خواهد شد. همچنین باید اشاره کنم که موزه مجلس از نفایس موزه‌های کشور است. اما این بخش نیز تاکنون به روی مردم چندان باز نبوده است. ضمن اینکه فضای کوچک موزه اقتضای نمایش 500 شی را دارد در صورتی که گنجینه ما 2500 شی است و بیشتر آنها تاکنون بسته بندی بوده است. انشالله تا پایان سال بخش موزه هم دیجیتال ساززی شده و به صورت سه بعدی در فضای مجازی در دسترس همگان قرار می‌گیرد. در این صورت است که حتی هم‌وطنان عزیز ما در استان سیستان و بلوچستان هم این موزه را خواهند دید.

حجت‌الاسلام قاسمیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت تاریخ معاصر در منظومه فکری مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای گفت: اشیای موزه‌ای مجلس بیشتر ناظر به مشروطه و تاریخ معاصر است. همگی ما تاکید مقام معظم رهبری بر تاریخ معاصر را می‌دانیم. همچنین می‌دانیم که درس تاریخ معاصر در سیستم آموزش و پرورش ما چندان جدی گرفته نشده و خوب تدریس نمی‌شود. انشالله برنامه اصلاحی را طوری پیش خواهیم برد که پس از انجام هرکسی که وارد موزه شود، تاریخ معاصر را با روایت خودمان درک کند. پس دیجیتال سازی موزه نیز یکی از وعده‌های ماست که باید آن را پایان سال از ما مطالبه کنید.

مرکز اسناد مجلس بیشترین مشکل را داشت

قاسمیان بخش دیگری از سخنان خود را به مرکز اسناد مجلس اختصاص داد و گفت: مرکز اسناد داستان پر غصه‌ای دارد. فعالیت اصلی این مرکز باید حفظ و نگهداری میراث ملی باشد. بنابراین یک بخش کار آرشیوسازی و فهرست نویسی این اسناد است تا پژوهشگران بتوانند از آن استفاده کنند. اما اسناد پس از انقلاب این مرکز دستی به آن نخورده و حتی برگشماری هم نشده بود. در این 40 سال هیچکس به برگشماری این اسناد اقدام نکرد. پنج درصد این اسناد نیز صرفا دیجیتال سازی شده بود. در این وضعیت ما 600 کارتن سند پیدا کردیم از اسناد مجالس سنا و مجلس شورای ملی. از 15 هزار کارتنی که سندهای دوره سنا و مجلس شورای ملی است پنج هزار کارتن هنوز برگ شماری نشده است.

وی افزود: ما با یک تغییر رویکرد نسبت به اسناد، هدف را بر این گذاشتیم که ابتدا آرشیویست شویم. در مخازن را خواهیم بست و هرکسی که سند می‌خواهد باید از طریق سایت با متادیتا به اصل سند و هویت آن دست پیدا کند. این کاری است که ما در حوزه اسناد انجام خواهیم داد. در این دوماه و نیم تمام اسناد را یک دور روخوانی کرده‌ایم. البته هنوز به اسناد سازمان ملل نرسیده‌ایم. همچنین تفاهمنامه‌ای با کتابخانه ملی به امضا خواهیم رساند تا آن دوره‌هایی از اسناد را که خلاف قانون به سازمان اسناد ملی داده‌اند و جزو اسناد ابتدای انقلاب است، حداقل یک کپی از آنها را به کتابخانه مجلس برگردانیم. ما قصد داریم شفاف باشیم و گزارش خوهیم داد و شما باید ناظر بر ما باشید.

قاسمیان اضافه کرد: در زمینه پژوهش نیز ما رویکرد تازه‌ای را پیش خواهیم گرفت تا در خدمت پارلمان باشیم. پیشتر اینگونه نبود و بیشتر پژوهش‌ها ناظر به تصحیح نسخ خطی بود که ارتباطی با پارلمان نداشت. ما ملجایی خواهیم شد برای همه پژوهشگران. اساسا کتابخانه‌های مجلس در دنیا نقش پارلمانی را ایفا می‌کنند و برای هر نماینده دو تا سه نفر در کتابخانه مشغول ساپورت تئوریک هستند. این نقش را به کتابخانه مجلس برخواهیم گرداند.

برنامه‌های دوره پیشین مرکز اسناد مستوجب دادگاهی شدن است

حجت‌الاسلام قاسمیان در بخش دیگری از سخنان خود درباره تغییر مدیر مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: حضور خود من در مقام ریاست کتابخانه مجلس با شبهاتی همراه بود. من در تهران درس خارج می‌دهم و طبیعتا با حوزه کتاب همراه و آشنا هستم. قرار نیست من حتما نسخه شناس باشم. مدیر باید طوری سیستم و نیروها را بچیند تا کار جهادی انجام شود. مدیران جدید هم رویکردهای جدید دارند. این راکه چرا مدیر مرکز اسناد تغییر کرد، توضیح دادم. آنها مثل مار روی آرشیو چنبره زده بودند و اسناد را به دیگران نمی‌دادند.

وی افزود: به همین خاطر هم اسناد هنوز برگ شماری نشده است. قراردادهای در مرکز اسناد وجود داشت که می‌شود آنها را دادگاهی کرد. قراردادهایی که به پارلمان هیچ ارتباطی نداشت. اگر کارها به بیزینس پیوند خورد نابود می‌شود. کار جهادی را اشخاص انجام می‌دهند و در آن پول هم در می‌آید، اما کار پیمانکاری هدفش پول است. هرکاری که در حوزه فرهنگ به بیزینس تبدیل شود نابود خواهد شد. من مدیر نمی‌توانم با خودم قرارداد کار پژوهشی ببندم. ما چند صباح دیگر باید از دنیا کوچ کنیم از ما خواهند پرسید که چرا این قرارداد را بستید و چرا این کتاب را منتشر کردید؟ پژوهش‌های پیشتر قرارداد بسته شده که حتی ارزش خمیرکردن را هم ندارند.

قاسمیان ادامه داد: با تیم قبلی نمی‌شد کار را جلو برد. به ما می‌گفتند که هفت سال طول خواهد کشید تا کار دیجیتال سازی انجام شود، اما ما با همین پرسنل و همین امکانات این کار را تا پایان سال انجام خواهیم داد. ما کار زیاد می‌کنیم با همان حقوق ثابت. کار را هم دست کاردان خواهیم سپرد و از شانتاژها نیز ترسی به دل راه نخواهیم داد. به ما ایراد گرفتند که چرا آن مدیر عوض شد، در نقطه مقابل هم 200 نفر از اساتید دانشگاه‌ها به ما نامه نوشتند و گفتند که ممنونیم به خاطر این برنامه‌ها.