وفس؛ روستایی در قلب کمیجان با جاذبه هایی کم‌نظیر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیارآفتاب؛ کمیجان شهری در 75 کیلومتری شهر اراک است. این شهر از سمت شمال با شهرستانهای زرندیه، تفرش و از غرب با استان همدان، از جنوب با خنداب و اراک واز شرق با تفرش همسایه است. کمیجان و کلیه روستاهای شهرستان دارای گویش محلی ترکی است.

این شهر در محل تلاقی محور همدان - سلفچگان و اراک - همدان قرار گرفته و از قدیم الایام دارای مرکزیت سیاسی و تجاری بوده است. این شهر زادگاه عارف فرزانه شاعر بزرگ قرن هفتم استاد فخرالدین کمیجانی همدانی (استاد لسان الغیب حافظ) و مرکز ایل بزچلو یکی از ایلات بزرگ ایران به فرماندهی سردار آدور بادور است که در جنگی سپاه عثمانی را به سرکردگی شیبک خان شکست داده و سر بریده شیبک را به شاه عباس ارمغان داد. این ایل در تاسیس سلسله صفویه نقش اصلی را داشت. کوهستانهای رسوبی و آهکی این شهر کلکسیون سنگواره ها و عرصه های مطالعات زمین شناسی است.

این موزه که در مسیر کمیجان به وفس واقع شده ابزار و وسایل قدیمی بسیاری را در معرض دید عموم مردم قرار می دهد. از جمله اشیای این موزه شامل: گیوه، خیش، لوازم بافت قالی و گلیم، نسخه‌های خطی تعزیه، چرخ‌های نخ تابی، دوک و دیگر وسایل تاریخی است.

آتشکده فردقان که در روستایی به همین نام واقع است، از معدود آثار به جای مانده از دوره ساسانیان محسوب می شود.

این آتشکده بر روی تپه ای مجاور فراهان دیده می شود. تمام آتشکده و بخشی از دیوارهای قلعه خراب شده است. ارتفاع دیوار اصلی باقی مانده حدود 9 متر، قطر پی های آن حدود پنج متر و همه از سنگ و ساروج است.

در وسط قلعه، تعدادی پی های سنگی به قطر پنج متر وجود داردکه می‌توان بازمانده تالارهای متعدد و آتشگاه و نیایشگاه باشد. احتمالا این آتشکده به عصر ساسانی تعلق دارد. در ضلع شمالی قلعه، در زیرزمینی که در حال حاضر آغل گوسفندان و انبار علوفه است، تعداد چهار ستون به قطر حدود دو و نیم متر از آجر و ساروج دیده می شود. ستون ها تقریبا در کنار هم قرار گرفته اند و حدود سه متر از آن ها نمایان و قسمت بیشتر آن ها داخل زمین و زیر آوار خاک است.

این اثر در تاریخ 18 اسفند 1387 با شماره ثبت 25019 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

روستای وفس از توابع بخش مرکزی کمیجان، با آب و هوای مطبوع، باغات و اراضی سرسبز و چشم‌اندازهای بکر به نگین طبعیت گردی استان مرکزی شهرت دارد و جاذبه های منحصر به فرد آن در کمتر منطقه ای در قلب ایران یافت می شود.

این روستا در بهار و تابستان به قدری زیبا و سرسبز می شود که گویا به مناطق شمال کشور سفر کرده ایم. زبان تاتی، باغات سرسبز، بافت قدیمی و کوچه های این روستا از شاخص ترین جاذبه های گردشگری وفس محسوب می شود.

روستای وفس از شمال به ساوه، از جنوب به کمیجان، از غرب به همدان و از طرف شرق به تفرش محدود است. مساحت تقریبی آن 20 کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 2100 متر است.

البته در واقع این روستا در حصاری از کوه‌های نسبتا بلند واقع شده است و از سمت جنوب، مشرق و مغرب در محاصره کوهستان قرار دارد و تنها از سمت شمال به درختستان ها و باغ های میوه منتهی می‌شود.

تنها راه ارتباطی مهم آن، جاده‌ای آسفالته به طول 18 کیلومتر است که وفس را به کمیجان و از آنجا به سایر نقاط متصل می‌کند. این روستا در فاصله مساوی از همدان، ساوه و اراک واقع شده است.

کوهنوردی و غارنوردی با وجود ارتفاعاتی نظیر کوه «قلنجه» با ارتفاع حدود 2 هزار و 745 متری در زاویه جنوبی روستا و مناطق پست اما سرسبز و زیبا در شمال وفس با ارتفاعی کمتر از یک هزار و 550 متر نیز از ظرفیت های طبیعی بالقوه این خطه است که می تواند موجب رونق گردشگری ورزشی شود.

ارتفاعات «هرسهول»، «دی نسا»، «قلعه کهنه»،«گااول»، «ماندر»، «گاپو»، «حاجی رضوان»، «کله موشمای»، «دبرین»، «خیبر» و «آبی رنگ» نیز از دیگر ارتفاعات مهم اطراف وفس است که در فصل بهار جلوه های خاصی را در خود دارد و برای دوستداران طبیعت حضور در این مناطق خالی از لطف نیست.

سنگواره های موجود در کوه های اطراف وفس به عنوان سندی محکم حکایت از قدمت دیرین این دیار دارد و در گذشته های دور این نواحی بخشی از مناطق کم عمق دریایی به نام «تیس» بوده که طبق تحقیقات زمین شناسان، تا اوایل دوران سوم زمین شناسی (میوسن) در منطقه هایی از ایران مرکزی از جمله وفس، گسترده بود.

شکل گیری سازه های آهکی و دولومیتی در طول زمانی بس دراز در منطقه وفس خالق یکی از اعجاب انگیز ترین کلکسیون های طبیعی در مجموعه غار قلعه جوق شده که این ظرفیت گردشگری نیز به عنوان جاذبه ای قوی باید در کانون توجه قرار گیرد.

بافت کالبدی روستای وفس و نوع معماری خانه ها، ابنیه مذهبی و خدمات عمومی بیشتر با ویژگی های اقلیمی و طبیعی سازگاری دارد و بسیار جذاب است، خانه های مسکونی روستا به صورت متراکم و پلکانی بر دامنه کوه گسترده شده و ایوان های فراخ و بامهای یکدست ویژگی آن هاست که جلوه ای خاص را ایجاد کرده است.

یکی از جاذبه های گردشگری وفس وجود 16 مسجد در این روستا است که گل سرسبد آن ها با نام مسجد جامع قدمتی به درازای هفت قرن دارد.

در روستای وفس علاوه بر مساجد، بارگاه امامزاده حسین موسوم به (حاج رضوان)، امامزاده اسماعیل و امامزاده یحیی نیز وجود دارد و زیارتگاه حاجی رضوان وفس نیز متعلق به شاهزاده حسین (ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که دارای کرامات بسیاری است و هرسال افراد زیادی را از شهرهای دور و نزدیک به خصوص اراک، تهران، قم، کمیجان، همدان و روستاهای اطراف به سمت خود می کشاند.

اگرچه پیشه اغلب ساکنان وفس کشاورزی است اما، کارگاه های بافت قالی نیز از جمله منابع درآمدی خانوارهای وفسی است که خود حال و هوای خاصی دارد و با ورود به آن ها باغی هزار طرح و نقش مقابل دیدگان گشوده می شود.

گویش "تاتی" که از یادگارهای زبان مادها است در وفس به شکل اعجاب انگیزی زنده مانده و رواج دارد و مشاهده مردمانی که به شیوه گفتارسه هزار سال قبل با هم ارتباط می گیرند برای هر گردشگری زیبا و جذاب است.

ابراهیم دهگان در کتاب "فقه اللغه" گویش وفس را از لهجه های قدیم پارسی باستان و شاخه ای از تاتی نامیده که دارای ویژگی های دستوری و واژگانی منحصر به فرد است و در فصلنامه شماره 15 و 16 راه دانش استان مرکزی نیز آمده که گویش تاتی در بخشی از نواحی روستایی استان مرکزی از جمله وفس به عنوان "جزیره زبانی" مطرح است که به لحاظ مردم شناسی و زبان شناسی بسیار اهمیت دارد و نشانگر حفط درون مایه های اصیل فرهنگی در برابر تغییرات وسیع حوزه جغرافیایی اطراف است.

روستای وفس علاوه بر جلوه های طبیعی و فرهنگی خاص سوغات متنوعی نیز دارد که نمونه آن انواع زیراندازهای نفیس و رودوزی سنتی است.

گیوه بافی و ساخت تخته گیوه از دیگر هنرهای مردم تاتی زبان روستای وفس است که از مدت ها قبل در این منطقه رواج داشته است و این صنایع دستی یکی از بهترین پاپوش ها است، بافت تخته کشی گیوه حرفه ای ظریف و خاص است که در وفس شغلی ویژه محسوب می شود و عده ای در تابستان و زمستان به آن اشتغال دارند.

بافت انواع دستکش، جوراب های پشمی، سوزن دوزی، سبد بافی، نمد مالی و جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی و سوغات این خطه است که به طور قطع برای گردشگران نوروزی از جذابیت بالایی برخوردار است.

رونق کشاورزی در این روستا موجب شده که انواع خشکبار و میوه های فرآوری شده، کشمش و لبنیات تازه و طبیعی، شیره انگور به عنوان سوغات با کیفیت برای گردشگران به وفور وجود داشته باشد.

استان مرکزی از دیرباز به دیار عالم پرور شهرت داشته و در این میان روستای وفس نیز بزرگانی نظیر آیت الله شیخ عبدالنبی وفسی عراقی (مرجع تقلید)، حاج محمد خان دارابی (حکیم گیاهی)، سید عبدالحمید (اولین شهید مشروطیت)، سید محمود نبوی (اولین وکیل دادگستری ایران) محمدرضا اشراق (اولین قاضی دیوان عالی کشور) را در دامن خود پرورش داده است.

/ انتهای پیام