وقتی آشتی ملی به ننگ ابدی تبدیل می شود / جمعه سیاه؛ خط بطلان رژیم پهلوی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت؛ قیام 17 شهریور نقطه عطفی در مبارزات مردم برعلیه رژیم پهلوی و جدایی همیشگی ملت از دولت ظالم و فاسق پهلوی بود.

این واقعه، عامل موثری در تحکیم عزم و اراده، اتحاد همه نیروهای مخالف رژیم پهلوی و تشدید مبارزات مردمی و تسریع در سقوط رژیم پهلوی محسوب می شود.

شعله های خشم مردم برعلیه رژیم غاصب پهلوی از سال های گذشته به تدریج آغاز شده بود و جسته و گریخته سبب اعتراضات مردمی شده بود اما در ادامه قیام 19 دی در قم، مردم تبریز در اربعین شهداء قم و مردم یزد نیز در اربعین شهداء تبریز و پس از آن موج اعتراضات مردمی علیه حکومت روز به روز افزایش یافت و در پی آن سیاست سرکوب خونین رژیم نیز تا اواسط تابستان سال 1357 بسیار شدید بود.

اواسط تابستان سال 1357 از شدت و گستره اعتراضات و فعالیتهای مخالفان تا حد زیادی کاسته شد و در تیر ماه همان سال، اوضاع کشور کاملا رو به آرامش نهاد.

در این دوران شاه ابتکار عمل را به دست گرفته و کاملا بر اوضاع مسلط گشته و تصور می کرد هیچ خطر جدی رژیم را تهدید نمی کند به طوریکه در پایان این دوره، در یک مصاحبه تصریح کرد که: " هیچ قدرتی توان کنار نهادن او را نخواهد داشت. اما با آتش سوزی سینام رکس آبادان باردیگر آتش خشم مردم شعله ور شد و در جمعه سیاه به اوج خود رسید.

اوج وحشی گری رژیم پهلوی با دستکاری در اسناد و آمار تعداد کشته ها و مجروحین اگرچه مخفی مانده است اما قطعا نگاهی به بیان خاطرات بازماندگان و شدت گرفتن اعتراضات مردمی پس از این روز بر جنایات آنها صحه می گذارد.

محمد رضا شاه بزرگترین قربانی واقعه 17 شهریور 

مصطفی جوان نویسنده و پژو هشگر تاریخ معاصر در گفتگو با خبرنگار مرآت در رابطه با علت شکل گیری وافعه 17 شهریور گفت: سالهای پایانی حکومت پهلوی سالهای پر چالشی و بحرانی برای رژیم پهلوی بود و اتفاقاتی که رژیم نسبت به مردم به وجود آورده بود موجب خشم مردم و سبب شد چندین برابر سخت تر پاسخ رژیم را بدهند.

وی در ادامه افزود: در 16 شهریور سال 57 مصادف با عید سعید فطر راهپیمایی پرشوری توسط مردم برگزار شد و از آنجا برنامه ریزی برای راهپیمایی مجدد 17 شهریوربا هدف برائت از حکومت شریف امامی انجام گرفت.

این پژوهشگر تاریخی همچنین تصریح کرد: رژیم پهلوی برای جلوگیری از هیجانات بیشتر مردم تصمیم بر سرکوب این قیام گرفت و اطلاعیه ای را برای جلوگیری از حرکت مردم صادر کرد اما سپهبد مقدم بنابر دستور خود شاه، اویسی را فرمانده نظامی تهران می کند و در واقع این فرد به گارد شاهنشاهی دستور می دهد واحدهایی از تجهیزات نظامی را به میدان ژاله سابق بیاوردند.

این نویسنده و مورخ معاصر با بیان اینکه رژیم با غافلگیری به دنبال سرکوب حرکت انقلابی گری مردم بود، بیان کرد: مردم به علت آنکه اطلاعیه حکومت نظامی دیرهنگام منتشر شد از آن بی خبر بودند و صبح فردا به طرز وحشیانه ای از زمین و هوا مورد اصابت گلوله قرار گرفتند و در کمتر از چند دقیقه صدها تن از مردم مبارز زخمی و کشته شدند.

وی قیام مردم در جمعه سیاه را نقطه عطفی در پیروزی انقلاب دانست و افزود: تا قبل از این واقعه هنوز گروه هایی از مردم از سلطنت دفاع می کردند و با این کشتار شاه، راه مسالمت را برخود بست و بزرگترین قربانی جمعه سیاه خود شاه بود پس از این واقعه مردم با پیام امام به خیابان می ریزند و اعتصابات و تعطیلی ها اتفاق می افتد و در واقع جنبشی فراگیر ایجاد می شود.

جوان یادآور شد: رژیم پهلوی تعداد کشته ها را 87 تن و آمار مجروحان را 205 تن اعلام کرد. پس ازمدتی این تعداد کشته ها تغییر و فرمانداری نظامی در اطلاعیه ای 58 کشته و 205 تن مجروح را اعلام می کند دو روز بعد دادگستری بیان داشت که تعداد کشته ها به 95 تن رسیده است باید عنوان کرد که اختلاف ها در اعلام آمار رسمی شهدا در این روز زیاد بود اما هر میزان که باشد، باز هم رقم بالایی را شامل خواهد شد.

 جمعه سیاه راه آشتی ملی میان مردم و طاغوت را بست

علیرضا کوهکن کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با خبرنگار مرآت ضمن اشاره به اوج خباثت رژیم پهلوی در جمعه سیاه، گفت: اعتراضات مردمی در سال 57 جدی تر بوده و حادثه جمعه سیاه به دلیل میزان خشونت بی سابقه رژیم پهلوی نقطه عطفی در تاریخ پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود.

این کارشناس سیاسی در ادامه خاطرنشان کرد: راهپیمایی های قم و مشهد و تبریز نیز با خشونت همراه بود اما در روز 17 شهریور خونریزی عجیبی اتفاق می افتد و رژیم به همه ثابت کرد که برای حفظ خود از هیچ خشونتی ابایی ندارد.

کوهکن حادثه 17 شهریور را آغاز رهبری بلامنازع امام خمینی (ره) دانست و افزود: پس از این اتفاق بینش وسیع امام خمینی سبب تبیین حادثه و نشان دادن مقصر اصلی یعنی رژیم پهلوی بود بدین جهت بسیار حائز اهمیت است.

این کارشناس سیاسی یک علت کتمان واقعیت رژیم پهلوی در اعلام تعداد کشته های این واقعه به دلیل مسلط بودن رژیم پهلوی براوضاع آن دوران دانست و افزود: در بهشت زهرا هنوز قبرهای بی نشان از این شهدا وجود دارد و با مراجعه به عکس هایی از سردخانه ها می توان به عدد بسیار بیشتر از این تعداد دست یافت.

وی در نهایت هدف رژیم پهلوی را تطهیرخود و تغییر تاریخ به نفع خود دانست و ابراز کرد: رژیم پهلوی جنابات وحشیانه ای را برعلیه مردم خود انجام داده است و به طور مثال زمانیکه در سال 2011 قذافی از مسلسل های درون هواپیما برای کشتار مردم استفاده کرد قطعنامه ای شورای امنیت برعلیه ان صادر شد اما رژیم پهلوی نیز مردم خود را به گلوله بست و هیچ کس صدای اعتراض مردم را نشنید.

قیام 17 شهریور پاسخی کوبنده به سیاست مشت اهنین آمریکا بود

یعقوب توکلی مورخ و پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز ضمن گفتگو با خبرنگار مرآت در رابطه با چرایی شکل گیری قیام 17 شهریور گفت: انقلاب اسلامی ایران از کانون های تظاهرات در روستاها و شهرستان ها شروع شد و از آنجا آتش خشم مردم به شهرهای بزرگ و تهران سرایت کرد.

توکلی در ادامه افزود: این انقلاب تنها برعلیه یک شخص یعنی محمدرضا شاه نبود بلکه برعلیه یک سیستم حکومتی فاسد و ربوی و شاهک های شکل گرفته در تمام ایران به وقوع پیوست.

این مورخ معاصر در ادامه افزود: پس از گسترش اعتراضات مردمی و کشیده شدن تظاهرات به تهران در در 13شهریور مراسم عید فطر در قیطریه به امامت شهید مفتح برگزار و راهپیمایی بسیار بزرگی در این منطقه به صورت مسالمت آمیز برپا شد به گونه ای که مردم به ارتشی ها نیز گل می دادند اما این راهپیمایی رژیم پهلوی را بسیار به وحشت انداخت.

توکلی در رابطه با شکل گیری راهپیمایی 17 شهریور نیز ابراز کرد: پس از این ماجرا علمای بزرگی چون شهید بهشتی و شهید محلاتی تصمیم گرفتند تا این راهپیمایی ها به صورت مسالمت آمیز ادامه پیدا کند تا به نتیجه برسد بنابراین در 16 شهریور با وجود اینکه رژیم اعلام کرده بود تا تجمعی صورت نپذیرد، مردم به خیابان ها آمدند و راهپیمایی بسیار بزرگی را برپا کردند که این راهپیمایی به طرف میدان شهیاد (آزادی) بود.

این مورخ و پژوهشگر تاریخی ابراز کرد: دولت با روی کار آوردن شریف امامی به دنبال آشتی ملی بود اما شکافی که به واسطه کشتار مردم در قیام 17 شهریور میان حکومت و مردم ایجاد شده بود، بسیار عمیق شد، در واقع با این قیام حکومت در برابر مردم قرار گرفت و اگر محمدرضا پهلوی خواهان پر کردن این فاصله بود، تنها با خون آن را پر کرد و هیچ راهی بر کاهش آن پیشنهاد نداد که پس از این رویداد مجلس شریف امامی را استیضاح کرد و از او برای این واقعه توضیح خواست.

وی با اشاره به اینکه در واقعه 17 شهریور منازعه ای بین نظر آشتی ملی توسط رژیم پهلوی و سیاست مشت آهنین شورای امنیت ملی آمریکا بود اظهار کرد: قیام 17 شهریور، این گزاره را که «قدرت‌های بزرگ - مثل آمریکا - تاریخ را رقم می‌زنند» باطل کرد و طوری بازی آمریکا را بهم زد که آنها (آمریکایی‌ها) نتوانستند فریاد مردم را خفه کرده و نیت خود را عملی کنند.

وی در نهایت در رابطه با یکی دیگر از علل شکل گیری قیام 17 شهریور توضیح داد: شاید یکی از علل آن این بود که اولا اکثر بچه مذهبی‌ها عمدتا در آن ناحیه و در حوالی خیابان ایران، میدان خراسان و نظام‌آباد حضور داشتند و طی روزهای قبل هم بیشترین تراکم جوشش تظاهرات در این منطقه بود و ثانیا درس تفسیر علامه یحیی نوری که در آن منطقه برگزار می‌شد، می‌توانست یکی از زمینه‌ها و پایه‌ها برای اجتماع باشد.

انتهای پیام /