پاسخ به 14 سوال مهم درباره آبله میمون | همه چیز درباره آبله میمون

روز سه شنبه 25 مرداد ماه، اولین مورد آبله میمون در ایران شناسایی شد. بیمار یک زن 34 ساله ساکن جنوب غرب اهواز است که پس از مثبت‌شدن نتیجه آزمایشش، در قرنطینه قرار گرفت. شناسایی این مورد با همکاری شخص مبتلا و خانواده او از طریق مشاهده ضایعات پوستی بیمار صورت گرفته است؛ بیمار بلافاصله قرنطینه شده و با تأیید آزمایش‌های اولیه و نهایی، در حال طی کردن دوره بیماری خود در منزل است.

آبله میمون چیست؟

آبله میمون عفونتی است که توسط ویروسی مشابه ویروس آبله [که اکنون ریشه‌کن شده است] ایجاد می‌شود. این بیماری در برخی از کشورهای آفریقایی شایع بوده، اما هر از گاهی هم در مناطق دیگر شیوع پیدا کرده است.

سازمان بهداشت جهانی به تازگی، وضعیت اضطراری بهداشتی جهانی برای این ویروس اعلام کرد زیرا آبله میمون از طریق تعاملات اجتماعی و تماس‌های نزدیک میان افراد در بسیاری از کشورها گسترش یافته است.

آبله میمون چگونه منتقل می‌شود؟

این بیماری از طریق تماس نزدیک و قرار گرفتن در معرض قطرات تنفسی، ضایعات پوستی یا مایعات بدنِ فرد آلوده منتقل می‌شود. انتقال ویروس همچنین می‌تواند از طریق جفت از مادر به جنین (که می‌تواند منجر به آبله میمون مادرزادی شود) یا طی تماس نزدیک در حین تولد و پس از تولد رخ دهد.

آبله میمون چه علائمی دارد؟

علائم اولیه آبله میمون شامل تورم غدد لنفاوی، تب، دردهای عضلانی و ضایعات پوستی است که ممکن است در ابتدا با آبله مرغان یا حتی بیماری‌های مقاربتی اشتباه گرفته شود (اگر ضایعات پوستی در ناحیه تناسلی یا مقعدی باشد).

چند روز بعد، تاول‌های پوستی ظاهر می‌شود که شبیه آبله مرغان است. بثورات پوستی ممکن است از صورت شروع شود و به تدریج در سایر نقاط بدن گسترش یابد.

از زمان ابتلا به عفونت تا بروز علائم چقدر طول می‌کشد؟

آبله میمون مدت‌زمان کمون (نهفتگی) طولانی دارد. این بدان معناست که پس از قرارگرفتن در معرض ویروس ممکن است بین 4 تا 21 روز طول بکشد تا بیماری ایجاد شود.

طول درمان بیماری چقدر است؟

ضایعات پوستی یک یا دو هفته بعد خشک می‌شوند و روند بهبودی ادامه می‌یابد. در مجموع، عفونت آبله میمون دو تا چهار هفته طول می‌کشد.

افراد آلوده پس از بهبودی تمام ضایعات پوستی‌شان دیگر ناقل نیستند و در این مرحله، ویروس قابلیت سرایت به دیگران را ندارد.

تشخیص آبله میمون چگونه صورت می‌پذیرد؟

به گفته محققان متخصص اپیدمیولوژی دقیق‌ترین و بهترین روش برای تشخیص آبله میمونی تهیه نمونه از تاول‌های پوستی ایجاد شده است. این نوع آزمایش باید توسط پرسنل تخصصی و از طریق انجام تست PCR در آزمایشگاه انجام شده و ایمنی افراد به طور کامل رعایت شود. به این صورت که از سطح ضایعه نمونه برداشته می‌شود و آزمایش ویروس‌شناسی برای تشخیص آبله انجام می‌گیرد.

*این ویروس برخلاف کرونا تشخیص اختصاصی چندانی ندارد؛ چرا که تست‌های مبتنی بر آنتی ژن و آنتی بادی برای تشخیص این ویروس کارساز نیست. بنابراین نمی‌توان از طریق نمونه خون راهی برای شناسایی این بیماری پیدا کرد.

آیا ویروس آبله میمون انواع مختلفی دارد؟

بله، دو گونه آبله میمون وجود دارد؛ سویه‌ای که در چندین کشور در غرب آفریقا بومی است و در سال 2022 در خارج از آفریقا شیوع پیدا کرده است، شدت کمتری نسبت به سویه‌ای دارد که در حوضه کنگو رخ می‌دهد.

سویه‌ی فعلی شبیه به آنچه در کشورهای غرب آفریقا دیده می‌شود، است؛ این سویه تا کنون باعث بیماری خفیف در اکثرِ افرادِ آلوده به ویروس شده است.

آیا آبله میمون قابل درمان است؟

اگرچه بسیاری از موارد ابتلا خود به خود برطرف می‌شوند، اما افرادی که شدت بیماری در آنها بیشتر است، می‌توانند با داروهای ضد ویروسی درمان شوند.

ممکن است از درمان‌های آبله نیز استفاده شود، اگرچه داده‌های مربوط به اثربخشی آنها برای این بیماری محدود است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) پیشنهاد می‌کند که افراد مبتلا به بیماری آبله میمون در سطح شدید، بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، کودکان زیر 8 سال و زنان باردار باید پس از مشورت با پزشک برای درمان ضد ویروسی اقدام کنند.

چگونه از ابتلا به ویروس آبله میمون جلوگیری کنیم؟

بهترین راه‌ها برای جلوگیری از ابتلا به آبله میمون عبارتند از:

از تماس نزدیک با افراد آلوده یا وسایل شخصی آنها خودداری کنید.

دست‌های خود را به طور مکرر و کامل بشویید.

هنگام مراقبت از فرد مبتلا به آبله میمون یا فردی که علائم بیماری را داراست، از ماسک و دستکش استفاده کنید.

اگر در معرض ویروس قرار گرفتید، چه اقداماتی لازم است؟

طبق گفته CDC، افرادی که در معرض فرد یا حیوان آلوده قرار گرفته‌اند، باید وضعیت سلامت خود را به مدت سه هفته پس از قرارگیری در معرض ویروس، تحت‌نظر داشته باشند. برای نظارت کافی‌ست دمای بدن خود را دو بار در روز اندازه بگیرید؛ اگر تب، لرز، تورم غدد لنفاوی یا ضایعات پوستی جدید داشتید، فوراً خود را قرنطینه کنید.

اگر فقط لرز و تورم غدد داشتید اما تب یا بثورات پوستی نداشتید، به مدت 24 ساعت در خانه قرنطینه شوید. اگر در این مدت دچار تب شدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

اگر تب نداشتید اما بعد از 24 ساعت همچنان لرز ادامه پیدا کرد یا غدد متورم شدند، برای تشخیص بهتر با پزشک خود تماس بگیرید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید.

اگر هم علائمی مشاهده نکردید، می‌توانید به زندگی عادی خود ادامه دهید.

نکته قابل توجه این است که در این دوره‌ی سه هفته‌ای از اهدای خون یا سلول و بافت، شیردهی به نوزاد و حتی اهدای عضو خودداری کنید.

آیا آبله میمون کشنده است؟

بله می‌تواند کشنده باشد. برخی از گونه‌های آبله میمون دارای نرخ مرگ و میر از 1% تا 10% [بر اساس داده‌های موجود] در برخی از کشورهای آفریقایی هستند.

آیا آبله میمون نیز مانند کرونا به یک همه‌گیری جهانی تبدیل خواهد شد؟

همه‌گیر شدن آبله میمون به چند دلیل بعید است:

اول اینکه ویروس آبله میمون جدید نیست. معمولاً ویروس‌های جدید و ناشناخته تبدیل به معضل همه‌گیری می‌شوند.

دوم، واکسن‌ها و داروهایی که می‌توانند به کاهش تأثیر این بیماری کمک کنند، در حال حاضر در دسترس هستند.

در نهایت، از آنجایی که انتقال آبله میمون نیاز به تماس فرد به فرد دارد، کمتر از سایر ویروس‌ها (مانند SARS-CoV-2، که عامل ایجاد کووید -19 است) بین تعداد زیادی از افرادی که تماس فیزیکی نزدیک ندارند، شیوع پیدا می‌کند.

کدام گروه بیشتر در معرض ابتلا به آبله میمون هستند؟

آبله میمون ممکن است در کودکان خردسال شدیدتر باشد، به خصوص اگر وضعیت تغذیه ضعیفی داشته باشند. در سال‌های گذشته موارد مرگبار، عمدتاً در میان کودکان آفریقایی رخ داده است.

آیا واکسن می‌تواند با آبله میمون مقابله کند؟

واکسن‌ها می‌توانند از آبله میمون جلوگیری کنند؛ اما در حال حاضر به طور گسترده در دسترس نیستند و بیشتر برای جلوگیری از ایجاد بیماری در افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته‌اند استفاده می‌شوند. واکسن آبله نیز ایمنی و محافظت در برابر ویروس آبله میمون ایجاد می‌کند.

بیماری آبله میمون ممکن است افرادی را که هرگز علیه آبله واکسینه نشده‌اند، بیشتر تحت تأثیر قرار دهد. برنامه واکسیناسیون آبله در سال 1972 در ایالات متحده پایان یافت.

اخیراً سازمان غذا و داروی آمریکا واکسن‌هایی برای پیشگیری از آبله میمون از جمله واکسن دوگانه‌ی Jynneos را تأیید کرده است.

در مورد واکسن Jynneos بیشتر بخوانید.

اثربخشی واکسن‌ها زمانی بهتر است که بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض ویروس (در عرض چهار روز) تزریق شوند؛ در این صورت می‌توانند شدت بیماری را کاهش دهند.

جامعه پزشکی تزریق واکسن را اول از همه برای کسانی که در تماس نزدیک با فرد آلوده بوده‌اند توصیه می‌کند.

همچنین، داروهای ضد ویروسی نیز در حال آزمایش و بررسی هستند تا مشخص شود که آیا در کاهش علائم، بی‌خطر و مؤثر هستند یا خیر.