پوشش کامل و درست اخبار فرصت است، نه تهدید

روزنامه اعتماد گفت و گویی با طیبه سیاوشی نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم منتشر می کند که در گزیده ای از آن می خوانیم‌:

خانم سیاوشی، ابتدا نظرتان را درباره نحوه واکنش حکومت به رویدادها و اخباری که در فضای مجازی پخش شده و با واکنش گسترده افکار عمومی روبه‌رو می‌شوند، بگویید؟

یک بحث مهم در فضای مجازی لزوم ارزیابی صحت و سقم برخی موارد است، اما بعضی موارد از این قضاوت بی‌نیاز است و صحت و سقم‌شان روشن است. از جمله ویدیوهایی که حدود یکی، دو هفته گذشته از دختری در آبادان و پسری در مشهد منتشر شد. در این موارد اولویت، بحث حقوق شهروندی است؛ چراکه اگر فردی متهم هم باشد، باز منافی حقوق شهروندی‌اش نیست و حتما از حقوقی برخوردار است که باید رعایت شوند؛ حال آنکه در این موارد چنین نبود. شاید درست باشد که بگوییم روش پیگیری مشکل یا نوع مواجهه‌شان با جامعه درست نبود افراد باید از راه دیگری برای رفع مساله یا مشکل‌شان اقدام می‌کردند، اما اطلاعات و آگاهی نداشتند که چگونه می‌توانند خواسته‌شان را از راه قانونی و درست پیگیری کنند. همین آگاهی را هم البته بخش حاکمیت باید در اختیار مردم بگذارد.

مساله‌ای که در اینجا با آن مواجهیم، روایتی است که حکومت از ماجراهای اینچنینی ارایه می‌کند. این ماجراهایی که در فضای مجازی منتشر شد، به شدت جامعه را متاثر کرد و نکته قابل توجه آن است که این اتفاقات اصلا سیاسی نبودند؛ این ماجراها به بطن جامعه برمی‌گردند و مسائل اجتماعی است که جامعه را تحت تاثیر می‌گذارد اما صداوسیما انتظاراتی که مردم در واکنش به این اتفاقات از حاکمیت دارند، برآورده نمی‌کند. صداوسیما روایت دیگری را مطرح می‌کند که گاهی 180 درجه با واقعیتی که در فضای مجازی منتشر شده، متفاوت است. در نهایت عجیب نیست اگر آنچه اتفاق افتاده و روایتی که صداوسیما به دست می‌دهد، تفاوتی حداقلی ببینیم، اما نه این تفاوت فاحشی که در روایت صداوسیما و اصل واقعه وجود دارد. صداوسیما سراغ دختر آبادانی رفته و به او می‌گوید آنچه باید انجام می‌داده، در قالب مصاحبه جلوی دوربین بگوید.

اگر این آگاهی برای آن خانم وجود داشت که از ابتدا برود از طریق دادگاه مساله‌اش را پیگیری کند، قاعدتا این کار را می‌کرد، اما او مطلع نبوده است. آنچه در صداوسیما باید مطرح می‌شد، تخلف و اقدام خلاف قانونی بود که از جانب مامور حراست و خانواده‌اش انجام شده است یا مثلا در جریان پسر مشهدی، فارغ از اینکه دلیل مراجعه او به آن محل چه بوده، تخلف کرده یا نه، حق و حقوقی داشته که نیروی انتظامی موظف به رعایت آن است اما چنین نشد. در عین حال البته حسن این ماجرا و امر مهمی که رخ داد، ابراز تاسف نیروی انتظامی بابت این موضوع بود که به نظرم گامی رو به جلو بود؛ چراکه معمولا چنین واکنشی از نیروی انتظامی نمی‌بینیم.

کارشناسان به دفعات از این گفته‌اند که صداوسیما به واسطه عملکردش طی سال‌های گذشته، اعتماد بخش مهمی از جامعه را به تمامی از دست داده و در نتیجه اگر موضوعی در صداوسیما مطرح شود، برای مردم چندان باورپذیر نیست. از دیگر سو دست روزنامه‌نگاران و رسانه‌های خصوصی، مطبوعات کاغذی و مکتوب در بازتاب و واکنش نشان دادن به بسیاری از موارد بسته است یا نمی‌توانند به بعضی مسائل ورود کنند یا به ناچار تنها به بخشی از آن می‌پردازند و قادر به واکاوی همه ابعاد مساله نیستند. در این اوضاع، چگونه می‌توان مانع از نشر فیک‌نیوزها و شایعات شد؟

یک نکته این است که گاهی برخورد با چنین مواردی «سیاه‌نمایی» تلقی می‌شود. اینها «سیاه‌نمایی» نیست. این حجم اخبار _که بخشی از آن درست اما بخشی نادرست است و نیمی ساخته و پرداخته فشار جریان‌های خارج یا داخل کشور _ گاهی حتی من نوعی را که مسوول بوده‌ام، به اشتباه می‌اندازد و سردرگم می‌کند. بحثم این است که مردم نیاز به مرجعی دارند که گزارش و خبر صحیح و صادق بدهد و تحلیل و تفسیر و نظرات متفاوت درباره آن موضوع را هم در اختیار مردم بگذارد، چراکه این تنوع افکار است که به آرامش جامعه کمک می‌کند. در شرایط دشوار امروزی که مردم هم با تحریم روبه‌رو هستند، هم با جنگ اقتصادی و هم با وضعیت نامساعد ناشی از بحران کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند، حاکمیت باید آرامش را به جامعه منتقل کند. همه ما مشکلات، مسائل و موارد امنیتی را که باید در چارچوب نظام رعایت شود، کم و بیش درک می‌کنیم و متوجه هستیم اما اینکه اجازه و فرصت طرح و بیان این اخبار از طریق رسانه‌های رسمی داده شود، به نظر من، نه یک تهدید که یک فرصت است و می‌تواند آرامش را به جامعه منتقل کند.

• صدا و سیما
• مشهد
• حقوق شهروندی
• قانون اساسی
• طیبه سیاوشی
• آبادان
• روزنامه اعتماد