چالش کشاورزان مهاجر و کاشت محصولات آبدوست در بحران کم آبی "سلسله"
خرم‌آباد - ایرنا - سلسله یکی از دشت‌های حاصلخیز لرستان بشمار می‌رود که ورود کشاورزان مهاجر و افزایش کاشت محصولات آبدوست در سالهای اخیر به چالشی جدی برای از بین رفتن منابع آبی این شهرستان تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا در سال های نه چندان دور، گندم و جو از مهمترین محصولات استراتژیکی بود که هرسال توسط کشاورزان دشت سلسله کاشت می شد اما با رواج کشت محصولاتی همچون سیب زمینی و برنج طی سالهای اخیر و حضور کشاورزان غیربومی در شهرستان، منابع آبی این دشت حاصلخیز صرف آبیاری این محصولات شده است و چنانچه همین روال ادامه یابد می تواند به بحرانی جدی برای دشت سلسله تبدیل شود.
در سال های اخیر بخش زیادی از زمین های کشاورزی سلسله تحت پوشش ایستگاه پمپاژ آب قرار گرفت و با مکانیزه و آبی شدن اراضی، پای کشاورزان غیربومی نیز به این شهرستان باز شد و منابع آبی و زمین های حاصلخیز این دشت به کشت محصولات آبدوستی همچون سیب زمینی اختصاص یافت که به گفته کارشناسان که اگر روند به همین شیوه ادامه یابد در سال های آینده زمین های دشت سلسله غیرقابل کشت خواهد شد.
آمار می گوید سیب زمینی یکی از آب‌برترین محصولات کشاورزی و همدان بیشترین سطح زیر کشت این محصول را همواره به خود اختصاص داده است اما بر اثر برداشت بی‌رویه آب در این استان، دشت "بهار" که مرکز کاشت سیب زمینی این استان است توان تولید مقرون به صرفه خود را از دست داده و تکرار کاشت این محصول سبب بروز آفات ویژه‌ای در این دشت شده است و همین امر سیب زمینی کاران همدان و اصفهان را بر آن داشته تا با اجاره زمین دشت های الشتر و نورآباد در لرستان به بهایی اندک، کاشت این محصول آب بر را به منابع آبی لرستان تحمیل کنند.
بنابر اظهارات کارشناسان مهمترین چالشی که کشور ما در سالهای آتی با آن مواجه خواهد شد و هم اکنون نیز بخش هایی از کشور با آن مواجه شده، مشکل کم آبی و بحران آب است و به دلیل اینکه بیشترین منابع آب کشور برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود کشت محصولات باید به سوی مدیریت بهینه منابع آبی به ویژه اصلاح الگوی مصرف و کشت سوق پیدا کند.
پرورش محصول سیب زمینی نیازمند آب فراوان بوده که در کنار استفاده از سموم و کود فراوان، مضراتی برای زمین‌های منطقه و مردم آن در پی خواهد داشت که سال های آینده مشخص خواهد شد.
بنا بر اظهارات کارشناسان بخش کشاورزی، استفاده از سموم و کودهای مخصوص بهره‌وری سیب زمینی، سبب کاهش شدید مواد آلی خاک می شود و این عوارض خطرناک ظرف مدت پنج سال تبعات خود را بر زمین نشان خواهد داد به گونه‌ای که حتی کشاورزان مهاجری که اکنون به کاشت محصول سیب زمینی اقدام کرده‌اند به هیچ عنوان در پنج سال آینده حاضر به اجاره همان اراضی نخواهند بود چراکه آن اراضی از مواد غنی تهی و به دشتی غیرقابل کشت تبدیل شده است.
یکی از زمین داران سلسله که چند سالی است مزرعه پنج هکتاری خود را هر بار با انعقاد قراردادی سه ساله به کشاورزان غیربومی اجاره داده است، با اشاره به بالا رفتن قیمت نهاده های کشاورزی، بذر حق آبه اظهار داشت: کشاورزی که دستش خالی است و توان خرید نهاده ها و بذر مناسب را ندارد، چاره ای جز اجاره دادن زمین برای گذران معیشت خانواده ندارد.
وی افزود: در حال حاضر کشاورزان غیربومی قیمت های مناسبی به کشاورزان پیشنهاد می کنند و کشاورز کم بضاعت هم وقتی می بیند با قیمت های امروزی توان کاشت و مراقبت از محصول را ندارد برای اجاره زمین ترغیب می شود.
این کشاورز الشتری بیان کرد: متاسفانه حمایت های لازم از کشاورزان صورت نمی گیرد وگرنه ما مشتاق هستیم سودی که به جیب کشاورز مهاجر می رود عاید خانواده خودمان شود، در حالیکه می دانیم هیچکس دلسوزتر از خودمان برای زمین های کشاورزی نیست اما وقتی شرایط اقتصادی مناسبی نداریم زمین را برای دریافت مبالغ بیشتر اجاره می دهیم.
وی افزود: وقتی همه جوانب امر را در نظر می گیریم و می بینیم قیمت های پیشنهادی آنها برای ما کشاورزان که فاقد پشتوانه مالی هستیم وسوسه انگیز است، چاره ای جز تسلیم در برابر اجاره دادن زمین نداریم.
رئیس جهاد کشاورزی سلسله با اشاره به اینکه سال گذشته بیش از یکهزار و 910 هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان به کشت محصولات آبدوست اختصاص یافت، اظهار داشت: بیش از یکهزار و 800 هکتار از زمین های شهرستان به کشت سیب زمینی و 110 هکتار نیز به کشت برنج اختصاص یافت.
مسعود غلامی با اشاره به انجام برنامه ریزی های لازم جهت جلوگیری از کاشت محصولات آبدوست در سال زراعی جاری گفت: به تمامی کشاورزانی که سال گذشته اقدام به کاشت محصولات آبدوستی چون سیب زمینی و برنج کرده بودند اخطارهای لازم داده شده است و در صورت توجه نکردن به این هشدارها و کاشت محصولات آبدوست توسط آنها، هیچگونه کود، سم و یا بیمه محصولات به این اراضی تعلق نخواهد یافت.
غلامی افزود: جهاد کشاورزی و امور آب شهرستان هیچگونه تضمینی در قبال تامین آب مورد نیاز اراضی اختصاص یافته به کاشت محصولات آبدوست نخواهند داد.
وی عنوان کرد: برخی از کشاورزان حدود 48 هکتار از زمین های خود را برای کشت برنج آماده کرده اند که هشدارهای لازم را به آنها داده ایم و چنانچه دستگاه قضا حکم شخم زدن و تخریب این اراضی را صادر نماید، جهاد کشاورزی شهرستان هیچگونه حمایتی از این کشاورزان نخواهد کرد.
رئیس جهاد کشاورزی سلسله تصریح کرد: حدود 300 هکتار از اراضی نیز در پایین دست آب های سطحی برای کشت سیب زمینی آماده شده است در حالیکه در آخرین جلسه شورای کشاورزی که با حضور نماینده سلسله و دلفان در مجلس شورای اسلامی، فرمانداران سلسله و دلفان و رئیس سازمان جهاد کشاورزی مصوب شده از کشت محصولات آبدوست در شهرستان جلوگیری کنیم بنابراین با قاطعیت به دنبال اجرایی کردن این مصوبه جهت حفاظت از منابع آبی شهرستان هستیم.
کشت محصولات آبدوست در سلسله ممنوع شد
رئیس امور آب سلسله نیز گفت: در راستای حفاظت از منابع آبی و با توجه به کم آبی ناشی از عدم بارش در سال زراعی جاری، ورود کشاورزان غیربومی و کشت محصولات آبدوست در شهرستان ممنوع شده است.
ذبیح جودکی اظهار داشت: با توجه کاهش بی سابق میانگین نزولات آسمانی نسبت به آمار 50ساله وخشکسالی؛ برای مدیریت منابع آب تمهیداتی جهت استفاده بهینه و کم کردن خسارت ها صورت گرفته است.
وی افزود: در این راستا ورود کشاورزان غیربومی و مهاجر و اجاره زمین به این افراد که اقدام به کشت محصولات آبدوست می نمایند ممنوع است و در صورت مشاهده این موارد، از طریق مراجع قضایی نسبت به قطع برق چاه ها، برداشت منصوبات و در نهایت ابطال پروانه بهره برداری چاه های کشاورزی اقدام خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه هرساله 38 درصد از منابع آبی شهرستان صرف محصولات کشاورزی می شود، ادامه داد: همچنین به مالکین چاه های صنعتی هشدار داده شده است چنانچه هرکدام از این چاه ها برای آبیاری باغ یا زمین های زراعی استفاده شود از طریق مراجع قضایی نسبت به برداشت منصوبات چاه، ابطال پروانه و جریمه سنگین جهت جبران خسارت ناشی از آبخوان اقدام می شود.
جودکی بیان کرد: لازم است جهت جلوگیری از صدمات بیشتر به منابع آب زیر زمینی و سطحی چاه‌های کشاورزی به کنتور هوشمند مجهز شوند.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان 50 درصد از کشت آبی خود را نسبت به سال گذشته بکاهند افزود: کشت محصولات آبدوست برنج، سیب‌زمینی و هندوانه در اراضی تحت پوشش چاه های این شهرستان ممنوع است.
رییس امور آب سلسله تاکید کرد: کشاورزانی که اراضی خود را جهت کشت محصولات آبدوست بصورت بایر گذاشته اند باید هرچه سریعتر نسبت به کشت جایگزین متعارف بومی به جای این محصولات اقدام کنند در غیر اینصورت هرگونه عواقب ناشی از قطع برق چاه ها و برداشتن منصوبات به عهده مالکان چاه است.
فرماندار سلسله نیز در این باره اظهار داشت: یکی از موضوعات مهم در شهرستان کشت محصولات آبدوست است که به دلیل مصرف بیش از حد منابع آبی و از بین رفتن حاصلخیزی اراضی کشاورزی، مشکلات جدی ایجاد می شود.
مرتضی مهدوی کیا بیان کرد: سازمان جهاد کشاورزی باید نسبت به کنترل کشت محصولات آبدوست اقدامات لازم را انجام نماید و با ارائه الگوی مناسب کشت و صیانت از منابع آبی و خاکی جهت تناوب کشت گام بردارد.
وی افزود: کشت سیب زمینی شاید در کوتاه مدت یک کشاورزی اقتصادی باشد اما لزوما یک کشاورزی صنعتی نخواهد بود و حاصل تداوم در کشت آن از بین رفتن منابع آبی و بایر شدن زمین های حاصلخیز شهرستان است.
مهدوی کیا عنوان کرد: کشاورزی صنعتی زمانی است که بتوان بهره‌وری را بیش از 12 برابر نسبت به روش فعلی افزایش داد و لازمه آن هم حرکت به سمت تولید کشت‌های گلخانه‌ای است و علاوه بر آن صنایع تبدیلی مرتبط نیز باید ایجاد شود تا از کشاورزی معیشتی به صنعتی گام برداریم.
بیش از 40 هزار هکتار زمین کشاورزی در سلسله وجود دارد که هرساله به کشت انواع محصولات کشاورزی اختصاص می یابند.
*س_برچسب‌ها_س*