چرا باید "درختکاری" را جدی بگیریم؟/ چه "درختان مثمری" مناسب کاشت در تهران هستند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، رابطه محیط زندگی انسان با "درختان" که ریه‌های زمین هستند به میلیون سال‌ها قبل برمی‌گردد و درختان از دیرباز تاکنون انسان را از منابع محیط زیستی، اقتصادی و...، خود بهره‌مند کرده‌اند.

در کشور ما روز 15 اسفند ماه به عنوان "روز درختکاری" نام‌گذاری شده است و هدف از این کار ترغیب مردم به کاشت نهال, محافظت از طبیعت و همچنین آشنایی هرچه بیشتر مردم با اهمیت درختان و نقش آن‌ها در زندگی خود و سایر جانداران است.

کاشت درخت از دیرباز در میان ایرانیان رایج بوده و در اسلام نیز بارها به اهمیت این کار تأکید شده است. ایجاد پوشش گیاهی و کاشت درخت مناسب اقلیم هر کشور نقش زیادی در تعدیل آب و هوا, افزایش سطح اکسیژن, کاهش آلودگی صوتی و آلودگی هوا, کنترل آب‌های سطحی و تغذیه سفره‌های آب زیر زمینی و... دارد.

درختکاری در کشور ما علاوه بر عموم مردم، توسط سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و در شهرها نیز توسط شهرداری انجام می‌شود اما همانطور که در اصل 50 قانون اساسی نیز آمده است، حفظ محیط زیست یک وظیفه عمومی است و توده مردم نیز می‌توانند نقش مهمی در کاشت درختان و افزایش فضای سبز در کشور داشته باشند.

ورود مردم به بحث درختکاری تأثیر به‌سزایی در افزایش سرانه فضای سبز، حل مشکل آلودگی هوا، کاهش آلودگی‌های صوتی و... دارد و نمونه بارزی از مشارکت عمومی است.

نکته مهم درخصوص کاشت درخت توسط مردم، لزوم بومی بودن و در مرحله بعد مثمر بودن آن است؛ هر درختی با اقلیم خاصی سازگار است و اگر در جای دیگری کاشته شود یا رشد نمی‌کند یا تبدیل به گونه مهاجم می‌شود. بنابراین ضروری است که درختان مناسب هر سرزمینی را بشناسیم و با توجه به این موضوع به کاشت درختان اقدام کنیم.

با وجود تأکیدی که بر کاشت درخت وجود دارد, باید به این نکته توجه کنیم که هر گونه‌ای را نباید در هر اقلیمی کاشت و در واقع کاشت درخت باید مطابق با شرایط اقلیمی هر سرزمین باشد. متأسفانه در کشور ما در مواردی به دلیل اینکه عموماً گونه‌های غیربومی رشد بسیار سریعی دارند, مسئولان امر برای ایجاد جنگل‌های مصنوعی و کمربند سبز رو به استفاده از گونه‌هایی مهاجم و غیربومی مانند "کاج" روی آورده‌اند که این کار آسیبی زیادی به کشور وارد کرده است.

ورود گونه گیاهی غیربومی می‌تواند تنوع ژنتیکی منحصر به فرد طبیعت کشور را نابود کند, نفوذپذیری خاک را کم کند و باعث بروز سیلاب شود, مردم را دچار بیماری‌های حاد تنفسی مانند آلرژی کند و به واسطه آب‌بری زیادی که دارد سطح آب‌های زیرزمینی را کاهش دهد. از این رو کارشناسان همواره تأکید دارند که کاشت درخت و ایجاد پوشش گیاهی فقط باید با گونه‌های بومی و مناسب اقلیم کشور انجام شود.

در شهر تهران عواملی همچون مقاومت در برابر تنش‌های محیط شهری، ویژگی‌های منظره، آثار اکولوژیک، کم آب بر بودن و عوامل اقتصادی از مهمترین شاخص‌ها برای انتخاب نوع درخت در تهران است.

در ادامه تعدادی از درختان مثمر مناسب کاشت در شهر تهران را معرفی می‌کنیم:

1. درخت عناب

درخت عناب از درختان مؤثر بومی مناطقی از چین به شمار می رود که با نام های مختلفی همچون خرمای چینی، خرمای قرمز و سنجد گرم شناخته می شود. در بیشتر مناطق رشد می کند، میوه کوچکی همچون میوه خرما با هسته سفت و سخت تولید می کند که طعم شیرینی دارد. به طرق مختلف از طریق بذر، قلمه پاجوش و خواباندن تکثیر می‌شود و به‌صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند که برای رشد نیاز به هرس و کود مناسب دارد.

شرایط اکولوژیک رشد درخت عناب:

درخت عناب برای رشد و باروری نیاز به شرایط محیطی مناسب دارد.

ارتفاع: ارتفاع این گیاه بسته به شرایط اقلیمی و محیط رشد متغیر و بین 5 تا 12 متر است.

نور: گیاهی آفتاب دوست به شمار می‌رود که برای رشد و نمو به نور کامل خورشید نیاز دارد.

دما: این گیاه برای رشد دمای تابستان‌های گرم را می‌پسندد که البته تا دمای 20- را تحمل می‌کند.

خاک: در گستره وسیعی از خاک‌ها رشد و نسبت به خاک زیاد حساس نیست، فقط خاک مورد کشت باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد.

آبیاری: درخت عناب برای رشد به آبیاری کم و در عین حال مرطوب نیاز دارد.

فاصله کاشت: فاصله کاشت درختان از یکدیگر 4 تا 7 متر و فاصله بین ردیف‌ها 5 متر است.

2. درخت خرمالو

خرمالو از درختان مناطق گرمسیری است که میوه خوراکی ای دارد. میوه این گیاه معمولاً در فصل پاییز می‌رسد. درخت خرمالو از 4 تا 5 سالگی شروع به باردهی می‌کند. درخت خرمالو به راحتی از طریق بذر تکثیر می‌شود و بذر خرمالو را از میوه این گیاه به‌دست می‌آورند. پس از گذشت چند روز، بذرها جوانه ریزی می‌زنند؛ در این هنگام باید بذرهای جوانه زده را از آب خارج کرده و در درون گلدان یا باغچه بکارید.

شرایط اکولوژیک رشد درخت خرمالو:

ارتفاع درخت خرمالو: ارتفاع درخت خرمالو بسته به شرایط اقلیمی متغیر و بین 3 تا 5 متر می باشد که گاهاً ارتفاع آن بیشتر نیز می‌شود.

فاصله کاشت بذر درخت خرمالو: فاصله کاشت بذر بین 20 تا 40 سانتی‌متر و فاصله کاشت نهال بین 1.5 تا 2 متر است.

عمق کاشت بذر درخت خرمالو: بذر را در عمق 0.5 تا 2 سانتی‌متری بکارید.

خاک مناسب رشد درخت خرمالو: خرمالو برای رشد خاک سبک، متوسط و حاصل‌خیر را ترجیح می‌دهد. خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.

دمای مورد نیاز درخت خرمالو: دمای مناطق گرمسیری و معتدل را برای رشد می‌پسندد و تا دمای 12- را می‌تواند تحمل کند.

زمان گل دهی درخت خرمالو: گلدهی خرمالو فصل بهار است.

مقدار آبدهی درخت خرمالو: به آبیاری متوسط و زیادی نیاز دارد.

نور مورد نیاز درخت خرمالو: درخت خرمالو بسیار آفتاب دوست است و برای رشد به نور خورشید نیاز دارد.

3. درخت توت

درخت توت سفید از جمله درختان قدیمی است که قدمتی طولانی دارد و از قدیم‌الایام مورد کشت قرار می‌گرفته است. این درخت زیبا دارای پوستی زرد و نارنجی و از جمله درختان مقاومی است که در هر نوع آب و هوایی رشد می‌کند. این درخت بیشتر برای استفاده از میوه و سایه آن کاشته می‌شود.

شرایط اکولوژیک رشد درخت توت:

ارتفاع درخت توت: ارتفاع این درخت متغیر و بین 15 تا 20 متر است. ارتفاع بنسای این درخت نیز بین 30 تا 80 سانتی‌متر باشد.

فاصله کاشت درخت توت: بذرهای این درخت را به فاصله 30 تا 60 سانتی‌متر از یکدیگر بکارید.

عمق کاشت بذر درخت توت: پس از کاشت بذر درخت توت لایه نازکی خاک روی آن برزید.

خاک مناسب رشد درخت توت: برای رشد درخت توت می‌توان از خاک شنی یا لومی که زهکشی مناسبی دارد استفاده کنید.

دمای مناسب رشد درخت توت: دمای مناسب رشد این درخت 16 تا 3- درجه است.

زمان گلدهی درخت توت: نسبت به آب و هوا حساس نیست، نسبت به سرما مقاوم است در مناطق معتدل رشد خوبی دارد.

مقدار آبدهی درخت توت: به آبیاری متوسطی نیاز دارد و در برابر خشکی مقاوم است.

نور لازم برای درخت توت: به نور کامل خورشید نیاز دارد روزانه به 6 تا 8 ساعت نور آفتاب نیازمند است. این درخت در برابر سایه نیز مقاوم است.

4. درخت زیتون

زیتون سبز سرشار از ویتامین‌های مختلفی است که برای سلامتی بسیار مفید است. زیتون در بیشتر مناطق گرمسیری و معتدل که خطر یخبندان در آن وجود ندارد کاشت می‌شود. از زیتون استفاده‌های مختلفی می‌شود و حتی از میوه این گیاه روغن زیتون تهیه می‌کنند. زیتون گیاهی دائمی به شمار می رود چرا که اگر شرایط رشد محیا باشد بیش از 90 سال نیز میوه می‌دهد. این گیاه بومی مناطقی از کشورهای حاشیه دریای مدیترانه است.

شرایط اکولوژیک رشد درخت زیتون:

ارتفاع: ارتفاع درخت زیتون سبز متغیر و بین 3 تا 14 متر است.

فاصله کاشت بذر: فاصله کاشت بذر بین 4 تا 7 متر است.

عمق کاشت بذر: عمق کاشت بذر 2 تا 5 سانتی‌متر است.

خاک مناسب رشد: خاک‌هایی با بافت شنی و لومی مناسب کشت این گیاه است، خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.

دمای مورد نیاز: دمای مناسب بین 17 تا 25 سانتی‌متر است.

زمان گلدهی: گلدهی این گیاه در فصل بهار است.

مقدار آبدهی: به آبیاری متوسطی نیاز دارد.

نور مناسب: برای رشد به آفتاب کامل و نیمه سایه نیاز دارد.

6. درخت سنجد

سنجد درختی خزان‌پذیر است طوری که برگ‌های این گیاه با شروع فصل سرما تغییر رنگ می‌دهند و می‌ریزند. رشد این گیاه متوسط است. این گیاه نسبت به خشکی و سرما مقاوم است.

شرایط اکولوژیک رشد درخت سنجد:

ارتفاع سنجد: ارتفاع این گیاه بین 8 تا 15 متر است.

فاصله کاشت بذر سنجد: فاصله کاشت بذر بین 4 تا 6 متر است.

عمق کاشت بذر سنجد: عمق کاشت بذر 2 تا 4 سانتی‌متر است.

خاک مناسب رشد سنجد: در گستره وسیعی از خاک‌ها رشد می‌کند.

دمای مورد نیاز سنجد: دمای مناسب بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد است.

زمان گلدهی سنجد: گلدهی این گیاه در فصل بهار است.

مقدار آبدهی سنجد: به آبیاری متوسطی برای رشد نیاز دارد.

نور مناسب سنجد: برای رشد به آفتاب کامل و نیمه سایه نیاز دارد.

7. درخت سیب

سیب قرمز یکی از گونه‌های درخت سیب است که به صورت درخت یا درختچه کوتاه رشد می‌کند.

شرایط اکولوژیک رشد درخت سنجد:

ارتفاع درخت سیب قرمز: ارتفاع درخت سیب قرمز بین 2 تا 5 سانتی‌متر و گاهاً بیشتر است.

فاصله کاشت بذر درخت سیب قرمز: فاصله کاشت بذر بین 20 تا 30 سانتی‌متر و فاصله کاشت نهال 1.5 تا 3 متر است.

عمق کاشت بذر درخت سیب قرمز: بذر را در عمق 0.5 تا 2 سانتی‌متری بکارید.

خاک مناسب رشد درخت سیب قرمز: برای رشد به خاک غنی، حاصل‌خیز نیاز دارد. خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.

دمای مورد نیاز درخت سیب قرمز: دمای بین 15 تا 25 درجه را برای رشد می پسندد و در برابر سرما مقاوم است.

زمان گلدهی درخت سیب قرمز: گلدهی سیب قرمز در فصل بهار است.

مقدار آبدهی درخت سیب قرمز: به آبیاری متوسط و مرطوبی نیاز دارد.

نور درخت سیب قرمز: به آفتاب کامل و نیمه سایه نیاز دارد.