چرا ساخت فیلم‌های پلیسی کمرنگ شده است؟

به گزارش مشرق، در دهه 80 آثار متنوعی در تلویزیون با محوریت مضامین پلیسی - امنیتی ساخته شد که در یک فاصله زمانی کوتاه، مخاطبان بسیاری را با آنتن تلویزیون همراه کرده بود. اما هرچه از دهه 80 به عنوان سال‌های رشد چشمگیر آثار پلیسی فاصله گرفتیم، تعداد آثاری که در این ژانر ساخته می‌شد، جایگاه کم‌رنگ‌تری در آنتن تلویزیون داشت.

تا جایی که در دهه 90 نمونه قابل دفاعی از تولیدات تلویزیونی در ژانر پلیسی را نمی‌توان نام برد. مطالباتی در رابطه با ساخت آثاری با محوریت نمایش فعالیت‌های نیروی انتظامی را طرح کرده‌اند.

همچنین پرداختن به موضوع شهدای نیروی انتظامی و طرح پرسش‌هایی همچون «چرا هنر را جدی نمی گیریم؟» و «چرا دست اندرکاران و مسئولان تهیه فیلم به دنبال خلق اثر در ژانر پلیسی نیستند؟»، از دیگر موارد مطرح شده در این گزارش است.

نگاهی به 5 سریال تلویزیونی پربیننده در ژانرهای پلیسی - معمایی در دهه 80 انداخته‌ایم:

1. پلیس جوان

مجموعه تلویزیونی «پلیس جوان» به کارگردانی بهروز افخمی و نقش آفرینی بازیگرانی همچون داریوش ارجمند، شهاب حسینی، مریلا زارعی و فرهاد اصلانی، در زمان پخش بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و بازخوردهای مثبتی را از سوی بینندگان دریافت کرد. این سریال که ابتدای دهه 80 به روی آنتن تلویزیون رفت، تصویری جدید از پلیس در ژانر جنایی - پلیسی ارائه کرد که تا پیش از آن و در دهه 70، خلق چنین تصاویری از نیروی انتظامی در مجموعه‌های تلویزیونی داخلی سابقه نداشت. مجموعه تلویزیونی «پلیس جوان» را باید از آن دست سریال‌هایی برشمرد که در زمان پخش آن، توانسته بود مخاطبان بسیاری را با تلویزیون همراه کند و همچنین بهروز افخمی را نیز می‌توان به عنوان یکی از نخستین پایه گذاران سریال‌های ژانر پلیسی نام برد.

2. خواب و بیدار

مجموعه پلیسی «خواب و بیدار» از نسل سریال‌هایی در دهه‌های گذشته است که به واسطه آن معابر و خیابان‌های شهر خلوت می‌شد و به عنوان یکی از جذاب‌ترین سریال‌های پلیسی دهه 80 تلویزیون ملی شناخته می‌شود. دورانی که از آن به عنوان دوران اوج سریال‌سازی در صداوسیما یاد می‌شود. این سریال برای اولین بار از شبکه یک سیما پخش شد و توانست توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. این اثر یکی از ماندگارترین ساخته‌های مهدی فخیم‌زاده محسوب می‌شود که در ساخت آن علاوه بر کارگردانی، نویسندگی و یکی از نقش‌های اصلی این سریال را نیز بر عهده داشت. رویا نونهالی، مهدی فخیم‌زاده، دانیال حکیمی، محمد صادقی و لادن طباطبایی گروه بازیگران این سریال را تشکیل می‌دهند.

3. کلانتر

مجموعه تلویزیونی کلانتر به کارگردانی محسن شاه محمدی و تهیه کنندگی اصغر زایری یک سریال پلیسی بود که برای اولین بار از شبکه یک سیما پخش شد و در 13 قسمت به سه داستان پلیسی مجزا پرداخته است. ایرج نوذری، بابک نوری و مریم سلطانی در این سریال نقش آفرینی کرده‌اند.

«سریال کلانتر» همچون سریال خواب و بیدار، در زمان پخش از تلویزیون بینندگان بسیاری داشت و توانست توجه طیف وسیعی از مخاطبان را به خود جلب کند. به دنبال این استقبال نیز در سال 1384 مجموعه «کلانتر 2» در 17 قسمت و 3 اپیزود مختلف ساخته شد. سری دوم کلانتر نیز مانند فصل اول توانست نظر بینندگان را به خود جلب کند. پس از گذشت 4 سال از پخش سری دوم سریال کلانتر، در سال 1388 نیز «کلانتر 3» در 30 قسمت ساخته شد.

4. حس سوم

سریال حس سوم یکی از سریال‌های پلیسی پربیننده به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده است که برای اولین از شبکه دو سیما پخش شد. این سریال در ژانر پلیسی و اکشن و با چاشنی طنز ساخته شده است که در زمان پخش، طرفداران بسیاری داشت. حس سوم درباره دستگیری باندهای بزرگ قاچاق مواد مخدر است. اما حس سوم، تفاوت عمده‌ای با سایر فیلم‌ها و سریال‌های ساخته شده با مضمون مواد مخدر دارد و پلیس در این سریال به روشی جالب و جذاب به دنبال دستگیری خلافکاران است. مهدی فخیم‌زاده، نسرین مقانلو، لیلا برخورداری و حبیب دهقان نسب از جمله بازیگران این سریال هستند.

5. هوش سیاه

«هوش سیاه» به کارگردانی مسعود آب‌پرور و نقش آفرینی حسین یاری، کیکاووس یاکیده، کمند امیر سلیمانی، رضا آشتیانی و ارسلان قاسمی، به مضامینی همچون مبارزه با جرایم رایانه‌ای و مسائل امنیتی پرداخت و مورد توجه بسیاری از مخاطبان تلویزیون در اواخر دهه 80 قرار گرفت. جذابیت سوژه و نو بودن ایده هوش سیاه از مهم‌ترین نکات قوت و دلایل محبوبیت این سریال در زمان پخش آن بود. تفاوت اساسی «هوش سیاه» و دیگر سریال‌های ژانر اکشن پلیسی در بکارگیری وسایل پیشرفته و قابلیت‌های الکترونیکی پلیس از عواملی بود که مخاطب «هوش سیاه» را با اثر تازه‌ای در قاب تلویزیون مواجه می‌کرد. سریالی که بنابر ادعای کارگردان آن، شکل‌گیری واحدی به نام پلیس فتا ( فضای تولید و تبادل اطلاعات)، با الهام از آن آغاز بکار کرده است.

گفتنی است به سریال خواب و بیدار به عنوان آخرین سریال پلیسی ماندگار اشاره شده و تولید آثار سینمایی و تلویزیونی بیشتر و باکیفیت‌تری در ژانر پلیسی شده‌اند. در متن این گزارش آمده است:

«متأسفانه سریال‌ها، فیلم‌های سینمایی و به صورت کلی، ژانر پلیسی در تلویزیون و سینمای ایران روز به روز کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر می‌شود. آخرین سریال پلیسی ماندگار در ذهن مردم «خواب و بیدار» بوده که ساخت سال 80 است. دیگر تولیدات فخیم‌زاده و همکاران او با همه قوت و ارزشمندی، به تصویرسازی از پلیس منتهی نشده‌اند و صرفاً آثار سرگرم‌کننده‌ای بوده‌اند که پلیس هم در آنها حضور داشته است. اجتماعی‌سازی کار و فعالیت پلیس، سریع‌ترین میانبر برای مردم‌گرایی پلیس است. کافی است از خود بپرسیم از چند شهید نیروی انتظامی با آن دامنه و تنوع فعالیت (مرزبانی، راهور، مبارزه با مواد مخدر، فتا و...) فیلم سینمایی، سریال یا حتی فیلم تلویزیونی ماندگار و نامداری ساخته شده است؟ حتی برنامه تلویزیونی «شوک» هم که جنبه تنبیهی و آگاهی‌بخشی داشت، تعطیل شده است. چرا هنر را جدی نمی گیریم؟ و چرا دست اندرکاران و مسئولان تهیه فیلم به دنبال خلق اثردر ژانر پلیسی نیستند؟».