چرا مذاکرات ایران و عربستان به کندی پیش می‌رود؟
یک کارشناس مسائل غرب آسیا اظهار کرد: سطح بالای تعارضات منطقه‌ای بین ایران و عربستان در حوزه های سیاسی، امنیتی و هویتی یکی از دلایلی است که مذاکرات ایران و عربستان را با چالش مواجه کرده و باعث کندی این مذاکرات شده است.
حسین آجرلو در گفت‌وگو با ایسنا در ارتباط با علت کندی در پیشرفت مذاکرات ایران و عربستان و اینکه چرا این مذاکرات علیرغم چهار دور نشست هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است، گفت: تعارضات منطقه‌ای در حوزه های سیاسی، امنیتی و هویتی بین ایران و عربستان بالاست و مدیریت کردن این سطح تعارضات سخت و بعضا با چالش مواجه است.
وی با بیان اینکه ایران و عربستان دارای اختلافات و تعارضات جدی در سطح سیاسی هستند و رویکردهایشان به مباحث بین الملل و منطقه با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد که نمود آن را می توان در موضوع فلسطین و رابطه با رژیم صهیونیستی مشاهده کرد، ادامه داد: از دیگر سو عربستان سعودی متحد آمریکاست و در روند عادی سازی روابط برخی از کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس با رژیم صهیونیستی فعال است و نقش ایفا می کند در حالی که این موضوع به نوعی در تضاد با خواست ایران است.
آجرلو همچنین با بیان اینکه سعودی ها به شدت خواهان تداوم حضور آمریکا در منطقه هستند و از دیگر سو ایران بر موضوع خروج نیروهای نظامی آمریکا در منطقه تأکید دارد، گفت: دو کشور همچنین در مورد پرونده هایی چون عراق، لبنان و سوریه و یمن دارای تعارضات جدی هستند و همان طور که اشاره شد این تعارضات مانع جدی در نزدیکی روابط دو کشور است.
وی همچنین با بیان اینکه برخی از بازیگران خارجی نیز تمایلی ندارند که سطح تنش بین ایران و عربستان تا حدود زیادی کاهش پیدا کند، ادامه داد: گرچه به نظر می رسد دولت بایدن به دنبال این است که سطح تنش بین کشورهای منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس کاهش پیدا کند ولی در واقع آنها مایل نیستند که این کاهش سطح تنش بین ایران و عربستان به حدی برسد که ریاض از نظر امنیتی مستقل شود که بخشی از این موضوع مربوط به تداوم فروش سلاح به عربستان است، از طرف دیگر واشنگتن نمی خواهد که هژمونی آمریکا در منطقه دچار خدشه شود. آمریکا نمی خواهد ترتیبات امنیتی در منطقه ایجاد شود که در پی آن انحصار حضور آمریکا در منطقه از بین برود و هژمونی این کشور نیز کاهش پیدا کند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا همچنین با بیان اینکه در این مسیر باید به بازیگری بسیار مخرب رژیم صهیونیستی نیز اشاره کرد، گفت: مقامات رژیم صهیونیستی به خوبی می دانند که هر چه روابط ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به هم نزدیک‌تر شود به همان میزان تعارضات این کشورها با رژیم صهیونیستی افزایش پیدا می کند. رژیم صهیونیستی در حال حاضر با تبلیغات و دیپلماسی که در پیش گرفته تلاش کرده با استفاده از پروژه ایران هراسی این ذهنیت را در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به وجود بیاورد که دشمن اصلی آن ها ایران است نه رژیم صهیونیستی و با توجه به این موضوع اگر سطح اختلافات و تنش بین ایران و این کشورها از جمله سعودی کاهش پیدا کند کشورهای عربی تعارض شان با رژیم صهیونیستی بیشتر می شود و آن ها دیگر ایران را دشمن اصلی خود نمی دانند.
وی با بیان اینکه اسرائیلی ها از نظر سیاسی و امنیتی به شدت فعال هستند که ایران را به عنوان یک کشور بی ثبات کننده در منطقه معرفی کنند، در بخش دیگری از صحبت های خود افزود: علیرغم این مسائل در بحث ایران و عربستان یک واقعیت خودنمایی می کند و آن این است که علیرغم تعارضات موجود، مقامات تهران و ریاض به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش تنش ها به ضرر دو کشور است و باید این تنش ها را کاهش دهند. این یک نقطه امید است و علت اصلی انجام گفت وگوها نیز همین موضوع است.
وی تصریح کرد: برای موفقیت مذاکرات باید اراده جدی در پایتخت های دو کشور از جمله در ریاض وجود داشته باشد و دو کشور جایگاه همدیگر را به رسمیت بشناسند و بر این موضوع باور داشته باشند که کاهش تنش ها به نفع دو کشور است.
آجرلو همچنین در مورد تأثیر مذاکرات وین بر روابط ایران با عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس گفت: نتیجه بخش بودن مذاکرات وین دو نتیجه هم‌گرایی و واگرایی را می تواند در روابط ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس داشته باشد.
وی تصریح کرد: حل تعارضات ایران با غرب و کاهش سطح تنش ها بین دو طرف باعث می شود سطح بازیگری منفی آمریکا در منطقه کاهش پیدا کند و از دیگر سو نظارت ها بر فعالیت های هسته ای ایران نیز افزایش پیدا کند. با تحقق این موضوع نگرانی ادعایی کشورهای حوزه خلیج فارس از فعالیت های هسته ای ایران کاهش پیدا می کند.
آجرلو خاطر نشان کرد: از دیگر سو نتیجه مثبت این مذاکرات می تواند با تلاش اسرائیل نتایج واگرایانه ای نیز داشته باشد. در این چارچوب که اسرائیلی ها مانند سال 2015 این ذهنیت را در بین کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد کند که با حصول توافق و اجرای برجام ایران قوی تر شده است و قوی تر شدن ایران به ضرر کشورهای منطقه است. در این زمینه ایران باید با روایت سازی صحیح و انجام دیپلماسی فعال رسانه ای و دیپلماتیک تأکید کند که این توافق به نفع کل منطقه است.
وی ادامه داد: اگر دیپلماسی رسانه‌ای در این زمینه از سوی ایران شکل نگیرد اسرائیل تلاش می کند که با استفاده از این توافق و ارائه روایتی نادرست از آن ایران هراسی را هر چه بیشتر در بین کشورهای منطقه تشدید کند به مانند اقدامی که در سال 2013 و زمان اوباما انجام داد.
انتهای پیام