چند نکته درباره پذیرش مسئولیت سقوط هواپیمای اوکراینی
امروز بعد از گذشت سه روز از اتفاق بسیار تلخ سقوط هواپیمای اوکراینی، ستاد کل نیروهای مسلح در اطلاعیه ای «این حادثه را ناشی از خطای انسانی دانست» و «اطمینان داد بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیروهای مسلح معرفی نماید». بعد از این اتفاق سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در نشست خبری به توضیح ابعاد این اتفاق پرداخت.
درباره این حادثه اشاره به نکاتی برای روشن تر شدن ابعاد و پیامدهای قضیه حائز اهمیت است:
- این حادثه برای تمام ملت ایران، اتفاقی سخت و تکان دهنده بود. بدون شک همه از این حادثه دلخراش که رخ داده ناراحت و غمگین هستند. بنابراین ضرورت دارد در این شرایط حداقل جهت تسکین آلام خانواده قربانیان چه ایرانی و چه غیرایرانی، از آنها دلجویی شود. ضمن آنکه باید ارزشهای نهفته در سخنان فرمانده هوا فضا از حیث شجاعت در مسئولیت پذیری و صداقت در بیان را مورد توجه قرار داد.
- عامل سقوط هواپیما خطای اپراتور سامانه پدافندی اعلام شده است. اگر چه نباید از این خطا و اشتباه چشم پوشی کرد اما کافی است هر کدام از ما یک لحظه خود را جای اپراتور سامانه بگذاریم. با توجه به شرایط جنگی که از چند روز قبل و در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی بین آمریکا و ایران پدید آمده بود و با توجه به موشک باران پایگاه عین الاسد، احتمال واکنش واشنگتن وجود داشت. بنابراین در چنین فضایی تصمیم گیری آن هم طی 10 ثانیه (به روایت سردار حاجی زاده) بسیار سخت است.
- بر اساس صحبت مسئولان، بهترین اقدام در شرایط جنگی، لغو پروازهای مسافربری بوده است. اما مشخص نیست چرا چنین اقدامی صورت نگرفته است. این در حالی است که سردار حاجی زاده عنوان می کند چندین بار چنین درخواستی مطرح شده بود اما در نهایت تصمیم لازم گرفته نشده است. بنابراین ضرورت دارد مسئولان امر در این باره روشنگری کنند که چرا چنین اتفاقی رخ نداده است.
- مهمترین انتقاد به حادثه تلخ سقوط هواپیما، نوعی روایتی است که در روزهای گذشته توسط مقامات لشکری و کشوری بیان شده بود. اگر چه بر اساس گفته ها، کمیته ای تشکیل شده بود تا ابعاد ماجرا را شناسایی کند اما منطقی آن بود در مقابل فضای سنگین رسانه ای که در غرب شکل گرفته بو در ایران صرفا بر این موضوع تاکید می شد که تا بعد از پایان تحقیقات نمی توان درباره این حادثه اظهار نظر دقیقی داشت. اما تاکید بر نقص فنی در چند روز گذشته و به یکباره عقب نشینی از آن، فضا و جو سنگینی برای همه ایجاد کرده است. چنین اقداماتی تاثیر مخربی بر اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی سیستم سیاسی دارد.
- ناگفته پیداست وجهه و اعتبار بسیاری از رسانه های داخلی نیز به دلیل بی توجهی به نقش کلیدی آنان در افکار عمومی، خدشه دار شد. بنابراین ضرورت دارد با عاملان و طراحان چنین روایتی در سه روز گذشته برخورد شود.
- اگر چه باید با مقصران این اتفاق برخورد شود اما قصور چند نفر نباید به پای کل یک مجموعه نوشته شود و در شرایطی که منطقه در وضعیت بسیار بحرانی و تنش آمیزی قرار دارد موجبات تضعیف نیروهای مسلح را فراهم کرد. متاسفانه از ساعات ابتدایی صبح امروز که ستاد کل نیروهای مسلح اطلاعیه خود را صادر کرد بوضوح مشاهده می شود افراد و گروه هایی بی توجه به منافع ملی و امنیت مردم به تکاپو افتاده اند تا مجموعه سپاه پاسداران را به عنوان یکی از ارکان تامین امنیت و اقتدار منطقه ای ایران زیر سوال ببرند. اگر چنین هدفی به نتیجه برسد مطمئن باید بود که در هفته ها و ماه های گذشته احتمال از دست رفتن توفیقات منطقه ای و حتی به آشوب کشیدن ایران فراهم شده است. این همان موضوعی بود که عطاالله مهاجرانی نیز در توییتر به آن اشاره کرد.
- نکته آخر نیز اشاره به این مسئله است که برخی مشاوران و مقامات که عملکردشان برای مردم مشکلات فراوانی ایجاد کرده و تا چند روز قبل همه را تهدید می کردند اینک در جایگاه طلبکار و مدعی نشسته اند و فرصت را برای انتقام گیری، پیش بردن سیاست منطقه ای مطلوبشان و انحراف افکار عمومی مناسب دیده اند. اما بدون شک چنین مشاورانی باید مطمئن باشند حربه آنها شاید برای چند روزی موثر واقع شود اما نمی توانند از مسئولیت خود فرار کنند و بدانند تشدید تنش های درون سیستمی در درجه اول به ضرر دولت تمام خواهد شد.
