کاهش43درصدی تولیدخودرو و سودی که دلالهابردند / لزوم حذف قیمت دستوری

یک کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه تولید خودرو در سال 99 نسبت به 96، 43 درصد کاهش یافت، گفت: فرایند معیوب تولید و عرضه در صنعت خودرو طی این سالها فقط به نفع دلال و واسطه بوده است.

رسول سلیمانی در گفت و گو با خبرنگار مهر در مورد وضعیت صنعت خودروی کشور، اظهار داشت: میزان تولید خودرو در سال 96 حدود 1.6 میلیون دستگاه بود که این میزان در سال 99 به 900 هزار دستگاه رسید که نشانگر کاهش 43 درصدی تولید خودرو است.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: همچنین نتایج بررسی صورتهای مالی حسابرسی شده دو خودروساز بزرگ کشور نشان می‌دهد که مجموع زیان انباشته این دو خودروساز از 11.6 هزار میلیارد تومان در پایان سال 96 به 66 هزار میلیارد تومان در پایان شش ماه اول سال 99 رسیده است. به عبارت دیگر میزان مجموع زیان انباشته دو خودروساز بزرگ در طول 2.5 سال تقریبا 6 برابر شده است.

مجموع زیان انباشته دو خودروساز بزرگ کشور در طول 2.5 سال تقریبا 6 برابر شده است

وی ادامه داد: عامل اصلی ایجاد زیان انباشته عدم افزایش قیمت مصوب متناسب با افزایش قیمت نهاده‌های تولید است. چه در دوره‌ای که ستاد تنظیم بازار مسئول تعیین قیمت خودرو بود و چه حالا که شورای رقابت مسئول تعیین قیمت است، قیمت خودرو متناسب با رشد قیمت نهاده‌های تولید افزایش نیافته است؛ به عنوان نمونه می‌توان به عدم افزایش قیمت خودرو در پاییز و زمستان 1399 اشاره کرد که شورای رقابت با وجود اعلام تورم بخشی توسط بانک مرکزی از افزایش قیمت خودداری کرد. زیان ناشی از عدم افزایش قیمت در زمستان 1399 حدود 3 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.

فاصله بین قیمت بازار و کارخانه فقط به نفع دلال است

سلیمانی در ادامه با بیان اینکه حدود 50 درصد از قیمت خودرو مربوط به مواد اولیه مورد استفاده در تولید خودرو است، گفت: قیمت پایه مواد اولیه تولید داخل در بورس کالا با ضریبی از قیمت جهانی تعیین می‌شود و قیمت نهایی نیز پس از رقابت خریداران در بورس کالا تعیین می‌شود. نتیجه این شیوه فروش این است که تولید کنندگان کالاهای نهایی مانند خودرو و لوازم خانگی مواد اولیه را در اکثر موارد نزدیک به قیمت جهانی خریداری می‌کنند.

مواد اولیه تولید کنندگان با قیمت نزدیک به قیمت جهانی به دست تولید کننده می‌رسد، اما به دلیل ایرادات موجود در ساختار قیمت گذاری، قیمت‌های مصوب متناسب با افزایش قیمت مواد اولیه افزایش نمی‌یابد که نتیجه این کار کاهش نقدینگی تولید کنندگان و کاهش میزان تولید است

وی افزود: مواد اولیه و قطعات وارداتی نیز با ارز نیما وارد کشور می‌شود و قیمت ارز نیما و آزاد در اکثر موارد نزدیک به هم هستند. در نتیجه مواد اولیه تولید کنندگان با قیمت نزدیک به قیمت جهانی به دست تولید کننده می‌رسد، اما به دلیل ایرادات موجود در ساختار قیمت گذاری کالا به خصوص خودرو، قیمت‌های مصوب متناسب با افزایش قیمت مواد اولیه افزایش نمی‌یابد که نتیجه این کار کاهش نقدینگی تولید کنندگان و کاهش میزان تولید است.

این کارشناس صنعت خودرو اظهار داشت: کاهش میزان تولید نیز افزایش قیمت کالاها در بازار را در پی دارد و در این فرآیند معیوب هم تولید کننده و هم مصرف کننده زیان می‌کند؛ ضمن اینکه به دلیل ایجاد فاصله بین قیمت بازار و قیمت مصوب واسطه گری رونق می‌گیرد.

4 ایراد فرمول قیمت گذاری شورای رقابت

وی در مورد ایرادات فرمول قیمت شورای رقابت، تصریح کرد: در فرمول شورای رقابت قیمت جدید بر اساس قیمت قبلی محاسبه می‌شود، بنابراین اگر در هر بار به روز رسانی مقدار اندکی خطا در محاسبه تورم بخشی تولید کننده یا سایر عوامل رخ دهد این خطاها با مرور زمان جمع می‌شوند و سبب ایجاد خطا قابل توجه در محاسبه قیمت می‌شوند.

سلیمانی افزود: همچنین محاسبه قیمت با استفاده از تورم بخشی تولید کننده صورت می‌گیرد، این شاخص اقتصادی توسط بانک مرکزی محاسبه و اعلام می‌شود این فرآیند زمان بر است و موجب تأخیر در به روز رسانی قیمت می‌شود در نتیجه در تورم‌های شدید خودروسازان نمی‌توانند تا زمان اعلام این شاخص قیمت‌ها را افزایش دهند که نتیجه آن کاهش نقدینگی و تولید است.

عرضه خودرو در بورس کالا در صورت تأمین زیرساخت‌ها، مزایایی از جمله حذف رانت و از بین رفتن تقاضای کاذب، استفاده از منابع حاصل شده برای جایگزینی خودروهای فرسوده و توسعه حمل و نقل عمومی، استفاده از منابع حاصل شده برای افزایش تولید در نتیجه کاهش قیمت خودرو در بازار در پی دارد

وی ادامه داد: عدم لحاظ تمام هزینه‌ها مالی ناشی از تولید نیز از دیگر ایرادات است؛ در فرمول شورای رقابت هزینه‌های مالی تا سقف 5 درصد در قیمت تمام شده لحاظ می‌شوند این در حالی است که هزینه مالی خودروسازان تقریبا معادل 12 درصد از قیمت تمام شده است.

این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در فرمول شورای رقابت تعیین سود به صورت نامتناسب است، گفت: میزان سود برای خودروسازان 7 درصد لحاظ می‌شود این در حالی است که سود سایر صنایع که توسط سازمان حمایت مصرف کننده و تولید کننده قیمت گذاری می‌شوند بین 12 الی 17 درصد محاسبه می‌شود.

سلیمانی در ادامه با اشاره به اینکه عرضه خودرو در بورس کالا مزایای زیادی دارد، گفت: عرضه خودرو در بورس کالا در صورت تأمین زیرساخت‌ها، مزایایی از جمله حذف رانت و از بین رفتن تقاضای کاذب، استفاده از منابع حاصل شده برای جایگزینی خودروهای فرسوده و توسعه حمل و نقل عمومی، استفاده از منابع حاصل شده برای افزایش تولید در نتیجه کاهش قیمت خودرو در بازار، کشف قیمت در فضای شفاف بورس و جلوگیری از قیمت سازی و بستن در پشتی و جلوگیری از فروش خودرو به افراد خاص را به دنبال خواهد داشت.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه هنوز در مورد عرضه خودرو در بورس در مجلس به جمع بندی نرسیده اند برای خروج از شرایط فعلی پیشنهاد می‌شود که شورای رقابت شیوه قیمت گذاری را اصلاح کند؛ به عنوان نمونه به روز رسانی قیمت در بازه‌های زمانی کوتاه مدت انجام گیرد تا در اثر تورم و افزایش قیمت مواد اولیه به صورت مؤثر در قیمت لحاظ شود؛ همچنین هزینه‌های تولید (هزینه‌های مالی و هزینه تحقیق و توسعه) با تأیید حسابرس رسمی در قیمت تمام شده لحاظ شود تا انگیزه تولید کننده برای سرمایه گذاری در راستای افزایش کمی و کیفی تولید لطمه نبیند.

این کارشناس صنعت خودرو گفت: مشوق‌هایی به منظور افزایش کمی وکیفی تولیدات در حوزه صنعت خودرو تعیین شود تا با افزایش انگیزه و افزایش توان تولیدکنندگان سطح کمی و کیفی تولیدات ارتقا یابد.