کرونا نشان داد ایرانیان تغییر کرده اند

اینکه چرا وزارت بهداشتی ها در فرودگاه مهرآباد انتظار حاجی ها را می کشیدند به علت شیوع جهانی آنفلوآنزای نوع A در آن زمان بود؛ ضمن اینکه آن زمان، حجاج ایرانی، حدود 2 میلیون استقبال کننده داشتند و مسئولان بهداشتی، این هراس را داشتند که اگر حاجی های ناقل آنفوآنزای نوع A با این شمار استقبال کننده، حداقل با نیمی از آنان روبوسی کنند چه می شود؟! این موضوع، واقعا نگرانی بزرگی بود به گونه ای که خود من، آن شب داوطلب شدم تا به فرودگاه مهرآباد بروم و از نزدیک واکنش های حاجی ها و گروه های استقبال کننده از آنان را ببینم.

آن شب، جای جای ترمینال حجاج، بنرها و تابلوهای اطلاع رسانی آنفلوآنزای نوع A به چشم می خورد و معلوم بود که مسوولان بهداشتی، برای اطلاع رسانی مردم در خصوص مقابله با آنفلوآنزای نوع A واقعا زحمت فراوانی کشیده بودند و به عنوان مثال روی یکی از تابلوها با حدود 30 متر مربع درج شده بود «بیماری آنفلوآنزا جدی ولی قابل پیشگیری، علایم تب بالای 8 / 37 درجه، لرز، آبریزش بینی، گلو درد، درد عضلانی و گاهی اسهال».

آن شب تمام نمایشگرها یا LCD ها نیز پیام های پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزای نوع A را اطلاع رسانی و فقط چند دقیقه کوتاه در خصوص موضوعات دیگر، تبلیغ می کردند.

عده ای جوان، تحت عنوان شهریاران سلامت که از شهرداری آمده بودند، هم جلوی در ترمینال حجاج و هم داخل ترمینال (وسط ترمینال)، در حالی که روی میز غرفه شان پر از بروشور (جزوه اطلاع رسانی) هایی تحت عنوان پیشگیری از بیماری آنفلوآنزای نوع A بود در حالی که هر کدام ماسکی روی بینی و دهان خود گذاشته بودند، استقبال کننده ها را راهنمایی می کردند که چگونه با حاجی خود برخورد کنند و اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.

روی یکی از بنرهای بلند و بزرگ که از سقف تا نزدیکی زمین سالن حجاج را گرفته بود، درشت، نوشته شده بود: مراسم دید و بازدید (ولیمه) یک هفته پس از بازگشت انجام شود.

سالن انتظار مملو از جمعیتی بود که به دسته های 10، 15، 20 نفری و گاهی بیشتر هم تقسیم شده بودند و در حالی که برخی از آنها اسپند دانی را نیز با خود، همراه آورده بودند، منتظر حاجی از سفر بازگشته خود، بودند.

در میان هر دسته ای، محال بود حداقل یک یا چند بچه به چشم نخورد. کودکان بدون داشتن دغدغه ابتلا به آنفلوآنزا، بادکنک به دست به دنبال هم می دویدند، غریو فریادهایشان در تمام سالن طنین انداخته بود.

برای کسانی، همچون خبرنگار جماعت (آنهم از نوع خبرنگار حوزه سلامت) که در اخبار آنفلوآنزای نوع A غرق شده بود و مدام در خبرهایش می نوشت کودکان از جمله افراد در معرض خطر ابتلا به آنفلوآنزای نوع A هستند و اینکه او (خبرنگار) تصور می کرد، خیلی خوب اطلاع رسانی کرده است و مردم نیز به اطلاع رسانی او توجه کرده اند و عمل می کنند، دیدن این همه بچه در سالن حجاج برایش، تعجب آور بود.

در بین استقبال کننده ها، معدوی نیز بودند که ماسک زده بودند و باز هم جای بسی خوشحالی که فرآیند اطلاع رسانی آنفلوآنزای نوع A مسوولان نظام سلامت در جایی بدرد می خورد.

تمام سرویس های بهداشتی، ضد عفونی شده بود و افرادی با لباس های سر تا پا سپید در حالی که ماسک زده بودند تمام در و دیوارها را قبل و بعد از هر پرواز، ضد عفونی می کردند.

در سمت راست و چپ راهرو ورودی حجاج، 2 دستگاه ضد عفونی کننده برقی نیز تعبیه شده بود که کافی است، حاجی فقط دست ها را به مواد آغشته کرده تا ضد عفونی شود.

بالاخره انتظار سرآمد و هواپیمای حجاج به زمین نشست. مدیر برنامه آنفلوآنزا به همراه تیم پزشکی مراقبت مرزی فرودگاه منتظر ورود حاجی ها بود تا نتیجه چند ماه کار و تلاش خستگی ناپذیر خود و دیگر مسوولان نظام سلامت در خصوص حاجی ها و آنفلوآنزای نوع A را ببیند.

چهارکارشناس بهداشتی، (دو نفر سمت راست و دو نفر سمت چپ)، جلو در ورودی به سرعت ایستاده بودند و در حالی که از حجاج می خواستند تا دست های خود را در وهله نخست، ضد عفونی کنند، آنها را به سمت دستگاه حاوی مواد ضدعفونی کننده راهنمایی می کردند.

به گزارش خبرنگار ایرنا، قرار بود دست های حاجی ها، در بدو ورود توسط مامورین پایگاه مراقبت بهداشتی، ضدعفونی شود اما این موضوع اتفاق نیفتاد و این کار را مسوولان، بر عهده حجاج گذاشتند.

این بار، این حجاج بودند که باید تصمیم می گرفتند به سمت دستگاه حاوی مواد ضد عفونی کننده دست بروند یا نروند این در حالی بود که بیش از نیمی از حجاج بی اعتنا به توصیه های کارشناسان بهداشت با عجله به سمت پلیس گذرنامه می رفتند، فقط شاید کمتر از 30 درصد حجاج حاضر شدند دست های خود را با این مواد ضد عفونی کنند. آن عده که این کار را انجام نمی دادند، در حالی که بر پیشانی خود گره زده بودند و زیر لب، غرولند می کردند به مسوولان پایگاه مراقبت مرزی معترضانه، می گفتند: شما بیخودی بزرگش کردید! آنجا که خبری از آنفلوآنزا نیست.

یکی از حاجی های معترض به درخواست مسوولان پایگاه مراقبت مرزی در خصوص ضد عفونی کردن دست ها با صدای بلند، اظهارداشت: دروغه! دروغه!

من در حالی که از وی سوال می کردم، «حاج آقا چی دروغه»!؟ ، گفت: ما که در مکه چیزی تحت عنوان آنفلوآنزا ندیدیم. اگر بخواهیم بگیریم، اینجا (ایران) می گیریم. ما سالمیم!

یک حاجی دیگر نیز در حالی که بشدت عصبانی شده بود، خطاب به کارشناسان بهداشتی اظهارداشت: مگر ما جذام داریم که با ما اینطوری رفتار می کنید؟ از شما که سالم تریم!

آخر سر هم دکتر پیمان لسان پزشکی، سرپرست وقت تیم مراقبت مرزی فرودگاه در این ارتباط به من گفت: ما نمی توانیم حجاج را با متوسل شدن به زور، وادار به ضد عفونی کردن دست هایشان کنیم. این فرهنگ سازی را باید پزشکان کاروان حجاج انجام دهند، وگرنه ما فقط می توانیم آنها را برای ضد عفونی کردن دست هایشان، راهنمایی کنیم.

دیگر، گذشت آن زمان که هموطنان به علت آگاهی پایین در واکنش به تقاضای دولتی ها برای ضد عفونی کردن دست ها یا استفاده از ماسک، پرخاش کنند و بگویند مگر ما جذام داریم!مردم تغییر کرده اند

از آن زمان یعنی از ورود اولین حاجی ها به مهرآباد در سال 88 دقیقا 10 سال و 2 ماه می گذرد. تمام این حرف ها را زدم تا به عنوان یک خبرنگار با سابقه ای بیش از 2 دهه بگویم که این بار با آن بارهای قبل خیلی فرق دارد. یعنی اینکه مردم، انگار خیلی تغییر کرده اند و طرز فکر و رفتارشان عوض شده است و یکی از علل مهم آن استفاده از اینترنت، گوشی های هوشمند و شبکه های اجتماعی است که از دو ماه گذشته فهمیدند که ویروسی عجیب و غریب با عنوان کرونا در چین شیوع یافته است و به زودی به ایران و سایر کشورها می رسد.

دیگر، گذشت آن زمان مثل سال 88 که باید به حاجی ها در بدو ورود به فرودگاه، التماس می کردی که دستانشان را ضد عفونی کنند.

دیگر، گذشت آن زمان که هموطنان به علت آگاهی پایین در واکنش به تقاضای دولتی ها برای ضد عفونی کردن دست ها یا استفاده از ماسک، پرخاش کنند و بگویند مگر ما جذام داریم!

امروز با ظهور کرونا ویروس، مردم بدون اینکه دولت، بگوید چه کنند یا چه نکنند به کمک فضای مجازی، زودتر خودشان به صرافت حفظ سلامت خود افتاده اند و از ماسک و انواع دستکش ها استفاده می کنند.

به نظر می رسد این بار مردم در حفظ سلامت خود، جلوتر از دولت، پیش رفته اند. به عبارت دیگر گاهی دولت ها جلوتر از مردم و گاهی هم مردم جلوتر از دولت ها پیش می روند. اگر دولت ها جلوتر از مردم باشند باید هزینه های زیادی برای فرهنگسازی صرف کنند. اما وقتی مردم پیش تر از دولت گام بردارند به نظر می رسد که هزینه های دولت برای فرهنگسازی کمتر هم می شود و اینجاست که وظیفه ای دیگر روی دوش دولت سنگینی می کند و آن فراهم کردن امکاناتی مثل ماسک، مواد ضدعفونی کننده، مثل الکل طبی، دستکش یک بار مصرف، دارو و امکانات آزمایشگاهی پیشرفته و خدمات درمانی مناسب است.

اینها گفته شد تا به حال و روز ایرانمان در مواجهه با ویروس کرونا با ریشه چینی، برسیم. چرا که عصر درشکه و کبوتران نامه بر برای گرفتن یا فرستادن خبرها به سر رسیده است و تمام آحاد جامعه با فشردن یک دکمه روی صفحه کلید رایانه یا گوشی و تبلت از آن سوی دنیا خبردار می شوند. مثل خبردارشدن از ویروس کرونا در ماه مارس 2019 که دامن چینی ها را گرفت و بعد، سرایت آن به ایران. آنقدر که مردم به ویژه مردم شهرهای بزرگ از دو سه هفته قبل از انتشار خبر سرایت کرونا به برخی از هموطنان، می دانستند که حداقل باید از ماسک استفاده کنند. البته بگذریم از برخی کمبودها مثل کمبود ماسک و مواد ضد عفونی که در زمان حاضر گریبان بسیاری از هموطنان را گرفته است مثل وقتی که ماسک فیلتر دار سه هزار تومانی را باید با 30 هزار تومان یا ژل ضد عفونی 9 هزار تومانی را 90 هزار تومان بخریم.

فقط یک قلم دیگر از این کالاهای کمیاب هم به اظهارات امروز یکشنبه چهارم اسفند رسول توحیدلو بازرس سازمان صنعت معدن تجارت در گشت مشترک تعزیرات در تهران باز می گردد که این مقام مسئول در وزارت صمت، قیمت پایه ماسک ساده را 320 تومان اعلام کرد که شرکت های خرید و پخش لوازم بهداشتی عمده با سه درصد سود و خرده فروشی ها با 12 درصد سود می توانند این کالا را عرضه کنند و در واقع ماسک ساده در نهایت به قیمت 420 تومان باید به دست مصرف کننده نهایی برسد این در حالی است که اکنون کمترین قیمت 2 هزار تومان است!

علی ایحال، بهتر است از این نامردمی ها و نامردی ها کمتر بگوییم که جز نمک به زخم پاشیدن انگار سودی ندارد اما باید آن را به دست مسئولان سپرد و باید دید تا یکی دو روز آینده آیا به خوبی از عهده رفع این کمبودها بر می آیند یا خیر.

ازطرفی دیگر همان طور که پیش تر گفته شد، خبر خوب اینکه خوشبختانه، مردم برای حفظ سلامتی خود مراقبت دارند و تمام اقدامات دولت و مسئولان مربوطه را رصد می کنند و آن را جدی می گیرند. جدیت در حدی است که این روزها شمار قابل توجهی از هموطنان به محض اینکه احساس سرماخوردگی کنند به محل کار خود نمی آیند و ترجیح می دهند در خانه استراحت کنند.

مثال دیگر اینکه شورای اسلامی شهر تهران امروز یکشنبه نشست علنی خود را بدون حضور «محسن هاشمی» رییس خویش آغاز کرد و علت آن، «قرنطینه خودخواسته» او در برابر بیماری کرونا اعلام شد.

درست است که به گفته «ابراهیم امینی» نایب رییس شورا، خوشبختانه مشکلی برای هاشمی به وجود نیامده اما با توجه به دیداری که با شهردار منطقه 13 داشته به قرنطینه خودخواسته رفته است.

بنا به اعلام شهردار تهران، «مرتضی رحمان زاده» شهردار منطقه 13 تهران، مبتلا به بیماری کرونا و تحت درمان است اما شرایط نشان می دهد حال او رو به بهبودی است.

دیگر آنکه این روزها مطالبه مردم برای سلامتی شان از دولت به حدی است که روز گذشته برخی هموطنان در تعدادی از شهرها که البته شمار این شهرها انگشت شمار است، مقابل بیمارستان شهر تجمع کردند. بعضی از هموطنان هم مدام اخبار انتقال بیماران مشکوک به کرونا به بیمارستان های شهر خود را دنبال می کنند و نگرانند مبادا جواب آزمایش این بیماران مشکوک مثبت باشد.

حتی والدین دارای فرزندان دانش آموز هم در چند شهر از آموزش وپرورش خواسته اند تا کلاس های درس را تعطیل کند. این مطالبه، مطالبه شماری از دانشجویان شهر های مختلف هم هست که می خواهند کلاس ها تا اطلاع ثانوی یا حداقل برای یک هفته تعطیل باشد.

البته نقاطی از کشورهم مثل خراسان رضوی مدارس را تعطیل نکرده اند چرا که استدلال آنان این است که گزارش مثبت ابتلا به کرونا نداشته اند و دلیلی بر تعطیلی مدارس نیست.

به هر حال اگر تا چند روز پیش تعداد مسافران دارای ماسک و دستکش در مترو و اتوبوس های شهری کم بود طی سه چهار روز گذشته بیشتر و بیشتر شده است.

برخی 2 جفت دستکش دستشان کرده اند به عبارت دیگر یک دستکش یک بار مصرف بی رنگ و بعد، از روی آن، یک جفت دستکش در اصطلاح جراحی یا لاتکس را پوشیده اند و اما بعضی از شهروندان که محافظه کار ترند برای اینکه پوست دستشان حساسیت ندهد، وازلین به پوستشان زده و بعد دستکش ها را دستشان کرده اند.

پس این بار مردم جلو افتاده اند و نگران سلامتی خود هستند اما مساله این است که این نگرانی ها باید تا کجا ادامه داشته باشد؟ آیا نباید آن را کنترل کرد؟ البته که پاسخ مثبت است.

امروز عزیز حبیبی، رییس دانشگاه محقق اردبیلی از اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در این دانشگاه خبر داد و بر لزوم مدیریت و کنترل نگرانی‌ها درباره این بیماری تاکید کرد و کاهش ترس و اضطراب در شرایط فعلی را بسیار مهم دانست.

البته اظهارات حبیبی دلیل بر این نمی شود که افراد در صورت داشتن کوچک ترین علایمی از بیماری بویژه تب، سرفه و تنگی نفس به مراکز بهداشت مراجعه نکنند بلکه باید آن را هم جدی بگیرند.

دوباره یادآوری می شود که بسیاری از هموطنان کرونا را جدی گرفته اند که اقدامی بس نکوست اما متاسفانه طی چند روز گذشته بازار شایعه ها در فضای مجازی و پشت بند آن باور کردن مردم، داغ داغ است.

شایعه ها در فضای مجازی را جدی نگیرید

دوباره یادآوری می شود که بسیاری از هموطنان کرونا را جدی گرفته اند که اقدامی بس نکوست اما متاسفانه طی چند روز گذشته بازار شایعه ها در فضای مجازی و پشت بند آن باور کردن مردم، داغ داغ است. مثلا در فضای مجازی فیلمی منتشر شده است که سه تن از کارکنان درمانی دارند جسدی پیچیده شده در فویلی نارنجی رنگ را از روی تخت بیمارستان بر می دارند و آن را در پوششی سپید رنگ می گذارند تا آن را حمل کنند. بعد هم شایعه شده است که اینان کارکنان فلان بیمارستان هستند این در حالی است که کاشف به عمل آمده است، این فیلم برای یکی از مراکز درمانی چین بوده و ربطی به ایران نداشته است.

کارشناسان حوزه سلامت در این خصوص تاکید دارند، مردم به شایعات بی اساس در فضای مجازی درباره بیماری کرونا ویروس توجه نکنند و اطلاعات لازم در این زمینه را از منابع معتبر و رسمی دریافت کنند.

به نظر می رسد یکی از منابع رسمی پیامک های هدایت شده وزارت بهداشت باشد چرا که در این راستا دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی امروز یکشنبه در نامه ای به جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بر ارسال پیامک های آموزشی وزارت بهداشت به تلفن همراه همه مردم کشور تاکید کرد.

او در این نامه نوشت: با توجه به اهمیت پیشگیری در ابتلا و شیوع ویروس کرونا، به اطلاع رسانی جامع و کامل آحاد جامعه در زمینه روش های پیشگیری و رعایت بهداشت فردی و عمومی نیاز است. به همین علت و به منظور جلوگیری از نشر اخبار کذب و توصیه های غیر علمی لازم است همه موارد آموزشی و اطلاع رسانی از طریق وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی با همکاری و هماهنگی سایر وزارتخانه ها صورت پذیرد. نمکی گفت: در این راستا پیامک های آموزشی به صورت فایل پیوست تهیه شده است که باید در اسرع وقت و به صورت دوره ای توسط شرکت های اپراتور تلفن همراه به همه شماره های همراه موجود در کشور ارسال شود.

دکتر قاسم جان بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز امروز در نشستی با حضور رییس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، معاونان و روسای بیمارستان‌های این دانشگاه اظهار داشت: بهترین راهکار برای کنترل این بیماری، اطلاع‌رسانی صحیح و آموزش همگانی است که در این زمینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ایجاد سامانه اطلاع رسانی اقدامات مناسبی را انجام داده است.

وی آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم و استراحت بیماران مبتلا به علائم مربوطه را مورد تاکید قرار داد و گفت: باید این آگاهی و آموزش به مردم داده شود که در صورت ابتلای به علائم بیماریهای تنفسی به مراکز درمانی مراجعه کنند.

جان بابایی در عین حال گفت که بیشترین تمرکز باید در حوزه بهداشت و پیشگیری انجام و از تمام ظرفیت‌ها برای آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم استفاده شود که استفاده حداکثری از رسانه‌های گروهی در این زمینه مورد تاکید است و بهتر است با اجرای برنامه آموزشی عامیانه ضمن کنترل و مدیریت این بیماری از ایجاد ترس و اضطراب در میان مردم جلوگیری شود.

دکتر محمد حسین بحرینی، رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی مشهد نیز تاکید کرد: شهروندان در خراسان رضوی بدون نگرانی از ویروس کرونا اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.

او در عین حال گفت: متاسفانه بیشتر انرژی و وقت حوزه درمان در خراسان رضوی صرف مقابله با شایعات می‌شود که از مردم می خواهیم به آنها هیچ توجهی نکنند. رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی مشهد همچنین اظهارداشت: تا صبح امروز حتی یک مورد مبتلا به ویروس کرونا در کلانشهر مشهد گزارش نشده است. با اقدامات پیشگیرانه و تهیه تجهیزات پزشکی بیماری کرونا در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خراسان رضوی تحت کنترل است.

دکتر مجتبی دیده دار، رییس دانشکده علوم پزشکی خمین هم بهترین راهکار مقابله با ویروس کرونا را پیشگیری بیان کرد و گفت: مردم در صورتی که نکات بهداشت فردی از جمله شستن دستها را رعایت کنند، مشکلی پیش نمی‌آید. به گفته وی برای افراد معمولی و سالم استفاده از ماسک نیاز نیست و افرادی نظیر بیماران کلیوی، قلبی و ریوی اگر در معرض فرد مبتلا به این بیماری باشند و کادر درمانی باید از ماسک استفاده کنند.

عطیه سروش، روانشناس بالینی، نیروی درونی انسان ها را قوی ترین نیرویی می داند که خداوند برای بقا و زنده ماندن درون انسان ها قرار داده است

قوی ترین نیرو برای بقا، نیروی درونی انسان ها است

و اما ببینیم آیا روانشناسی نیز در این حوزه چیزی برای گفتن دارد یا خیر.

عطیه سروش، روانشناس بالینی، نیروی درونی انسان ها را قوی ترین نیرویی می داند که خداوند برای بقا و زنده ماندن درون انسان ها قرار داده است و می گوید: دامن زدن به نگرانی‌ها در مورد ویروس کرونا، افزون بر گسترش ترس بیش از حد در جامعه، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.

او اضافه کرد: واکنش بیش از حد نشان دادن به یک موضوع استرس‌آور، طبیعی است و گاهی ما نمی‌توانیم واکنش‌های خود را مهار کنیم. افراد در اینگونه اپیدمی‌ها، شرایط را ارزیابی می‌کنند و وقتی احساس می‌کنند، موضوع خارج از کنترل آنهاست، دچار ترس و واهمه می‌شوند که در این میان، کودکان تحت تاثیر نگرانی ها و استرس های والدین، واکنش های شدیدتری نسبت به واقعیت بیرونی ترس دارند.

به گفته این فوق تخصص عفونی (دکتر مردانی) برای محاوره های کوتاه مدت مردم عادی استفاده از ماسک های جراحی ساده ارزان قیمت مناسب است و استفاده از ماسک N95 برای مردم عادی توصیه نمی شود چراکه تنها برای افرادی همچون مبتلایان و پرستارانی که با فرد مبتلا ارتباط مستقیم دارند، ضروری است.

چه بخواهیم چه نخواهیم کرونا آمده است

به هر حال کرونا آمده است چه بخواهیم چه نخواهیم. در واقع ویروس کرونا از دی ماه گذشته تا کنون بیش از 2 هزار قربانی گرفته است. تقریبا تمامی جانباختگان از چین، کشوری که ویروس از آنجا شیوع پیدا کرد، هستند. تا این لحظه هشت نفر نیز در ایران بر اثر ابتلا به این بیماری جان باخته اند. ایران بعد از چین دومین آمار فوتی کرونا در جهان را دارد. بیماری جدید کرونا با نام «کووید -19» از اوایل ماه دسامبر سال گذشته میلادی (دی ماه) در استان هوبی چین شیوع یافت و تاکنون 75 هزار نفر را در این کشور مبتلا کرده و جان 2 هزار و 233 تن را گرفته است.

کیانوش جهانپور رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی امروز (یکشنبه) گفت: تعداد تلفات بیماری کرونا در ایران به هشت و تعداد مبتلایان به 43 نفر رسید.

در این راستا دکتر مسعود مردانی عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماریهای عفونی امروز یکشنبه تاکید کرد که ماسک‌های معمولی جراحی بعد از 2 تا سه ساعت استفاده باید دور انداخته شود و اگر ماسک مورد استفاده، خیس شود، نه تنها از ورود ویروس‌ها جلوگیری نمی‌کند، بلکه شانس ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.

مردانی همچنین اظهارداشت: اگر فردی علائم بیماری را در خود مشاهده می کند باید حتما از ماسک استفاده کند، همچنین اگر به بیمارستانی مراجعه می کنید که در آن بیمار مبتلا به کرونا وجود دارد حتما از ماسک استفاده کنید اما برای ملاقات افراد معمولی ملزم به استفاده از ماسک نیستید.

به گفته این فوق تخصص عفونی برای محاوره های کوتاه مدت مردم عادی استفاده از ماسک های جراحی ساده ارزان قیمت مناسب است و استفاده از ماسک N95 برای مردم عادی توصیه نمی شود چراکه تنها برای افرادی همچون مبتلایان و پرستارانی که با فرد مبتلا ارتباط مستقیم دارند، ضروری است.

بعد از لمس دستگیره وسایل نقلیه از اسپری ضدعفونی استفاده کنید

به گفته مردانی، متاسفانه هنوز اکثر مردم نسبت به ضرورت شست و شوی دائمی دست های خود با آب و صابون آگاهی ندارند و به همین خاطر از مردم می خواهیم که اگر در وسایل نقلیه عمومی با دستگیره ها تماس داشتند، به وسیله یک اسپری ضدعفونی کننده حاوی الکل که قیمت مناسبی دارد و در اکثر داروخانه ها موجود است، دست های خود را ضدعفونی کنند. افراد حتما به محض ورود به منزل، قبل از دست زدن به وسایلی همچون کنترل تلویزیون و دستگیره یخچال نسبت به شست و شوی دستانشان اقدام کنند. همراهی و همکاری، نیاز این دوره گذر  کرونا به ایران آمده و مردم تلاش می کنند هر طور شده است از ابتلا به این ویروس رها شوند و این نشان دهنده تغییر رفتار مردم در سبک زندگی و ارتقای سلامتی آنان است. این تغییر را باید به فال نیک گرفت. امید است این روزهای نه چندان راحت، با همراهی و همکاری مردم و مسولان به سلامت بگذرد.