کشاورزی، متهم به بلعیدن منابع آب نیست / جای خالی آبیاری نوین

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- ندا زارع؛ کشاورزی استان همدان علاوه بر تامین نیاز‌های مردم خود، بخشی از نیاز‌های صادراتی کشور را نیز تامین می‌کند و با داشتن بیش از 260 هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی، بار بخشی از صادرات کشور را نیز به دوش می‌کشد. به طوری که حسین فضلی، مدیر توسعه و بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، سال گذشته در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری ایرنا گفت: «3/6 درصد از کل صادرات بخش کشاورزی کشور در 6 ماه نخست سال جاری، به استان همدان اختصاص دارد.» همچنین کشمش، سیر و سیب زمینی را محصولات صادراتی ویژه عنوان کرد و از کشور‌های ایتالیا، عراق، ترکیه، امارات و... به عنوان مقصد آن‌ها نام برد. بر اساس این آمار و اطلاعات، می‌توان فهمید که کشاورزی استان همدان تا چه اندازه مهم و فعال است و اگر از ظرفیت‌های آن درست استفاده شود، تا چه میزان می‌تواند تولیدات و صادرات داشته باشد و علاوه بر تامین امنیت غذایی، هزینه‌های خوبی از این راه داشته باشد. از طرف دیگر این آمار ممکن است این ذهنیت را به وجود بیاورد که استان همدان برای این حجم از کشاورزی و صادرات، نیاز به آب و زمین‌های فراوانی دارد و بی شک این موضوع باعث خشکسالی شده است.

کشاورزی، محدود شد طبق اطلاعات منتشر شده از سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، سطح زمین‌های زیرکشت در 15 سال گذشته کاهش یافته است و این، یعنی در این سال‌ها نه تنها از زمین و آب بیشتری برای کشاورزی استفاده نشده است بلکه از مقدار زمین‌ها کاسته شده و در نهایت نیاز به آب بیشتر نداشته‌اند. شهریور امسال بود که محمد شهرام پرورش، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، در گفتگو با ایسنا، از کاهش 8000 هکتاری سطح زیرکشت سیب زمینی خبر داد و همینطور داود شاهسوند، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان، در گفتگو با خبرگزاری فارس عنوان کرد: «به دنبال کاهش بارش‌ها و ممنوعیت توسعه کشاورزی در دشت‌های ممنوعه و بحرانی استان، کشت دوم در تمام دشت‌ها ممنوع بوده و با متخلفین به شدت برخورد خواهد شد.» با این اوصاف، واضح است که مصرف آب در بخش کشاورزی نه تنها افزایش نداشته، بلکه نسبت به سال‌های قبل، آب بسیاری هم صرفه جویی شده است چرا که در این سال‌ها بخش بسیار زیادی از اراضی زراعی و باغی استان، به سیستم‌های آبیاری نوین مجهز شده اند.

آبیاری نوین، دلسوز منابع آبی امیرلاهوتیان، مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، در گفت و گویی که در سال 1400 با خبرگزاری ایرنا انجام داد گفت: «این استان با اجرای 161 هزار و 500 هکتار آبیاری نوین در اراضی کشاورزی، رتبه سوم کشور را در اجرای این طرح به خود اختصاص داده است». لاهوتیان با بیان اینکه 267 هزار هکتار اراضی آبی زراعی و باغی در استان وجود دارد اظهار کرد: «تا پایان شهریورماه امسال، 267 هزار هکتار از اراضی آبی استان مجهز به سیستم سامانه‌های نوین آبیاری شدند؛ سامانه‌های نوین آبیاری در اراضی زراعی، تا حد مطلوبی اجرا شده است و در حوزه باغ‌ها نیاز به گسترش و توسعه دارد و پیش بینی می‌شود در سال‌های آینده آبیاری باغ‌های استان به سیستم موضعی و قطره‌ای مجهز شوند.» وی با اشاره به اینکه بر اساس یافته‌های علمی با اجرای سیستم‌های مختلف سامانه‌های نوین آبیاری، به طور میانگین در هر هکتار 4 هزار و 400 متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می‌شود، افزود: «با اجرای این طرح‌ها در 161 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان، بیش از 708 میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شده است.» همچنین به گفته امیر لاهوتیان، از طریق آبیاری‌های نوین در کشور، سالانه 8 میلیارد متر مکعب در منابع آب زیرزمینی صرفه جویی می‌شود که سهم استان همدان 500 میلیون مترمکعب است. کمی توجه به این آمار کافیست تا آنقدر بی‌رحمانه کشاورزی را قضاوت نکنیم.