کنترل 20 درصدی روان‌آب‌های چهارمحال و بختیاری در طرح‌های آبخیزداری

به گزارش ایرنا، اجرای طرح‌های آبخیزداری در کنترل و مهار سیلاب‌، کنترل فرسایش خاک، کاهش خسارت‌های ناشی از سیلاب، توسعه و تقویت پوشش گیاهی کنترل هرز آب‌ها، تغذیه سفره‌های زیرزمینی، تغذیه سفرهای زیرزمینی و افزایش آب رودخانه و چشمه تأثیرگذار است.

اجرای این طرح‌ها در چهارمحال و بختیاری با توجه به توپوگرافی منطقه و بالا بودن میزان فرسایش خاک و همچنین خروج 80 آب ناشی از بارش‌ها به عنوان یک ضرورت است که در چند سال گذشته مورد توجه از سوی مردم، خیران و همچنین مسؤولان استان قرار گرفته است.

عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در سه بخش بیومکانیک، بیولوژیک و مکانیک از جمله مرتعداری، جنگل‌کاری، ایجاد و افزایش پوشش گیاهی و فضای سبز، احداث بند و سد خاکی، چاله‌های فلسی و تورکینست (Turkeynest) به منظور جلوگیری و کاهش عوامل تخریب منابع طبیعی از جمله سیل، خشکسالی، تغییر اقلیم، مقابله با کمبود و بحران آب و بیابان‌زایی اجرا می‌شود.

هم‌اکنون در چهارمحال و بختیاری یکهزار و 623 مورد سازه سنگی و ملاتی، 324 سازه گابیونی، 100 سازه خشکه چین و 139 سازه سیلاب، ساحل سازی، سد زیرزمینی، دیوار حایل و تورکینست احداث شده است.

اجرای طرح‌های آبخیزداری از مهمترین پایه‌های توسعه است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اهمیت اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در استان گفت: آبخیزداری به عنوان یک عامل تجدید شونده و زیرساخت توسعه هر کشور و جامعه است که با بهره‌برداری اصولی، علمی و پایدار از منابع طبیعی در بستر زمان پایدار می‌شود.

سید اسماعیل صالحی افزود: بهره‌برداری غیراصولی از منابع طبیعی باعث می‌شود آب‌های ناشی از بارش‌ها به سرعت از دسترس خارج و استان و منطقه را با بحران کم‌آبی مواجه کند و یا زمینه وقوع سیل‌های ویرانگر و ایجاد خسارت‌های جانی و مالی فراوان را فراهم، فرسایش شدید و هدر رفت خاک حاصلخیز، از بین رفتن کیفیت آب‌ها از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، پر شدن مخازن سدها و تأسیسات آبی از رسوب و لغزش زمین را به دنبال داشته باشد.

وی اظهار داشت: هم‌اکنون در استان مدیریت حوضه‌های آبخیز با نگاه جامع‌نگری و پرداختن به جنبه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دنبال می‌شود و بیشتر اثربخشی مدیریت در این حوزه‌ها در راستای تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و افزایش بهره‌وری آب و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی است.

چهارمحال و بختیاری سر منشا سه حوضه آبخیز است

مدیرکل منابع طبیعی و چهارمحال و بختیاری گفت: این استان یک میلیون و 640 هزار و 346 هکتار مساحت دارد که شامل سه حوضه کارون، دز و زاینده‌رود است و اجرای طرح‌های آبخیزداری در قالب طرح‌های مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیک به صورت مشارکتی و مدیریت جامع یک ضرورت است.

وی اظهار داشت: حوضه کارون و دز که 88 درصد مساحت این استان را تشکیل می‌دهد و یک میلیون و 447 هزار و 974 هکتار مساحت استان است و حوضه زاینده‌رود 9 درصد مساحت استان است با مساحتی بیش از 132 هزار 897 هکتار و حوضه فاقد سد که سه درصد مساحت استان است با 59 هزار و 455 هکتار است.

صالحی اظهار داشت: یک میلیون و 635 هزار 150 هکتار معادل 38 درصد مساحت استان برای اجرای طرح‌های آبخیزداری طرح مطالعاتی انجام شده و 703 هزار و 704 هکتار به مرحله اجرا رسیده است.

وی به اقدامات مؤثر و اجرایی از ابتدای تاکنون در سطح حوضه‌های آبخیز استان اشاره کرد و گفت: تاکنون 73 بند خاکی با مجموعه ظرفیت مخازن 21.4 میلیون متر مکعب و حجم سالانه استحصال آب از طریق نفوذ و بهره‌برداری 63 میلیون مترمکعب در استان ایجاد شده است.

صالحی افزود: در استان یکهزار و 623 سازه سنگی و ملاتی، 324 سازه گابیونی، 100 سازه خشکه چین، 139 سازه پخش سیلاب، ساحل سازی، سد زیرزمینی، دیوار ساحلی و تورکینست احداث و در حال بهره‌برداری است.

به گفته وی، اجرای این طرح‌ها در راستای کنترل رسوب، جلوگیری از فرسایش خاک، افزایش زمان تمرکز بندهای خاکی و افزایش زمان تمرکز بندهای سنگی و ملاتی، کاهش دبی و تغذیه آبخوان‌هاست.

بررسی چالش‌های حوضه‌های آبخیز در چهارمحال و بختیاری

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری مهمترین چالش‌های حوزه آبخیز در استان را تغییر اقلیم، خشکسالی، کاهش بارش و تغییر نوع بارش از جامد به مایع، مدت زمان و شدت بارش، افت سطح آب‌های زیرزمینی ریزگردها، جنگل تراشی تخریب عرصه‌های جنگلی و مرتعی، وجود دام مازاد بر ظرفیت مراتع، فرسایش و رسوب عنوان کرد.

به گفته وی، هم‌اکنون میزان فرسایش و رسوب خاک در استان از میانگین جهانی و کشوری بالاتر است به گونه‌ای که میانگین فرسایش خاک در دنیا پنج تن هکتار در سال، در ایران 15 تن در هکتار در سال و در استان 20 تا 25 تن در هکتار در سال است.

صالحی گفت: یکی از راه‌های مؤثر در کاهش فرسایش خاک در استان اجرای عملیات بیولوژیک، بیومکانیک و ایجاد سازه مکانیک است.

وی به ممنوع شدن برداشت آب از هشت دشت استان، افت شدید آب سفرهای زیرزمینی، فرونشست بیشتر دشت‌های استان به ویژه دشت خانمیرزا و شهرکرد، تشکیل کانون داخلی ریزگردها در دشت‌های استان، به وجود آمدن سیلاب عظیم در سطح استان به دلیل شیب زیاد بارندگی، زمین لغزش و رانش زمین به عنوان چالش‌های دیگر در حوضه آبخیز استان اشاره کرد.

صالحی افزود: نفوذ آب در زمین جنگلی حدود هفت دقیقه، زمین کشاورزی 46 دقیقه و زمین بدون پوشش گیاهی چهار ساعت و 6 دقیقه زمان نیاز دارد که نفوذپذیری آب در اراضی جنگلی و مرتعی 40 برابر خاک بدون پوشش است.

به گفته وی، اهمیت پوشش جنگلی و مرتعی در کاهش سیل‌پذیری حوضه‌ها و نفوذپذیری و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و تولید آب نقش بسزایی خواهد داشت.

230 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی به اجرای طرح‌های آبخیزداری در چهارمحال و بختیاری اختصاص داده شد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: امسال 230 میلیارد ریال از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری اختصاص داده شد عملیات‌های مکانیکی، بیومکانیکی و بیولوژیک اختصاص یافته که در قالب 340 طرح در حوزه جنگل و آبخیزداری به منظور کاهش زیان‌های سیل، تقویت سفره‌های زیرزمینی و توسعه پایدار دشت‌ها اجرا شده است.

وی اظهار داشت: سال گذشته نیز بیش از 400 میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری استان اختصاص داده شد، که نسبت به سال 97 این میزان 2 برابر افزایش داشت.

به گزارش ایرنا، در چهارمحال و بختیاری با 1.6 میلیون هکتار وسعت 45 حوضه آبخیز وجود دارد که اجرای طرح‌های آبخیزداری مکانیکی و بیولوژیک و بیومکانیک در استان به صورت تلفیقی اجرا می‌شود.

استان چهارمحال و بختیاری با مساحت حدود 16 هزار و 533 کیلومتر مربع مساحت یک درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود که 86.5 درصد این میزان مساحت را مراتع و جنگل تشکیل می‌دهد.

• منابع طبیعی و آبخیزداری
• توسعه ایران
• چهارمحال وبختیاری
• سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور
• کارآمدی دولت