گام‌های مهم ایران و روسیه برای حذف دلار

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مدتی است مناسبات جهانی غیرقابل پیش‌بینی شده و اختلاف اقتصادی و سیاسی دو ابرقدرت اقتصادی جهان باعث شده ارزش پول ملی کشور‌های دیگر نیز دستخوش تغییر شود. آمریکا و چین دو کشور بزرگ اقتصادی در جهان هستند که در طول سال‌های گذشته و پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، اختلافاتشان علنی و تشدید شد. برخی کشورها، همان زمان به دنبال پیمان دوجانبه پولی رفتند تا از شر تلاطم‌های دلار در امان بمانند، اما در ایران وضعیت متفاوت بود و پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه اصلا در دستور کار قرار نداشت. از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمد، تصمیم گرفت تجارت با همسایگان را در اولویت تجاری خود قرار دهد و با برخی کشورها، پیمان پولی دوجانبه امضا کند؛ پیمان‌هایی که می‌تواند بدون دلار به معامله و تجارت بین دو کشور منجر شود. چند روزی است خبر کنار‌گذاشتن دلار در معاملات ایران و روسیه به گوش می‌رسد و قرار است ریال و روبل در تجارت دو کشور، نقش اساسی ایفا کند. با افزایش احساسات ریسک پیرو کاهش محدودیت‌ها در چین، دلار آمریکا کاهش یافت. این خبری بود که در روز‌های گذشته در خبرگزاری‌های خارجی منتشر شد. به نظر می‌رسد دلار به عنوان پناهگاه امن، با افزایش احساسات ریسک، شتاب خود را از دست داده و البته با این خبر تقویت شده است که شانگهای، مرکز تجاری چین، قرار است قرنطینه سراسری خود را لغو کند و از اول ژوئن به زندگی عادی بازگردد. علاوه بر این، پکن هفته گذشته مجوز کاهش غیرمنتظره بزرگ نرخ بهره را صادر کرد که به عنوان سیگنالی در نظر گرفته شد که مقامات چینی قصد دارند از دومین اقتصاد بزرگ جهان حمایت کنند. تحلیلگران می‌گویند شاخص دلار (DXY) می‌تواند کمی پایین‌تر تا 102.30 اصلاح شود، اما این را به‌عنوان تثبیت بازار صعودی می‌بینیم، نه فعالیت‌های سازنده. تا زمانی که فدرال رزرو آب‌سردی بر کاهش انتظارات نریزد، نباید دلار به اوج خود برسد. بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) از ماه مارس تاکنون نرخ‌های بهره را 75واحد افزایش داده است و بازار‌ها در ماه ژوئن و ژوئیه 50واحد نرخ بهره را افزایش داده‌اند.

دلار دیگر ارزی قابل اعتماد نیست

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ ریاست‌جمهوری روسیه (کرملین) گفت: افزایش سهم تسویه حساب‌های متقابل به ارز‌های ملی با کشور‌های مختلف به منظور پایین آوردن ارزش چیزی به‌ویژه کاهش قیمت دلار نیست. ایالات‌متحده با سیاست‌های خود، اعتماد بین‌المللی به دلار را ضعیف کرده است. وی می‌گوید: دلار دیگر یک ارز ذخیره قابل اعتماد نیست. در حال حاضر تعداد قابل توجهی از کشور‌ها نگران غیرقابل اعتماد بودن دلار هستند. پسکوف گفت: در نتیجه، بسیاری از کشور‌ها به دنبال راه‌هایی برای به حداقل رساندن سهم دلار از گردش تجاری و افزایش سهم تسویه‌ها در ارز‌های ملی خود هستند.

سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه معتقد است همین روند در روابط روسیه با ترکیه نیز در حال انجام است. وی یادآور شد در جریان گفتگو‌های رهبران روسیه و ترکیه، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان که در پنجم آگوست در سوچی برگزار شد، توافق شد بخشی از گاز عرضه شده به روبل پرداخت شود. این گام بسیار مهمی است. ما امیدواریم سهم ارز‌های ملی همچنان به رشد خود ادامه دهد.

تجارت با روس‌ها

حالا قرار است ایران و روسیه هم با معامله روبل و ریال تجارت خود را تقویت کنند و دلار را کنار بزنند. برای بررسی این موضوع نیاز است نگاهی به وضعیت تجاری دو کشور در طول سال‌های گذشته بیندازیم. چند سال پیش، وقتی ترکیه جنگنده روسیه را ساقط کرد، روس‌ها، ترک‌ها را تحریم کردند و آن زمان ایران این امکان را داشت که بخشی از بازار روسیه را تصاحب کند. استاندارد‌های کشور روسیه کمی سختگیرانه بود، اما ایران نتوانست از آن بهره ببرد. در آن زمان روسیه از ایران موادغذایی مانند میوه و لبنیات درخواست کرد، اما به دلیل نبود زیرساخت در‌زمینه تجارت با روسیه، ارتباط روس‌ها با ترک‌ها دوباره برقرار شد.

کدام کالا‌ها امکان تجارت دارند؟

صحبت از تجارت و صادرات که می‌شود طوماری از کالا‌ها در فهرست قرار دارند، اما پای اجرا که به میان می‌آید این لیست آب می‌رود. هادی تیزهوش‌تابان، رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه به خبرنگار‌ما می‌گوید ریال و روبل قرار است در تجارت ایران و روسیه اجرا شود؛ موضوعی که قبلا هم وجود داشت، اما ادامه دار نبود. وی درمورد چگونگی تجارت با ریال و روبل توضیح داد اکنون پس از صادرات، ارز حاصل از آن به قیمت روز محاسبه می‌شود، در حالی که قبلا با قیمت نیمایی باید فروخته می‌شد که قیمت پایین‌تر از آن بود. این موضوع می‌تواند برای صادرکننده جذاب باشد به این دلیل که ارز خود را با قیمت بالاتری در اختیار واردکننده قرار می‌دهد. تیزهوش‌تابان درباره کالا‌های صادراتی و وارداتی تصریح کرد: در‌زمینه موادغذایی مانند لبنیات، انواع میوه، مرکبات، محصولات کشاورزی، صنایع سبک، محصولات پتروشیمی و قطعه‌سازی، ایران توانایی صادرات دارد که روسیه نیز به آن نیازمند است. در مقابل ایران به نهاده‌های دامی، ذرت، جو، دانه‌های روغنی و چوب نیاز دارد که در این موارد روس‌ها امکان صادرات دارند.

بررسی فعالیت دو کشور نشان می‌دهد تجارت آن‌ها در آینده‌ای نزدیک افزایش چشمگیری خواهد داشت و ایران باید به‌دنبال پیمان‌های دوجانبه پولی با شرکای تجاری و کشور‌های دارای اقتصاد بزرگ باشد. البته وزارت خارجه اعلام کرده این موضوع در حال پیگیری است و همسایگان در اولویت قرار دارد، حالا باید دید این اقدامات به نتیجه می‌رسد.

منبع: جام جم