گرد فراموشی بر تمدن شش هزار ساله تپه کلار کلاردشت

به گزارش خبرنگار ایرنا، محوطه تاریخی طبیعی تپه کلار کلاردشت به گستره حدود 35 هکتار حریم در ضلع شرقی دشت کلاردشت و همسایگی شهر لاهو قرار دارد و طبق اسناد موجود این اثر باستانی پیش از انقلاب اسلامی در سال 1344 به شماره 489 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

محوطه این تپه باستانی بنا به اظهار نظر برخی از باستان شناسان در سطح کشور از نظر تداوم و پیوستگی استقرار انسان در طول نزدیک به 6 هزار سال زندگی در آن بی نظیر بوده است.

کارشناسان و محققان در بازدیدهای میدانی و کاوش های باستان شناسی بقایای شهری قدیمی را دراین تپه یافته اند.

دشت هایی که در پیرامون این تپه وجود دارد به خاطر گستردگی و سرسبزی آن تا پای قله ها زیبایی خاصی به این اثر تاریخی بخشیده است به طوری که این دشت های پهناور نشان از آن دارد که اراضی موجود پیرامون آن از سوی مردمان آن زمان به کشت گندم و جو اختصاص داشت.

کمتر کسی است که با گذر به کلاردشت و دیدن دشت، چشمه و قلعه موجود در کنار این تپه احساس دلبستگی تاریخی به دوره پیشینیان نداشته باشد و این اثر تاریخی با برخورداری از همه مزیت های طبیعی و تاریخی چشم نواز اما متاسفانه به علت فراهم نبودن زیرساخت ها، رهاسازی نخاله های ساختمانی، حفاری های غیرمجاز و تصرف به اراضی حریم آن حال و روز خوبی ندارد.

سرپرست هیات کاوش باستان شناسی تپه کلار کلاردشت گفت که براساس بازدیدهای به عمل آمده در ضلع شرقی، جنوب شرقی و جنوبی حریم این اثر تاریخی مستحدثاتی نظیر دیوارکشی و ساختمان ایجاد شده و علاوه بر آن نخاله های ساختمانی رها شده در پیرامون این اثر تاریخی به چشم می خورد.

دکتر سید مهدی موسوی کوهپر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، سطح حریم این اثر تاریخی را حدود 35 هکتار اعلام کرد و افزود: مورد دیگر آنکه حفاری هایی هم در پیرامون تپه کلار دیده می شود و به نظر می رسد که عده ای افراد سودجو به بهانه سرقت اشیای عتیقه چنین اقدامی کرده اند.

وی اظهارداشت: چنین تخلفاتی در حقیقت متاثر از عدم شناخت مردم و برخی از مسئولان نسبت به اهمیت و ارزش این اثر گرانسنگ باستانی و کم توجهی در جهت حفظ این محوطه تاریخی مهم بوده است.

این کارشناس تپه کلار را یکی از هزاران برگ زرین فرهنگ کهن و پرافتخار ایران زمین و یکی از نشانه های با ارزش هویت ملی دانست و گفت: نباید اجازه داده شود برگ های بی بدیل فرهنگ و تمدن ایران سرزمین که این اثر تاریخی یکی از آنها به شمار می رود به خاطر جهل و یا تعمد عده ای افراد سودجو مورد تعرض و بی مهری قرار گیرد و به مرور زمان به باد فراموشی سپرده شود.

موسوی کوهپر، ارزش این اثر مهم وکم نظیر را به لحاظ مطالعاتی همپای بسیاری از محوطه های شناخته شده و مهم باستانی کشور دانست.

معاون دانشگاه تربیت مدرس تهران گفت: امروز اغلب جوانان منطقه اطلاعی از ارزش و اهمیت این اثر مهم باستانی که ریشه و هویتشان در آن نهفته است، ندارند و بیشتر مسافران، گردشگران و طبیعت گردانی هم که وارد کلاردشت می شوند این شهرستان را صرفا به عنوان یک تفرجگاه می شناسند و از اهمیت و جایگاه مهم فرهنگی، هنری، صنعتی، اقتصادی و... این منطقه در دنیای باستان که برخی از شواهد آن در دهه های قبل یافته شد و برخی دیگر را در کاوش های فصول پیشین یافتیم، آگاهی ندارند.

موسوی کوهپرافزود: درصورتی که با حمایت مسئولین محلی در معرفی، حفظ و حراست از این اثر تاریخی با انجام مطالعات دامنه دار و پیوسته باستان شناسی تلاش شود، طبیعتا در پی آن شاهد حضور چشمگیر مسافران، گردشگران علاقه مند به حوزه فرهنگ اعم از گردشگران داخلی و خارجی به این منطقه خواهیم بود و چنین تحولی باعث رونق اقتصادی و کسب و کار در این منطقه نیز خواهد شد.

وی با اشاره به آنکه در سال های 85 و 87 دو فصل کاوش باستان شناسی روی این تپه انجام گرفت، ادامه داد: خوشبختانه با پیگیری های جدی و دلسوزانه اعضای شورای شهر، شهرداری، حمایت های فرمانداری و پیگیری مستمر نمایندگان مردم منطقه در مجلس هفته پیش در نشستی که در حاشیه شورای اداری شهرستان کلاردشت در مورد این موضوع برگزار شد تصمیمات خوبی در زمینه آغاز فصل سوم کاوش باستان شناسی روی این اثر تاریخی انجام گرفت و قرار شد عملیات فصول سوم کاوش باستان شناسی روی این تپه در مرداد ماه امسال انجام گیرد به در برنامه بلند مدت سال ها ادامه یابد.

سرپرست هیات کاوش باستان شناسی تپه کلار کلاردشت گفت: در فصل جدید بنا بر این است تا کاوش در ترانشه های فصل گذشته را ادامه دهیم و با ادامه مطالعات در سالهای آتی، باحمایت مسئولین منطقه، کاوش در لایه ها و دوره های مختلف این محوطه ارزشمند را گسترش دهیم و آن را به سایت موزه تبدیل کنیم.

مدیر جهاد کشاورزی کلاردشت نیز با تائید انجام یک مورد انجام عملیات دیوار کشی در حریم این تپه تاریخی گفت: حکم دستگاه قضاء برای قلع و قمع و تخریب این سازه دریافت شده و به زودی با هماهنگی مسئولان دیگر دستگاه هایی اجرایی چنین اقدامی انجام خواهد گرفت.

جواد محمودی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: فرد متصرف در فاصله حدود 100 تا 200 متری این اثر تاریخی دیوار کشی کرده است و البته در سال های نه چندان دور هم آثار شخم براثر گذر ماشین آلات کشاورزی در سطح و پیرامون این تپه دیده می شود و به نظر می رسد که عده ای خواستند از این اراضی بهره برداری کشاورزی کنند.

وی اظهارداشت: پیشگیری از ساخت وسازهای غیرمجاز در پیرامون این تپه از دغدغه های کارشناسان امور اراضی این نهاد است و تحت هیچ شرائطی به افراد سودجو و متخلف اجازه داده نمی شود که کوچکترین تعرض و تصرفی به حریم این اثر تاریخی بکنند.

رئیس شورای اسلامی شهر کلاردشت نیز گفت: موضوع صیانت از این اثر تاریخی آنچه بررسی شده در دوره دوم شورای اسلامی نیز مطرح و مصوب شده است و در این دوره از شورای اسلامی نیز یکی از مهم ترین برنامه های اولویت دار انجام اقداماتی برای حفظ این اثر تاریخی از جمله جلوگیری از ساخت وسازهای غیرمجاز و تلاش برای انجام کاوش باستان شناسی در دوره فصل سوم بوده است.

سید اصغر نوراشرف الدین افزود: برای رسیدن به این اهداف در ماه های اخیر نشستی هم به همراه شماری از کارشناسان و مسئولان دست اندرکار با وزیر میراث فرهنگی داشتیم و نتیجه این نشست آن شد که وزیر وعده داده اند که کار کاوش باستان شناسی این اثر تاریخی در مرداد ماه امسال انجام گیرد.

وی ابراز امیداوری کرد که با پیگیری مسئولان دست اندرکار بویژه فرماندار چنین اقدامی در موعد مقرر انجام گیرد تا بتوان ضمن حفظ این اثر طبیعی تاریخی گام های برداشت همچنین برای معرفی و شناساندن آن و حضور مسافران و گردشگران درآمدهایی هم کسب نمود.

فرماندار کلاردشت نیز در این باره گفت: هفته جاری در نشستی که به همین منظور با حضور اعضای شورای اسلامی شهر و صاحبان ملک در حریم این اثر تاریخی در فرمانداری این شهرستان انجام گرفت و در این نشست مشخص شد که حدود پنج هکتار از سطح حریم این اثر تاریخی جزو مستثنیات و متعلق به اشخاص است.

کامران پولادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: خوشبختانه تصمیمات خوبی در این نشست و آن اینکه قرار شد به دنبال رایزنی با منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه زمین هایی به همین اندازه به صورت تهاتر در اختیار صاحبان ملک در حریم این تپه قرار گیرد و مسئولان منابع طبیعی و آبخیزداری نیز هم اکنون در حال رایزنی و پی گیری این موضوع هستند.

وی اظهار داشت: در سال های اخیر به استثنای موارد جزئی آن هم دیوار کشی بخشی از اراضی در حریم این اثر تاریخی، ساخت وسازهای دیگری انجام نگرفته و دیده شده و گزارش رسیده که در برخی از نقاط پیرامون این تپه نخاله های ساختمانی ریخته شده و یک ظاهری نازیبایی به این اثر تاریخی بخشیده است که باید این افراد متخلف را شناسایی و برابر قانون با آن ها برخورد کرد.

رئیس اداره میراث فرهنگی کلاردشت نیز گفت: در شورای پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی استان از سوی کارشناسان فنی با طراحی نقشه عرصه و حریم این تپه تعیین و مشخص شده است.

حسین متاجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اولین گامی که در پی چنین اقداماتی باید انجام گیرد آن اینکه حریم این تپه به درجه یک، 2 و سه تقسیم می شود بنابراین آن تصمیماتی که در شورای پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی انجام می گیرد اجازه نمی دهند در حریم درجه یک آن هیچگونه ساخت وسازی انجام گیرد و درحریم درجه 2 و سه آن نیز بستگی به نظر کارشناسان این شورا دارد.

وی با اشاره به آنکه کمتر یکسال عهده دار این مسئولیت در این شهرستان شده است، گفت که از زمان پذیرش این مسئولیت تاکنون اجازه هیچگونه ساخت و سازی در حریم این تپه به افراد سودجو داده نشده است و در نشست های مختلف نیز این موضوع مطرح و حتی از مسئولان دست اندرکار نیز خواسته و به آن ها توصیه شده تا دراین زمینه همکاری لازم را داشته باشند.

رئیس اداره میراث فرهنگی کلاردشت با بیان آنکه این اثر تاریخی در سال 1344 به شماره 489 به ثبت ملی رسیده است، گفت: در گذشته بنایی در ضلع جنوبی این اثر تاریخی به شکل غیرمجاز ساخته شده است و هم اکنون نیز پس از پی گیری های فراوان کارشناسان میراث فرهنگی حکم تخریب این بنا نیز دریافت شده و به زودی این عملیات انجام خواهد گرفت.

متاجی افزود: در گذشته نیز بارها حفارهای غیرمجاز به روی حریم و سطح این تپه دیده شده است و تنها راهکار اساسی برای حفظ این اثر گرانسنگ و ارزشمند جذب بودجه برای انجام عملیات کاوش است و ضمن آنکه زیرساخت هایی هم نظیر راه دسترسی مناسب باید برای استفاده مسافران، گردشگران داخلی و خارجی این تپه تاریخی مهیا شود.

این مقام مسئول پیشنهاد کرد: برای آنکه این اثر تاریخی از لحاظ اقتصادی عایداتی هم برای مردم این منطقه داشته باشد به نظرم باید در آن سایت موزه ایجاد شود و این موضوع هم پس از انجام عملیات فصل سوم کاوشگری از سوی باستان شناسان در دستور کار است.

شهرستان 50 هزار نفری کلاردشت که از شهرستان های تاریخی، کوهستانی و گردشگری مازندران است به دلیل داشتن آب و هوای سالم، جنگل های سرسبز هیرکانی، قله های مرتفع علم کوه، تخت سلیمان و یخچال های طبیعی در تمامی فصول سال پذیرای شمار انبوه گردشگران طبیعت گرد داخلی و خارجی است.

• مازندران
• تخریب بنای تاریخی
• وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی