5 روند اقتصادی در 2023؛ شرایط جهانی در سال آینده به کدام سمت می‌رود؟
درحالی‌که انتظار می‌رود رشد قیمت در سال2023 کاهش یابد، رشد اقتصادی در کنار افزایش نرخ‌های بهره نیز به‌شدت کاهش خواهد یافت. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده است که اقتصاد جهانی در سال2023 تنها 7/ 2درصد رشد خواهد کرد؛ درحالی‌که در سال2022 این رقم 2/ 3درصد بود.
اقتصاد جهانی در سال2022 سال سختی داشت. با کاهش بدترین اثرات کووید بر سلامت عمومی، جنگ در اوکراین و محدودیت‌های سخت «کووید صفر» در چین، آشفتگی جدیدی را به زنجیره‌های تامین جهانی تزریق کرد. با رسیدن تورم در بسیاری از اقتصاد‌ها به بالاترین حد چهار دهه اخیر، قیمت مواد غذایی و انرژی افزایش یافت.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، «جان پاور» در گزارش 28دسامبر در الجزیره نوشت، پس از یک سال پر فراز و نشیب، اقتصاد جهانی در آب‌های متلاطم وارد سال2023 می‌شود. جنگ روسیه در اوکراین همچنان به آشفتگی بازار‌های مواد غذایی و انرژی ادامه می‌دهد؛ درحالی‌که افزایش نرخ‌های بهره تهدیدی برای زمین‌گیر کردن بازیابی و بهبودی همچنان شکننده پس از همه‌گیری است. از جنبه مثبت، بازگشایی فضای چین پس از سه سال محدودیت شدید همه‌گیری، اعتماد به نفسی را برای بهبود جهانی ارائه می‌دهد؛ هرچند با ترس از اینکه شیوع گسترده ویروس در میان 4/ 1 میلیارد نفر جمعیت این کشور می‌تواند منجر به گونه‌های کشنده‌تری از این ویروس شود.
تورم و نرخ بهره
انتظار می‌رود در سال2023 تورم در سطح جهان کاهش یابد؛ اما باوجوداین به طرز دردناکی بالا باقی می‌ماند. صندوق بین‌المللی پول (IMF) پیش‌بینی کرده است که تورم جهانی در سال آینده به 5/ 6درصد برسد که کمتر از 8/ 8درصد سال2022 است. انتظار می‌رود اقتصاد‌های در حال توسعه بهبود کمتری داشته باشند و پیش‌بینی می‌شود که تورم برای آن‌ها در سال2023 تنها به 1/ 8درصد کاهش یابد. «الکساندر تزیامالیس» مدرس ارشد اقتصاد در دانشگاه شفیلد هالام به الجزیره گفت: «احتمالا تورم بالاتر از 2درصدی که اکثر بانک‌های مرکزی غربی به‌عنوان معیار خود تعیین کرده‌اند، باقی بماند.»
او افزود: «انرژی و مواد خام برای مدتی گران خواهند ماند. معکوس شدن نسبی جهانی شدن به معنای واردات گران‌تر است، کمبود نیروی کار در بسیاری از کشور‌های غربی منجر به تولید گران‌تر می‌شود و اقدامات انتقال سبز برای مبارزه با بزرگ‌ترین تهدیدی که گونه ما انسان‌ها با آن مواجه است، همگی منجر به تورم بالاتری نسبت به آنچه ما در طول دهه2010 به آن عادت کرده‌ایم، می‌شود.»
کند شدن رشد و رکود
درحالی‌که انتظار می‌رود رشد قیمت در سال2023 کاهش یابد، رشد اقتصادی در کنار افزایش نرخ‌های بهره نیز به‌شدت کاهش خواهد یافت. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده است که اقتصاد جهانی در سال2023 تنها 7/ 2درصد رشد خواهد کرد؛ درحالی‌که در سال2022 این رقم 2/ 3درصد بود. بسیاری از اقتصاددانان بدبین‌تر هستند و معتقدند که رکود جهانی در سال2023، تقریبا سه سال پس از رکود ناشی از همه‌گیری محتمل است.
ماه گذشته، «زانی مینتون بدوز» سردبیر اکونومیست در ستونی تصویری تلخ را ترسیم کرد که در عنوان صریح مقاله خلاصه می‌شد: «چرا رکود جهانی در سال2023 اجتناب‌ناپذیر است.» حتی اگر اقتصاد جهانی از نظر فنی وارد رکود نشود، اقتصاددان ارشد صندوق بین‌المللی پول اخیرا هشدار داد که ممکن است سال2023 برای بسیاری از مردم به‌دلیل ترکیبی از کند شدن رشد، قیمت‌های بالا و افزایش نرخ بهره همچنان مانند قبل باشد.
«پیر - اولیویه گورینشاس» در ماه اکتبر گفت: «سه اقتصاد بزرگ یعنی ایالات متحده، چین و منطقه یورو، همچنان دچار ایست خواهند بود. به‌طور خلاصه، بدترین‌ها هنوز در راه است و برای بسیاری از مردم، سال2023 مانند یک رکود خواهد بود.»
بازگشایی چین
پس از نزدیک به سه سال قرنطینه، آزمایش‌ای انبوه و بسته شدن مرزها، چین در اوایل این ماه روند بازگشایی در سیاست بحث‌برانگیز «کووید صفر» خود را پس از اعتراضات توده‌ای کم‌نظیر آغاز کرد. با محدودیت‌های شدید در داخل کشور که مربوط به گذشته است، مرز‌های بین‌المللی چین قرار است از 8 ژانویه بازگشایی شوند. بازگشایی دومین اقتصاد بزرگ جهان - که اقتصادش در سال گذشته به‌شدت روندی کاهشی داشت - باید شتاب جدیدی را به بهبود جهانی تزریق کند.
افزایش تقاضای مصرف‌کننده چینی به صادرکنندگان بزرگی مانند اندونزی، مالزی، تایلند و سنگاپور کمک می‌کند؛ درحالی‌که پایان محدودیت‌ها باعث آرامش برند‌های جهانی از اپل گرفته تا تسلا می‌شود که در شرایط «کووید صفر» دچار اختلالات مکرر شده بودند. در عین حال، دور شدن سریع چین از «کووید صفر» خطرات قابل توجهی دارد.
درحالی‌که پکن انتشار آمار کووید را متوقف کرده، اما بیمارستان‌ها در سراسر چین مملو از بیمار شده است؛ درحالی‌که سردخانه‌ها و کوره‌سوزی‌ها گزارش داده‌اند که با هجوم اجساد مواجهند. برخی از کارشناسان پزشکی تخمین زده‌اند که چین در ماه‌های آینده می‌تواند تا 2میلیون مرگ را ببیند. با گسترش سریع ویروس در میان جمعیت عظیم چین، برخی از کارشناسان بهداشت نیز درباره ظهور انواع جدید و خطرناک‌تر ابراز نگرانی کرده‌اند. «آلیسیا گارسیا هررو» اقتصاددان ارشد آسیا و اقیانوسیه در Natixis، به الجزیره گفت: «با جلوگیری از این گشایش بسیار مخرب، من فکر می‌کنم که بازار کار خوبی به وجود خواهد آمد.»
ورشکستگی‌ها
به‌رغم ویرانی اقتصادی ناشی از کووید و قرنطینه‌ها، ورشکستگی‌ها در بسیاری از کشور‌ها در سال‌های 2020 و 2021 در واقع به‌دلیل ترکیبی از ترتیبات کم‌اهمیت با طلبکاران و محرک‌های بزرگ دولت کاهش یافت. به‌عنوان مثال، در ایالات متحده، 16140 کسب‌وکار در سال2021 اعلام ورشکستگی کردند و 22391 کسب‌وکار در سال2020 این کار را انجام دادند؛ درحالی‌که در سال2019 این رقم 22910 بود.
انتظار می‌رود که این روند در سال2023 در بحبوحه افزایش قیمت انرژی و نرخ بهره معکوس شود. «آلیانز ترید» تخمین زده است که ورشکستگی‌ها در سطح جهان بیش از 10درصد در سال2022 و 19درصد در سال2023 افزایش می‌یابد و سطوح قبل از همه‌گیری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. «تزیامالیس» گفت: «همه‌گیری کووید، بسیاری از کسب‌وکار‌ها را مجبور به گرفتن وام‌های قابل توجهی کرد و وضعیت وابستگی فزاینده به وام‌های ارزان قیمت را برای جبران از دست دادن رقابت‌پذیری غرب به‌دلیل جهانی‌سازی بدتر کرد.»
فرسایش جهانی شدن
تلاش‌ها برای عقب انداختن جهانی شدن در سال جاری شتاب گرفت و به نظر می‌رسد در سال2023 به سرعت ادامه یابد. از زمان شروع آن در دولت ترامپ، جنگ تجاری و تکنولوژیکی آمریکا و چین در زمان جو بایدن، عمیق‌تر شده است. در ماه اوت، بایدن «قانون تراشه و علم» را امضا کرد که مانع از صادرات تراشه‌های پیشرفته و تجهیزات تولیدی به چین می‌شود؛ اقدامی با هدف سرکوب توسعه صنعت نیمه‌رسانای چین و تقویت خودکفایی در ساخت تراشه.
تصویب این قانون آخرین نمونه از روند رو به رشد دور شدن از تجارت آزاد و آزادسازی اقتصادی به سمت حمایت گرایی و خودکفایی بیشتر، به‌ویژه در صنایع حیاتی مرتبط با امنیت ملی بود. «موریس چانگ» بنیان‌گذار شرکت تولید نیمه‌هادی تایوان (TSMC)، بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه در جهان، در سخنرانی اوایل این ماه ابراز تاسف کرد که جهانی شدن و تجارت آزاد «تقریبا مرده»اند. تزیامالیس گفت: «غرب و به‌ویژه ایالات متحده به‌طور فزاینده‌ای به خاطر مسیر اقتصادی چین تهدید می‌شوند و با فشار اقتصادی و نظامی علیه این ابرقدرت در حال ظهور پاسخ می‌دهند.»
از میان اخبار