اتحاد شرقی علیه تحریم‌های غربی
به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، زهرا پلویی عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی طی یادداشتی درباره عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای نوشت: اخیرا عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در صدر اخبار داخلی و خارجی قرار گرفته است و کارشناسان به بررسی و تحلیل این مسئله پرداخته‌اند. سازمان شانگهای در حکم ناتوی شرقی است و می‌تواند قدرت هژمونیک غرب را به چالش بکشد. همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این نخستین عضویت ایران در یک سازمان همکاری بین‌المللی است. جمهوری اسلامی در سال‌های 2006 و 2015 قصد پیوستن به این سازمان را داشت اما درخواستش به دلایل مختلف رد می‌شد تا اینکه علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در 20 مرداد، از رفع موانع سیاسی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای خبر داد. حدود یک ماه بعد انتظار ایران به پایان رسید و به این سازمان پیوست؛ اما به‌راستی فرصت‌های این عضویت برای ایران چیست؟
سنگین‌تر شدن کفه گزینه‌های روی میز
یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های کشور برای پیوستن به این سازمان، مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا و تحریم‌های ظالمانه‌اش بوده است. در شرایطی که چین و روسیه روابط پرتنشی با آمریکا دارند، حضور ایران باتوجه به جایگاه جغرافیایی و سیاسی‌اش جاذبه فراوانی نزد این دو کشور دارد. حضور در سازمانی که بتواند روابط این سه کشور را توسعه بدهد و هدف مشترکشان که همان تضعیف محوریت آمریکاست را محقق کند ضروری به نظر می‌آید. ایران با این عضویت می‌تواند بخش عمده‌ای از تحریم‌های آمریکا را بی اثر کند و نظام هژمونیک آمریکا را بیش از پیش به چالش بکشد.
در نقطه مقابل اما، آمریکا ساکت نبوده و به سراغ شریک تجاری ایران یعنی چین رفته است؛ بخش عمده‌ای از صادرات نفت ما به چین است. در صورت کاهش یا عدم این صادرات، فشار تحریم در ایران و در پی آن احساس نیاز به مذاکره با غرب بیشتر احساس می‌شود؛ لذا برهم زدن مبادلات نفتی ایران وچین می‌تواند برگ برنده آمریکا باشد. به گزارش خبرگزاری رویترز، آمریکا اخیرا وارد مذاکراتی دیپلماتیک با چین شده است تا خرید نفت خام از ایران را کاهش دهد. چین هم در پاسخ به آمریکایی‌ها اعلام کرده است آمریکا باید دخالت در امور دیگران را متوقف کند. آنچه در این بین مشخص است، افزایش توان استراتژیک ایران و سنگین‌تر شدن کفه گزینه‌های روی میز ایران در مذاکرات با غرب است.
ابرقدرت‌های آسیایی در تکاپوی رسیدن به اقتصاد قدرتمند
اگر عینک اقتصاد را به چشم بزنیم خواهیم دید که سازمان شانگهای سالانه تریلیاردها دلار صادرات دارد؛ چیزی که بالغ بر 20درصد تولید ناخالص داخلی جهان است. حمیدرضا عزیزی عضو مهمان مؤسسه آلمانی امنیت و امور بین‌الملل می‌گوید:«ایران سازمان شانگهای را به عنوان مفهوم ابرقدرت‌های آسیایی غیرغربی می‌بیند و این تنها یک سازمان بین‌المللی نیست؛ بلکه ایران قرار است از منافع اقتصادی آن بهره بگیرد. زیرا به‌تازگی قرارداد همکاری 25ساله با چین را امضا کرد».
شانگهای مهم‌ترین سازمان منطقه‌ای جهان است و عضویت در آن می‌تواند نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی و تجاری کشور داشته باشد. باید توجه داشت که عضویت در سازمان شانگهای در واردات محصولات، کمک شایانی به ایران می‌کند اما این به معنای غفلت از ظرفیت‌های تولید داخلی نیست. برای سودمندتر شدن این عضویت، به چرخش درآمدن مجدد چرخ‌های تولیدی کشور ضروری است. برای این منظور باید صادرات را تقویت کنیم و موانع را از سر راه تجارت و کسب و کارها برداریم تا از فرصت‌های به دست آمده استفاده بهینه ببریم. با این تمهیدات می‌توانیم وارد بازارهای کشورهای دیگری بشویم و محصولات و تولیدات خود را در سطحی وسیع به عرضه برسانیم؛ منافع ایران از این عضویت به این موارد ختم نمی‌شود؛ برای مثال اگر پذیرفته شود که صادرات انرژی به سمت کشورها از سوی ایران باشد یا اگر امکان فروش و صادرات محصولات به این کشورها فراهم شود می‌تواند منافع زیادی برای کشور ما داشته باشد. با توجه به اینکه در تعاملات بین کشورهای عضو شانگهای نرخ‌های تعرفه کاهش می‌یابد، کالاها و خدمات به قیمت ارزان‌تر به کشورها فروخته می‌شود و سبب تقویت تعاملات بین آن‌ها می‌شود.
منطقه‌ای در جست‌وجوی آرامش
باتوجه به اینکه یکی از اهداف تشکیل چنین سازمانی حفظ ثبات و امنیت است پس حفظ ثبات در افغانستان جزو موارد حائز اهمیت برای کشورهای عضو پیمان است. در این بین ایران به عنوان همسایه افغانستان می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. در همین رابطه «هارش. وی. پانت» رئیس برنامه مطالعات راهبردی بنیاد تحقیقات ناظر در دهلی‌نو گفت: «عضویت ایران، این کشور را به بخشی اساسی‌تر در سیستم بزرگ‌تر آسیای میانه - خاورمیانه تبدیل می‌کند. ایران با چالش‌های ناشی از افغانستان روبه‌روست و می‌خواهد براین کشور آشفته و منطقه پیرامون نظارت داشته باشد. حضور ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، امکان سیاست‌گذاری بهتر و رویکرد همه‌جانبه‌تری برای برخورد با چالش‌های منطقه‌ای فراهم می‌کند». از آنجایی که افغانستان با چهار کشور عضو این پیمان یعنی ایران، چین، پاکستان و تاجیکستان دارای مرز مشترک است و تحولاتش قابلیت بحران‌سازی در سطح منطقه را دارد. همکاری ایران و سازمان شانگهای می‌تواند به جلوگیری از بحران‌های منطقه‌ای کمک کند. عضویت ایران می‌تواند به یکی از اولویت‌های این سازمان که مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی است جامه عمل بپوشاند.
سازمان‌های منطقه‌ای، برگ برنده عصر جدید
در پایان باید گفت با عضویت یک کشور در سازمانی بین‌المللی، میزان تهدیدات اعضا علیه یک‌دیگر کاهش پیدا می‌کند. در چنین فضایی برقراری روابط سیاسی و تجاری و امنیتی تقویت می‌شود. به تعبیری روشن‌تر، در فضایی که توصیف شد با افزایش همکاری در این زمینه‌ها، کشورها ناخواسته به همدیگر به عنوان دوست و شریک می‌نگرند.
در دنیای امروز، کشورها به عضویت در سازمان‌های منطقه‌ای تمایل بیشتری دارند. اتحادیه اروپا، آسه‌آن، نفتا و سازمان شانگهای می‌توانند باعث ارتقای نقش و جایگاه کشورهای عضوشان بشوند. در وضعیتی که چین و ایران، هردو از تحریم‌های آمریکا متضرر هستند، منافع سیاسی و اقتصادی ناشی از عضویت در این سازمان در آینده روابط نظام بین‌الملل تاثیرگذار خواهد بود.
انتهای پیام /
*س_ شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید _س* این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید اتحادیه اروپا چین تحریم آمریکا این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است