ادبیات داستانی دفاع مقدس و خاطره نگاری در مجموعه «دوکوهه ادبیات»

مجموعه «دو کوهه، ادبیات» جدیدترین تولید مرکز سیمرغ رسانه ملی، برنامه‌ای است که به ادبیات جنگ تحمیلی و خاطرات آن دوران اختصاص دارد. این مجموعه در 31 قسمت 40 دقیقه‌ای در حال تولید است و در هر قسمت به ادبیات دفاع مقدس یک استان از کشورمان می‌پردازد.

«ابوالفضل محمدباقر» تهیه کننده برنامه «دو کوهه، ادبیات» گفت: از آن جایی که نگارش خاطرات هشت سال دفاع مقدس، موثرترین راه برای انتقال ارزش‌های دفاع مقدس به نسل جوان است، ساخت برنامه‌ای که به طور ویژه به ادبیات دفاع مقدس و معرفی کتاب‌هایی با این مضمون اختصاص داشته باشد، ضروری است.

محمدباقر گفت: نوشتن خاطرات جنگ نه تنها برای مخاطبان در داخل مرز‌های ما ابهام‌زدایی می‌کند، بلکه می‌تواند حتی به عنوان سند از تحریف حقایق با گذشت زمان از سوی دشمنان جلوگیری کند و در سطح کاملاً پیشرفته، بر افکار عمومی جهان نیز تأثیرگذار باشد.

وی افزود: پس از پایان جنگ تحمیلی، برخی از رزمندگان تصمیم به ثبت و ضبط وقایع و خاطرات هشت سال دفاع مقدس گرفتند. در این میان یک سری دست نوشته‌هایی وجود داشت که به قلم خود رزمندگان نوشته شده بود و برخی از خاطرات هم به صورت شفاهی بازگو شده بود. ادبیات جنگ موفق‌ترین حیطه ادبیات است. به این دلیل که مردم خود جنگیدند و خود این جنگ را روایت کردند.

محمدباقر خاطرنشان کرد: برای تهیه و گردآوری کتاب‌هایی درباره خاطرات هشت سال دفاع مقدس، به همت افرادی همچون هدایت الله بهبودی و مرتضی سرهنگی از مؤسسان دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری، یک سازه پیش ساخته (کانکس) در محوطه حوزه هنری باغ تهران تعبیه شد که به مکانی مردمی برای جمع آوری دست نوشته‌های خاطرات رزمندگان و نگارش کتب در زمینه دفاع مقدس تبدیل و نام آن هم «مینی دوکوهه» نامگذاری شد و فضاسازی آن واقعاً مثل یک سنگر باصفا در دل جبهه‌هاست.

تهیه کننده این برنامه دفاع مقدسی خاطرنشان کرد: «دو کوهه» نام آشنای همه رزمنده هاست؛ ردپای همه شهیدان را می‌توان در آنجا پیدا کرد. «دو کوهه» پادگانی نزدیک اندیمشک و به عنوان یکی از پادگان‌های مهم دوران دفاع مقدس محل آموزش، سازماندهی و اعزام نیرو‌ها بوده است و ما نام برنامه را به سبب جایگاه مقدس این مکان انتخاب کردیم.

محمدباقر ادامه داد: در «دو کوهه، ادبیات» مهمانانی از استان‌های مختلف کشورمان که از نویسندگان پیشکسوت هر استان هستند به برنامه دعوت می‌شوند و درباره ادبیات دفاع مقدس و ظرفیت‌های بالقوه استان خود و کتاب‌هایی که درباره حوزه دفاع مقدس نگاشته شده است، صحبت می‌کنند. همچنین ظرفیت‌های خاموشی که مغفول مانده و هنوز به کتاب تبدیل نشده است. در خیلی از استان‌ها رزمندگان غیور و سربازان جان بر کف در خطوط مقدم جنگ علیه باطل با دلاوری‌های بی مثال، نبرد کردند و اقدامات بزرگی انجام دادند که شاید یک سری از این رشادت‌ها عنوان شده باشد، اما بسیاری از رویداد‌ها ناگفته مانده است و کسی از آن‌ها خبر ندارد. ما در این برنامه سعی کردیم به رویداد‌های ناگفته هشت سال دفاع مقدس هم بپردازیم.

وی تاکید کرد: یکی از اهداف این برنامه پیروی از فرمایش مقام معظم رهبری است که در یکی از دیدار‌های خود با «طلایه‌داران و پیشکسوتان دفاع مقدس و فعالان حوزه‌های مختلف تبیین و روایتگری جنگ تحمیلی» فرمودند: «کار‌های دفاع مقدسی باید 100 برابر شود.»

محمدباقر با اشاره به تنوع فضای تصویربرداری و لوکیشن برنامه گفت: استودیوی ما در باغ موزه دفاع مقدس است و هر قسمت در یکی از لوکیشن‌ها و فضا‌های این باغ موزه ضبط شده است. «دو کوهه، ادبیات» دارای 10 بخش است. در این برنامه چگونگی و علت راه اندازی کانکس «دوکوهه» بیان می‌شود.

بخش دیگری از برنامه که یک کار پژوهشی قوی انجام شده، موشن گرافی است که اطلاعاتی درخصوص تعداد شهدای هر استان، این که به ازای شهدای هر استان چه تعداد کتاب نوشته شده است و شمار پدر و مادران شهیدی که در قید حیات هستند را ارائه می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: در خوزستان که به واسطه قرار گرفتن در مناطق مرزی جزء مناطق جنگی محسوب می‌شد و حدود 70 تا 80 درصد از شهدای جنگ متعلق به این استان هستند تنها حدود 300 کتاب در حوزه دفاع مقدس و شهدای این خطه شهیدپرور نوشته شده که به نسبت بسیار کم است.

بر اساس آمارها، کتاب‌هایی که در کل کشور در حوزه دفاع مقدسی نوشته شده است تنها 25 هزار عنوان ثبت شده در خانه کتاب و ادبیات ایران داریم.

محمدباقر ادامه داد: یکی از بخش‌های جذاب برنامه، آیتم «بازسازی» است که از یک کتاب‌های دفاع مقدس برگرفته شده است. به عنوان مثال کتابی در حوزه دفاع مقدس نگاشته شده به نام «من زنده ام» نوشته «معصومه آباد». وی دختر پرافتخار و غیور ایران، 33 روز پس از آغاز جنگ عراق و زمانی که تنها هفده سال داشت به همراه سه بانوی امدادگر ایرانی که از سوی هلال احمر در جبهه‌ها مشغول خدمت داوطلبانه بودند، توسط بعثی‌ها اسیر گرفته شدند.

وی در بخشی از کتاب خاطراتش در دوران جنگ می‌نویسد در شهر محل زندگی ما «آبادان» که جزء شهر‌های جنگ زده محسوب می‌شد تمام خانواده هر کدام مشغول تدارک برای دفاع و پشتیبانی و خدمت رسانی به رزمندگان بودند، اما امکان دیدار همدیگر را نداشتیم. از همین رو برای این که از حال هم خبردارشویم هر زمان که امکان سر زدن به خانه‌ای که با شروع جنگ دیگر کسی در آن جا زندگی نمی‌کرد می‌آمدیم با کاغذی روی دیوار عبارت «من زنده ام» را می‌نوشتیم تا همدیگر را از زنده بودنمان باخبر کنیم.

در این بخش برش‌هایی از کتاب «یکشنبه آخر» خاطرات معصومه رامهرمزی رزمنده هشت سال دفاع مقدس بازسازی شده است.

تهیه کننده «دو کوهه، ادبیات» ادامه داد: «معرفی کتاب» با مضمون دفاع مقدس از دیگر بخش‌های برنامه است که خوانده می‌شود. دوتا پادکست (برنامه صوتی دیجیتال) هم به صورت تصویری در برنامه گنجانده شده است که یکی از آن با لهجه خاص هر استان خوانده می‌شود و راوی درباره این که هر استان چقدر شهید دارد و چه تعداد از والدین شهداء در قید حیات هستند، هر استان چه میزان جانباز، ایثارگر و آزاده دارد و چه تعداد کتاب درباره ادبیات دفاع مقدس به رشته تحریر درآمده است، اختصاص دارد. پادکست دوم هم که در انتهای برنامه پخش می‌شود بخشی از کتاب‌های دفاع مقدس را روایت می‌کند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: علاوه بر استودیو باغ موزه تهران، بخش مستند گزارشی برنامه از شهرستان‌ها پخش می‌شود. در این آیتم، با دو نویسنده بومی که درباره خاطرات دفاع مقدس استان خودشان، کتاب نوشتند گفتگو می‌شود؛ و یک راوی جنگ که لوکیشن آن گلزار شهدای همان استان است، خاطراتی را بیان می‌کند.

«دو کوهه ادبیات» را که قرار است به زودی روانه آنتن تلویزیون شود، دکتر جواد کامور بخشایش اجرا و سیدمجتبی اسدی پور کارگردانی کرده است.

ابوالفضل محمدباقر تهیه کننده، سید مجتبی اسدی پور کارگردان، سیدابوالفضل اعلایی مدیر تصویربرداری و با تشکر از علیرضا دهقان، امیر قورچی مدیر تولید و جانشین تهیه، مهسا غفاری منشی صحنه و رویا بروشکی دستیار تولید، سیدایمان بازیار و جاوید خوشدل مدیر صدابرداری و دکتر جواد کامور بخشایش مجری برنامه، سینا اسحاقی تدوینگر، ساحل خالقی منش گرافیست و موشن گرافیک، جواد کلاته مشاور تهیه کننده در امور محتوایی و رسول آفتاب مجری طرح موسسه، از عوامل این برنامه هستند.