یک‌شنبه 4 آذر 1403

از برجام ما تا برجام اروپایی‌ها

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع
از برجام ما تا برجام اروپایی‌ها

اتحادیه اروپا که این روزها داعیه دار اعمال تحریم علیه ایران شده، دوشنبه عصر باز هم تحریم‌های جدیدی علیه تهران تصویب کرد؛ این اتحادیه تحریم‌هایی را علیه 29 شخص و سه سازمان اعمال کرد که از جمله می‌توان به تحریم علیه احمد وحیدی، تعدادی از اعضای بلند پایه در سپاه پاسداران و 4 تن از اشخاصی که در دستگیری مهسا امینی دست داشتند، اشاره کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، اتحادیه اروپا اعلام...

تحریم بی‌سابقه

همچنین در تحریم‌های اتحادیه اروپا نام ابر آروان نیز دیده می‌شود و این نخستین بار است که یک شرکت فناوری که در اکوسیستم استارت‌آپی رشد کرده است، تحریم می‌شود. به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی انتخاب در بخش دلایل این تحریم، اتحادیه اروپا عنوان کرده که ابر آروان، از تلاش دولت برای کنترل اینترنت حمایت کرده و از سال 2020 بازیگر جدی در پروژه های دولتی و وزارت ارتباطات برای تهیه نسخه ای جداگانه و ایرانی (ملی) از اینترنت بوده است؛ موضوعی که ابر آروان در رویدادها، مصاحبه ها و بیانیه های خود تکذیب کرده است. شرکت ابر آروان به تحریم‌های اخیر اتحادیه اروپا واکنش نشان داد و اعلام کرد که خبر تحریم در حالی اعلام شد که چند ماهی است با ارائه دلایلی فنی و روشن، اتهامات واهی و ادعاهای بی اساس مبنی بر نقش داشتن در محدودیت یا قطع اینترنت را بارها رد کرده ایم. در ادامه این واکنش آمده است: «می پذیریم که در جنگ رسانه ای در مقابل شایعه ها و جعل واقعیت شکست خورده ایم و نتوانسته ایم از حقانیت خود به درستی دفاع کنیم.»

چه کسی پیشتاز تحریم است؟

در این بین آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان که کشورش پیشتاز اعمال تحریم‌های حقوق بشری علیه ایران شده است روز دوشنبه در صفحه شخصی خود در توییتر از تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا خبر داد و نوشت: «این تحریم‌ها، پیام جدید و صریحی به ایران می فرستد. حقوق بشر تقسیم ناپذیر است.» وی در توییت دیگری با اشاره به سپاه پاسداران عنوان کرد که ما تحریم‌های بیشتری را تصویب کردیم که بر این نهاد تاثیر خواهد گذاشت. این در حالی است که در 9 آبان ماه آلمان و اتحادیه اروپا اعلام کردند که در حال بررسی این موضوع هستند که آیا سپاه پاسداران را به عنوان سازمان تروریستی طبقه بندی کنند یا خیر؟ این موضع گیری آلمان و اروپا با واکنش تهران مواجه شد و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه هشدار داد اظهارات بروکسل درصورت مبادرت به چنین اقدامی، ادامه اقدامات غیرسازنده و غیرمسوولانه اعضای اتحادیه در ارتباط با ایران است.

صدای مشابه از لندن می‌آید

همچنین دولت انگلیس نیز روز دوشنبه از اعمال تحریم علیه 24 شخص و نهاد مرتبط با ایران به دلایل حقوق بشری خبر داد. عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات کشورمان از جمله اشخاص تحریم شده توسط انگلیس است. اموال تمامی افراد تحریم شده در انگلیس بلوکه خواهد شد و این اشخاص قادر به سفر به انگلیس نخواهند بود. به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیه خود عنوان کرد: «تحریم‌ها که با هماهنگی شرکای بین‌المللی بوده، شامل «عیسی زارع پور» وزیر ارتباطات ایران و «وحید محمد ناصر مجید» رئیس پلیس سایبری ایران و تعداد دیگری از مقام های امنیتی و سیاسی است.» این تحریم‌های اخیر اروپا و انگلیس علیه ایران با واکنش مثبت واشنگتن روبه‌رو شد و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید از این تحریم‌ها استقبال کرد. همچنین این تحریم‌ها در شرایطی علیه ایران اعمال می‌شود که برجام در بن بست قرار دارد.

در این خصوص جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز دوشنبه گفت: «برجام در مسیر درستی نیست؛ در یک بن بست است اما کار روی آن ادامه دارد.» از سوی دیگر امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه گفته است که از نظر او، هیچ‌گونه طرح پیشنهادی جدیدی نمی‌تواند در آینده نزدیک موجب احیای توافق هسته ای شود و احتمالا «چارچوب جدیدی» برای پرداختن به این موضوع لازم خواهد بود. در واقع از صحبت های طرف غربی این‌گونه برداشت می‌شود که آنها امروز دیگر پیش نویس 35 صفحه ای بورل را نیز نمی خواهند دنبال کنند و می خواهند موضوع هسته ای ایران را در قالب و چارچوب دیگری پیگیری کنند. به بیان دیگر این تحریم‌ها همزمان شده با خط‌مشی سیاست جدید اروپایی ها برای برجام و بیانگر افزایش فشارهای سیاسی و مبهم شدن فضای احیای برجام است.

پشت پرده رویکرد بروکسل

درباره دلایل این رویکرد تنش آمیز اروپا علیه ایران، هدف‌گذاری تحریمی آنها و تاثیر آن بر روابط تهران - بروکسل و مذاکرات احیای برجام مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «موضوع تغییر رویکرد کشورهای عضو اتحادیه اروپا نسبت به ایران را باید بعد از به تعلیق درآمدن روند احیای برجام مورد توجه قرار داد. بعد از اینکه حدود دو ماه پیش عملا مذاکرات احیای برجام از سوی تهران و بروکسل به صورت بلاتکلیف رها شد، شاهد دو تحول بودیم نخست نقش پهپادهای ایران در اوکراین و دیگری ناآرامی ها در ایران.»

به گفته مکی با توجه به اینکه آمریکا، اتحادیه اروپا و اوکراین تلاش دارند ایران را در جنگ اوکراین در کنار روسیه و در مقابل ناتو قرار دهند این مساله می‌تواند برای کشور پیامدهایی داشته باشد. وی افزود: «بحران اوکراین یک بحران فوق امنیتی برای اروپاست و هر کشوری که در کنار روسیه قرار بگیرد قطعا در مقابل اروپا قرار گرفته است.» این کارشناس با بیان اینکه موضوع دوم بحث تحولات داخلی ایران است، توضیح داد: «دولت های اروپایی و آمریکا همواره طی چند دهه گذشته تلاش کردند از نارضایتی ها و ناآرامی ها در ایران حداکثر بهره برداری سیاسی و تبلیغاتی را داشته باشند.

به‌خصوص که ماهیت ناآرامی های دو ماه گذشته متفاوت از ناآرامی ها و نارضایتی های سال‌های قبل است و بحث مشارکت و حقوق زنان و رفتارهایی که در کنترل این ناآرامی ها صورت گرفته باعث تهییج افکار عمومی در غرب شد. بنابراین دولت های اروپایی در راستای همین تهییج افکار عمومی سعی کردند رویکرد ستیزه جویانه ای با ایران در قالب اعمال تحریم‌ها داشته باشند.» این کارشناس ادامه داد: «اوج این ستیزه جویی در مصوبه شورای وزرای خارجه اتحادیه در اعمال تحریم‌هایی علیه نهادها و مقامات جمهوری اسلامی ایران قابل مشاهده است.»

احیای برجام پیچیده تر می‌شود

همچنین مکی معتقد است که اگر چند ماه قبل، برجام احیا شده بود شاید شرایط ایران و اروپا متفاوت بود و شاهد ستیزه جویی تا این سطح نبودیم ولی به تعلیق درآمدن مذاکرات احیای برجام و انداختن همه مسوولیت های فرسایشی شدن مذاکرات به دوش ایران، موضوع ایران را برای اروپایی ها بیش از گذشته امنیتی کرده است. کارشناس مسائل اروپا خاطرنشان کرد: «برجام اگر برای ما موضوعی سیاسی و اقتصادی و به منزله گشایشی برای رفع تحریم‌هاست، برای اروپایی ها یک توافقنامه امنیتی و سندی در جهت مهار هسته ای ایران تلقی می‌شود. بنابراین وقتی مذاکرات به حاشیه می‌رود، اروپایی ها سعی می‌کنند در حوزه های امنیتی دیگری ایران را به چالش بکشند. پیش نویس بیانیه ای که علیه ایران قرار است در شورای حکام آژانس مورد توجه قرار بگیرد، در همین راستا باید ارزیابی کرد.» وی درباره چشم انداز احیای برجام نیز گفت: «هر چه سطح تنش سیاسی میان اروپا و ایران بیشتر شود به همان اندازه موضوع مذاکرات احیای برجام نیز پیچیده تر و سخت تر خواهد شد.»

مکی با بیان این موضوع که تحولات اخیر، باعث تغییر رویکرد اروپا شده و سطح روابط تهران و بروکسل را وارد تنش کرده است، افزود: «این تغییر رویکرد حتما شرایط را برای ایران چه در مناسبات با اتحادیه اروپا و چه احیای برجام پیچیده تر خواهد کرد.» این کارشناس در نهایت به اهمیت تنش زدایی برای جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی هم در سطح منطقه و هم در سطح جهانی به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر اشاره کرد و گفت: «تلاشی که ایران برای نشان دادن بی طرفی خود در بحران اوکراین می‌کند نشانه ای از همین ضرورت است و قطعا تهران در برابر کنش های روزهای اخیر اتحادیه اروپا علیه ایران باید هوشمندانه رفتار کند و سعی در تنش زدایی میان ایران و اروپا شود.»

--> اخبار مرتبط