از رشد پرشتاب پایه پولی در دولت قبل بدون مسکن مهر تا کاهش سرعت در دولت سیزدهم
تهران - ایرنا - دولت قبل در حالی مسکن مهر را عامل رشد پایه پولی و تورم معرفی کرد که خود بدون اختصاص یک ریال به مسکن مهر، پایه پولی را 440 درصد افزایش داد و رکورد تورم دولت قبل از خود را هم شکست. با این حال دولت سیزدهم با انضباط پولی و مالی توانست سرعت رشد پایه پولی را کاهش دهد.
به گزارش ایرنا، دولت آیت‌الله رئیسی در حالی شروع به کار کرد که دولت قبل در 8 سال فعالیت خود پایه پولی را بیش از 5 برابر اضافه کرد. در دولت احمدی‌نژاد میزان پایه پولی 80 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که بیش از نصف آن صرف ساخت مسکن مهر شد. اما در دولت گذشته نزدیک به 418 هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی اضافه شد که البته یک ریال آن هم صرف ساخت مسکن نشد و همه آن صرف هزینه‌های جاری دولت و پرداخت به بانک‌ها و سپرده‌گذاران میلیاردی شد و تبعات تورمی گسترده به جای آورد.
دولت گذشته فقط در 4 ماه اول سال 1400 که ماه‌های پایانی عملکردش بود، بیش از 54 هزار میلیارد تومان پول چاپ کرد و پایه پولی را بالا برد و کسری بودجه خود را در این مدت به بدترین شکل ممکن رفع کرد و تبعات تورمی آن را برای دولت آیت‌الله رئیسی به جای گذاشت.
اطلاعات پایه پولی و نقدینگی کشور نشان می‌دهد که قسمتی از رشد پایه پولی در نیمه اول سال 1400 در نتیجه استفاده دولت وقت از اعتبارات اعطایی بانک مرکزی در قالب استفاده از تنخواه‌گردان خزانه بوده است. این موضوع باعث شد تا سهم افزایش خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی در رشد پایه پولی در مردادماه 1400 به 12.6 واحد درصد بالغ گردد. در دولت سیزدهم رویکرد بانک مرکزی بر محدودکردن استفاده از اعتبارات بانک مرکزی در قالب تنخواه‌گردان خزانه قرار گرفت و بدین ترتیب سهم خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت به‌عنوان جزئی از پایه پولی در رشد پایه پولی در اسفند 1400 به 12.5- واحد درصد کاهش یافت البته این کاهش در افزایش جزء خالص سایر اقلام مؤثر در رشد پایه پولی نشان داده است.
با ادامه سیاست‌های انضباطی بانک مرکزی و عدم استقراض دولت سیزدهم، نرخ رشد ماهانه پایه پولی در خردادماه 1401 منفی شد و متوسط رشد ماهانه پایه پولی در دولت رئیسی نسبت به دولت روحانی کمتر از نصف بوده است.
حجم پایه پولی در خردادماه 1401 به 640.3 هزار میلیارد تومان رسید در حالی که در اردیبهشت‌ماه 643.2 هزار میلیارد تومان بود.
بدین ترتیب حجم پایه پولی در خردادماه نسبت به اردیبهشت نزدیک به 3 هزار میلیارد تومان کم شده است. این برای دومین بار در دولت سیزدهم است که رشد ماهانه پایه پولی منفی می‌شود. در مرداد 1400 و در اولین ماه کاری دولت سیزدهم نیز با توقف روند استقراض از بانک مرکزی، نرخ رشد ماهانه پایه پولی منفی شده بود.
همچنین طبق آمارهای منتشر شده توسط بانک مرکزی، حجم پایه پولی در اولین ماه سال 1401 با 1.3 درصد افزایش 611 هزار و 780 میلیارد تومان درج شده است، در 12 ماه منتهی به فروردین‌ماه رشد پایه پولی 31.5 درصد بوده که 0.1 درصد از ماه قبل کمتر است.
با توجه به ثبت رشد پایه پولی مردادماه سال قبل در سطح 42.1 درصد، می‌توان نتیجه گرفت که با آغاز به کار دولت جدید، روند کاهشی رشد پایه پولی آغاز شد تا در نهایت، افت 10.6 واحد درصد تغییرات پایه پولی را تا فروردین‌ماه سال جاری شاهد باشیم. به بیان دیگر آهنگ رشد پایه پولی در نیمه دوم سال 1400 روند کاهشی داشته و در سال 1401 نیز این روند ادامه دارد.
حجم پایه پولی در تیرماه 1392 در پایان دولت دهم 95.8 هزار میلیارد تومان بود که در پایان دولت روحانی به 517.5 هزار میلیارد تومان رسید که از افزایش بیش از 5 برابری آن (440 درصد) در دولت گذشته حکایت دارد.
در هشت سال دولت گذشته پایه پولی 440 درصد افزایش یافت که معادل رشد ماهانه متوسط 4.6 درصد است. این در حالی است که در 11 ماه دولت سیزدهم پایه پولی 23.7 درصد بیشتر شده که معادل ماهانه رشد 2.2 درصدی است؛ به عبارت دیگر، متوسط رشد ماهانه پایه پولی در دولت رئیسی نسبت به دولت روحانی کمتر از نصف شده است.
پایه پولی در دوازده‌ماهه منتهی به پایان خرداد ماه 1401 معادل 27.8 درصد رشد یافته است. رشد دوازده‌ماهه پایه پولی منتهی به پایان خرداد ماه 1401 نسبت به رشد پایان مرداد ماه 1400 (42.1 درصد)، معادل 14.3 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.
برچسب‌ها
