اساتید و کارشناسان در دانشگاه صدا و سیما / مراقبِ «محفل» باشید
مدیرکل سنجش مخاطب مرکز تحقیقات صدا و سیما اعتقاد دارد باید مراقبت کنیم همه برنامه‌های ما به سمت محفل‌سازی نرود.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دانشگاه صدا و سیما جلسه تحلیلی برای برنامه «محفل» شبکه سه سیما که توانست موفقیت‌هایی در ایامِ نوروز و ماه مبارک رمضان به دست آورد، تدارک دید. برنامه‌ای که قرار بود خودِ داوران و دست‌اندرکاران این برنامه تلویزیونی حضور داشته باشند اما به دلیل برنامه «محفل» در حرم حضرت عباس (ع) و عراق نتوانستند خودشان را به این جلسه برسانند.
در این جلسه، دکتر احمد زرنگار عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و داور مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، دکتر علیرضا پویا دبیر نشست همایش رسانه و مناسک و عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما، دکتر علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر سیدبشیر حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما، دکتر سیدعلی موسوی میرکلایی مدیرکل سنجش مخاطب مرکز تحقیقات صداوسیما، دکتر سیدمرتضی احمدزاده مدیر گروه معارف شبکه سه و علیرضا فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت حضور داشتند.
البته شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما هم همچون دیگر برنامه‌های تحلیلی و علمی دیگر خودش را به این جلسه هم رسانده بود.
گزارشی از یک محفل قرآنی: اینجا نه مسابقه است، نه تلنت، پس داور نداریم + فیلماحمد زرنگار استاد دانشگاه صداوسیما به این نکته اشاره کرد که برخی قالب‌های رسمی و کلیشه‌ای به واسطه ساختِ «محفل» که برای مخاطب عام بسیار جذابیت ایجاد کرد؛ شکسته شد. مثلاً شرکت‌کننده‌ای تلاوت می‌کرد و بعد از آن یک صحنه عاطفی ایجاد می‌شد. همزمان آقای ابوالقاسمی می‌آمد و دست شرکت‌کننده را می‌بوسید. همه اینها با هم جذابیتی را ایجاد می‌کرد که با تکیه بر همان، برنامه توانست از همه آیتم‌های جذاب به نوعی بهره بگیرد.
وی با تأکید بر این نکته که باید رویکردی در صداوسیما ایجاد شود که چنین برنامه‌هایی فقط در ماه مبارک رمضان ساخته نشوند، افزود: صداوسیما باید فرآیندی را در دستور کارش قرار دهد که برنامه‌هایی همچون «محفل» را در طول سال داشته باشیم. خصوصاً زمانی که فعالیت‌های قرآنی را آن‌قدر برای مردم جذاب کرد. البته اینکه 30 برنامه با پنج کارشناس ثابت پخش شد ممکن است طولانی باشد و می‌شد هر 10 شب کارشناسان تغییر کنند تا به نوعی تنوع بیشتری ایجاد شود.
زرنگار به نقطه ضعف‌هایی هم اشاره کرد؛ از فرم و محتوای پراکنده تا اظهارنظرهایی که خیلی کارشناسانه نبود. او همچنین تأکید کرد که می‌طلبد یک هیأت علمی قرآنی برای ادامه تولید این برنامه تشکیل شود. در سازمان صداوسیما هم پیشنهاد می‌کنم از پیشکسوتان قرآنی بیشتر استفاده شود.
سیدعلی موسوی مدیرکل سنجش مخاطب مرکز تحقیقات صداوسیما موضوع مراقبت از برنامه «محفل» و اینکه دیگر برنامه‌ها به سمت محفل‌سازی نروند را مطرح کرد. او گفت: اینکه برنامه‌ای باشد که قرآن را به زندگی مردم بیاورد، کارشناس آن با سوژه‌ها همراه شود و پا به پای آن‌ها جلو بیاید، اینها را کمتر در برنامه‌های تلویزیون داشتیم. قالب‌شکنی‌هایی که در حوزه اجرا و تولید پیش می‌آید، مثل همراهی کارشناسان، از مواردی بود که در این برنامه دیده شد. البته باید مراقبت کنیم همه برنامه‌های ما به سمت محفل سازی نرود. اگر مخاطب منتظر «زندگی پس از زندگی» است، چون یک سال طول می‌کشد بیننده دوباره بتواند این برنامه را ببیند و مشابهی ندارد.
در بخش دیگر این جلسه، سیدمرتضی احمدزاده مدیر گروه معارف شبکه سه سیما به این نکته اشاره کرد که قبل از ورود به برنامه‌سازی برای ماه رمضان، پیشنهادی برای ساخت برنامه‌ای درباره ترس از اجنه هم به دست ما رسید. موضوعات مختلفی داشتیم و ورود به برنامه قرآنی برای‌مان ریسک بزرگی بود. نگران بودیم که خروجی به گونه‌ای باشد که برنامه‌سازی برای قرآن تحت تأثیر قرار بگیرد. دستگاه‌های مسئول از علمای قرآن در قم و دیگر نقاط تا استادان، هر یک ملاحظاتی داشتند و اینها برنامه سازی در این حوزه را سخت می‌کرد.
فصل دوم «محفل» ساخته میشوداو با تأکید بر روی رمز موفقیت برنامه «محفل»، گفت: مهمترین عاملی که محفل را محفل کرد، جسارتی بود که وجود داشت. دوستانی که در شوراهای مختلف ما را همراهی کردند و حتی ما خیلی از مجوزها را مخصوص برنامه محفل گرفتیم که به طور مثال اتفاقی برای این برنامه روی آنتن رخ بدهد و دیگر اتفاق نیفتد. تیم تولید برنامه اکثرشان دهه هفتادی هستند. اعتماد به این جوان‌ها بود که خودش اتفاق افتاد. آنچه باعث شد برنامه توفیق یابد در دلیل اول و دوم و سوم خود قرآن بود و دلیل بعدی اخلاص تیم تولیدی و سازنده برنامه بود.
محمدرضا فهیمی مدیر مرکز رسانه‌ای نهضت، «محفل» را نوعی طغیان علیه انحصارطلبی برنامه‌های معارفی دانست و خاطرنشان کرد: به نظرم محفل نوعی طغیان علیه انحصارطلبی برنامه‌های معارفی بود. با این برنامه نوعی شکست انحصار در جامعه قرآنی کشور را داشتیم. پیش از این اگر قرآن آموزش داده می‌شد یا قرائت و... بود همه تخصصی و انحصاری بود و اینها باعث شد جامعه و قشر جوان ما از قرآن دور شود.
علیرضا پویا عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما صحبت‌های خودش را با انتقاد از استفاده قرآن صرفاً در عزاداری‌ها مطرح کرد. او گفت: این تصور پیش آمده بود قرآن موزیک متنی برای قبرستان است. حتی گاهی در برنامه‌های طنز صحنه‌های طنز را با وسط کشیدن قرآن به قبرستان تداعی می‌کند بارها هم گفته‌ایم که این را برطرف کنند. خواهشم این است که در فیلم و سریال‌ها که تأثیرگذارتر هم می‌توانند باشند مراقب باشیم که فرهنگ قرآنی را جاری کنیم. علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد با اشاره به این نکته که «محفل» نگاه مردم را به کار قرآنی تغییر داد، خاطرنشان کرد: کار متفاوت مردم را سر ذوق می‌آورد؛ این استقبال نشان می‌دهد باید نگاهی فرامتنی داشت. در واقع این برنامه نگاه مردم را به کار قرآنی تغییر داد اینکه قرآن فضای غم ندارد و می‌توان فضای شادی هم ایجاد کرد. استادان باید در این برنامه حرف زندگی بزنند قرار نیست طوطی‌وار جملات قرآن تکرار شوند. گرایشی به این برنامه ایجاد شده و حالا باید این گرایش را هدایت کنیم. اینکه این برنامه 20 درصد مخاطب دارد واقعاً رقم بالایی است خیلی از ما آمار و ارقام مخاطبان را داریم و می‌دانیم وضعیت چگونه است.