سه‌شنبه 6 آذر 1403

اقتدار ایران در خلیج همیشه فارس

وب‌گاه مشرق نیوز مشاهده در مرجع
اقتدار ایران در خلیج همیشه فارس

خلیج‌فارس سومین خلیج بزرگ جهان است که به دلیل اهمیت سوق‌الجیشی آن مورد توجه کشورهای منطقه بوده و به همین دلیل است که این آبراه مهم در چند صدسال اخیر هیچ‌گاه از تجاوز بیگانگان مصون نبوده است.

به گزارش مشرق، عباس حاجی نجاری طی یادداستی در روزنامه جوان نوشت: وجه‌تسمیه روز دهم اردیبهشت‌ماه به‌عنوان روز خلیج‌فارس اگرچه یادآور از خودگذشتگی‌های ملت سرافراز ایران برای اخراج اشغالگران متجاوز پرتغالی بعد از 117 سال تسلط جابرانه بر سواحل جنوبی کشور در دهم اردیبهشت سال 1001 شمسی است، ولی با مرور زمان به اهمیت منطقه افزوده شده و قدرت‌های غربی برای تضمین امنیت انرژی خود تسلط بر این منطقه را همواره به عنوان یک اولویت در دستور کار داشتند که مصداق روشن آن را می‌توان طرح نظریه «هارتلند» توسط «مکیندر» نظریه‌پرداز مشهور امریکایی در اوایل قرن بیستم دانست.

مروری بر تحولات نیم‌قرن اخیر این منطقه و به‌ویژه شکست سیاست‌ها و راهبردهای امریکا از یکسو و ناامیدی کشورهای منطقه از توان و قدرت امریکایی‌ها برای مقابله بانفوذ و قدرت ایران در این منطقه بیانگر شکل‌گیری آرایش جدیدی از قدرت در منطقه خلیج‌فارس با محوریت ایران است. برخی حوادث و تحولات روزهای اخیر در این حوزه قابل‌توجه است:

1- هفته گذشته یک فروند زیردریایی امریکایی که قصد داشت بدون اطلاع و دیده شدن از تنگه هرمز عبور کند با اخطار نیروی دریایی ارتش ایران، به سطح آب آمد و پرچم خود را برافراشته کرد. زیردریایی اتمی فلوریدا امریکا که به روزترین زیردریایی امریکاست، با توجه به تجهیزات و توانمندی‌هایی که دارد، در حال عبور از تنگه هرمز و در حال ورود به آب‌های سرزمینی ایران بود و قصد داشت بدون اینکه رصد شود، از تنگه عبور کند، اما زیردریایی تمام ایرانی فاتح با تجهیزات خود عبور زیردریایی امریکا را به‌راحتی رصد و با اخطار دادن و استفاده از تاکتیک‌های تعریف‌شده، زیردریایی امریکایی را مجبور کرد که به سطح آب بیاید و مسیر تنگه هرمز را روی سطح آب طی کند و به اقتدار ایران در این تنگه گردن نهد.

2- پنج شنبه گذشته یک نفتکش متخلف که شب قبل از آن در خلیج‌فارس پس از تصادم با شناور ایرانی موجب مفقود و مصدوم شدن چند خدمه ایرانی شده و در حال فرار بود، توسط نیروی دریایی ارتش در دریای عمان شناسایی و توقیف و به آب‌های ساحلی جمهوری اسلامی ایران هدایت شد.

3- جامعه اطلاعاتی امریکا در گزارش روز چهار شنبه 17 اسفندماه خود رسماً به نقش ایران در آینده پیش روی منطقه اشاره و تأکید کرده است که ایران قصد دارد در ده سال پیش‌رو جای امریکا را در منطقه پر کند. در ادامه این گزارش تأکید می‌شود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در راستای تلاش برای از بین بردن نفوذ امریکا در خاورمیانه، تثبیت نفوذ خود و...، کماکان به تهدید منافع ایالات‌متحده ادامه خواهد داد.

4- در کنار قدرت‌گیری ایران، آنچه نگرانی بیشتر امریکایی‌ها را در پی داشته است، روند نزولی هژمونی امریکا در منطقه است، به‌گونه‌ای که به‌رغم ضربات دردناکی که امریکایی‌ها از ایران در ماجرای زدن پهپاد پیشرفته امریکایی در خلیج‌فارس و حمله موشکی به پادگان عین الاسد دریافت کردند، اما امریکا قادر به پاسخگویی نبود. این امر اعتماد کشورهای دیگر به امریکا را به دلیل ناتوانی در پاسخگویی به‌شدت کاهش داده است و آن‌ها معتقدند امریکایی‌هایی که نمی‌توانند از خود محافظت کنند طبعاً قادر به هزینه کردن برای دیگران نیستند.

5- ناتوانی امریکا در پیشبرد راهبردهایش در منطقه شاخص دیگری از این تحول است. امریکا طی سه دهه گذشته نتوانست راهبرد کلان دکترین اقدام پیش‌دستانه را به‌رغم هزینه‌های هزاران میلیارد دلاری که با حمله به افغانستان و عراق آغاز کرد به سرانجام برساند و نهایتاً فرار را برقرار در منطقه ترجیح داد. طرح خاورمیانه بزرگ نیز عملاَ در همان دوران تولد در جنگ‌های 33 روزه و 22 روزه به گور سپرده شد و اکنون ادامه حضورش در دیگر نقاط جهان با چالش جدی و حتی در داخل خود امریکا مواجه شده است.

6- ناتوانی امریکا در حمایت از دست‌نشاندگان خود در منطقه سبب شده است که دوستان سنتی امریکا راهبردهای خود را در اتکای به این رژیم تغییر دهند که این روزها در انعقاد توافق میان ایران و عربستان در چین به وقوع پیوست. فارغ از دستاوردها و پیامدهای این توافق برای منطقه، انعقاد آن نشانگر حذف امریکا از معادلات منطقه حتی از سوی دوستان نزدیک امریکاست.

مجموعه تحولات منطقه خلیج‌فارس در 42 سال گذشته بیانگر تحکیم و تثبیت اقتدار ایران در منطقه خلیج‌فارس است که شاید شاخص‌ترین نشانه بارز آن تغییر تاکتیک و راهبرد کشورهای منطقه خلیج‌فارس برای بهبود رابطه با ایران است و از سوی دیگر گسترش نفوذ و اقتدار ایران در منطقه این واقعیت را ثابت کرده است که ایران در شرایط کنونی بیشترین قدرت و نفوذ را در منطقه خلیج‌فارس دارد.