بازپس‌گیریِ مرمت و شستشوی فرش نفیس ایرانی از ترکیه / بازگشت هنرمندان به کشور
سال‌هاست که خدمات پس از فروش فرش ایرانی در ترکیه و کشورهای اطراف انجام می‌شود؛ اکنون مرکز ملی فرش و سازمان منطقه ازاد کیش گامی برای احیای مرمت و شستشوی فرش‌های نفیس ایرانی برداشته‌اند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تولید و خدمات پس از فروش فرش‌های دستباف از سال‌های دور تا همین چند سال اخیر به نام ایران در سراسر دهکده جهانی ثبت شده بود و هرجا صحبت از فرش بود ناخودآگاه ذهن تمامی مخاطبان به سمت ایران تغییر جهت می‌داد، اما واقعیت امر اینجاست که به دلیل سیاست‌های غیر اصولی و بعضا تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای این روند تغییر جهت داد و گره‌های کوری به تن صنعت فرش دستباف کشورمان خورد.
در ابتدای ماجرا گرانی مواد اولیه و کاهش دست‌مزدها یا گیر و گورهایی مثل بیمه بافندگان یک به یک دارهای قالی را پایین کشید تا اینکه این دارها در برخی کشورهای همسایه دوباره برپا شود و رفته رفته رنگ از رخساره تولید این بافته معتبر ایرانی پریده و نهایتاً می‌بینیم که امروزه بازار فرش دستباف ایران از سوی رقبایی از کشورهای ترکیه، پاکستان، افغانستان و حتی برخی کشورهای شمال شرق و غرب ایران تهدید می‌شود.
اما این پایان کار نیست چون در صنعت بافت فرش همچون همه کالاهای تولیدی خریداران نیازمند دریافت خدمات پس از فروش هستند که از موضوع شستشو گرفته تا ترمیم بافته‌ها یا همان رفوی خودمانی گسترده است و اتفاقا به گفته برخی کارشناسان این بخش از صنعت فرش بازار بسیار گسترده‌ای هم به خود اختصاص داده است و مثل موضوع تولید این بخش هم طی سنوات اخیر با چالش‌های جدی روبرو شده است.
بر همین اساس اطلاعات و داده‌ها نشان می‌دهد بازار شستشو، رفو و مرمتِ فرش مدت‌هاست که از ایران به کشورهای همسایه کوچ کرده است. ترکیه تعرفه‌های گمرکیِ ورود و خروجِ فرش‌ها از سراسر دنیا را صفر کرده و کاهش تقاضا باعث شد تا استادکارانِ ایرانی هم برای رسیدن به بازار پررونق کارشان بار سفر بسته و کلا هنرشان را هم با خود به ترکیه ببرند؛ تا در این کشور مراحلِ مرمت و شستشوی فرش‌های نفیس انجام شود و مشخصاً مطرح شده مهمترین علت این اتفاق هم ارقامِ بالای عوارضِ گمرکی برای ورود و خروجِ فرش‌ها به ایران است.
کارخانه شستشوی فرش در سوئد با سالانه 400 میلیون دلار گردش مالی
مهمترین مسئله در ارائه خدمات پس از فروش به فرش‌های نفیس دستباف، تعرفه‌های گمرکی است. شخصی که فرشِ دستبافِ گران‌قیمتی دارد، برای انجامِ مراحلِ مرمت یا شستشو در داخل ایران، باید هزینه‌های گزافی را بابتِ تعرفه گمرکی پرداخت کند که معمولا این هزینه‌ها آنقدر بالا است که برای صاحبِ فرش به صرفه نیست ایران را برای دریافت خدمات مورد نظرش به عنوان گزینه مورد نظرش انتخاب کند.
به گفته یکی از کارشناسان و فعالانِ صنعتِ فرش؛ گرانترین کارخانه شستشوی فرش نفیس در کشور سوئد قرار دارد و این کارخانه جایی است که در آن فرش‌های نفیسِ دستباف، از سراسر دنیا به آنجا ارسال می‌شود تا خدمات مورد نیاز صاحب آنها انجام و دوباره فرش به مالک آن تحویل داده شود و نکته جالب توجه اینجاست که این کارخانه سالی 400 میلیون دلار گردش مالی دارد و متاسفانه ایران علی‌رغم اینکه زادگاه اصلی بسیاری از این فرش‌های نفیس است سهم قابل توجهی از این بازار به خود ندیده و مشکلات عمده‌ای در این زمینه وجود دارد.
تفاهم‌نامه‌ای برای احیای مرمت و شستشوی فرش‌های دستباف ایرانی
حالا برای رفع این مشکل اقدامی در حال شکل گرفتن است و سازمان منطقه آزاد کیش و مرکز ملی فرش ایران این هفته تفاهم‌نامه‌ای امضا کردند که در صورتِ تحقق و عملی شدن آن، گام مثبتی برای بازگرداندن خدماتِ مرمت و شستشوی فرش‌های دستباف به ایران خواهد بود. آیین انعقاد این تفاهم نامه با حضور مهدی کشاورز مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش و فرحناز رافع رئیس مرکز ملی فرش؛ در هفته‌ی جاری برگزار شد.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش پس از امضای تفاهم‌نامه با مرکز ملی فرش می‌گوید: در حال حاضرخدمات پس از فروش فرش‌های دستباف به واسطه نبود عوارض مربوطه، در ترکیه انجام می‌شود از این رو بنا داریم با همکاری مرکز ملی فرش ایران، ارایه خدمات پس از فروش به فرش‌های صادر شده به خارج از کشور را بدون اخذ تعرفه گمرکی در کیش انجام دهیم.
او تاکید می‌کند: دانشگاه‌های مهم کشور در کیش فعال هستند؛ دانشگاه تهران، شریف، علم و صنعت و امیر کبیر در کیش حضور فعالی دارند و امکان آموزش دروس و مهارت‌ها‌ی مربوط به فرش دستباف در این دانشگاه‌ها فراهم است. امیدواریم این تفاهم نامه نقطه اتصالی در حوزه بهره گیری از توان دانشگاه‌ها و مدارس برای تربیت نیروی انسانی توانمند در حوزه فرش دستباف باشد.
از مهاجرت هنرمندان فرش ایران به ترکیه و آذربایجان جلوگیری می‌کنیم
فرحناز رافع رئیس مرکز ملی فرش ایران در مراسم امضای تفاهم‌نامه با سازمان منطقه آزاد کیش می‌گوید: مرکز خدمات پس از فروش در جزیره کیش با همکاری بخش خصوصی فرش‌های ایرانی؛ برای ارایه خدمات پس از فروش و بدون اخذ تعرفه‌های گمرکی تاسیس می‌شود. با محقق شدن این تفاهم نامه و ایجاد مرکز خدمات پس از فروش فرش دستباف و جذب رفوگران و کارشناسان فرش، شاهد جلوگیری از مهاجرت آنان به ترکیه و آذربایجان خواهیم بود. علاوه بر شست و شو، مرمت و رفوگری فرش‌های ایرانی نفیس؛ شناسنامه و گواهی اصالت و شناسه کالا برای تمامی فرش‌ها در کیش صادر خواهد شد. در مرحله اول با همکاری بخش خصوصی؛ کشورهای قطر، عمان و امارات متحده عربی در اولویت بازار کار این مرکز هستند.
تعرفه بالای گمرکی و عدم موفقیت ایران
فرحناز رافع در پاسخ به خبرنگار تسنیم و در توضیحِ اینکه در حال حاضر خدمات پس از فروش به فرش‌های ایرانی در داخل کشور وجود دارد یا خیر، می‌گوید: خدمات پس از فروش را همین الان هم داریم اما با تعرفه است. یعنی وقتی فرش وارد ایران و مرمت یا شستشو می‌شود؛ وقتی می‌خواهد به کشورِ مقصد ارسال شود، درست مانند این است که فرشی نو می‌خواهد صادر شود. این رقمِ تعرفه‌ی گمرکی آنقدر بالا می‌رود که صاحب فرش ترجیح می‌دهد که فرش‌اش را به ترکیه ببرد که آنجا عوارض صفر است و در عین حال رفوگران و استادکاران ایرانی هم آنجا هستند و عملیات لازم را روی فرش انجام می‌دهند. متاسفانه بسیاری از رفوگران و هنرمندان ما به کشور ترکیه و آذربایجان مهاجرت کرده‌اند. امیدواریم که با راه‌اندازی مرکزی که در کیش راه‌اندازی می‌کنیم، بتوانیم علاوه بر گسترش گردشگری صنعتی در حوزه فرش دستباف، بتوانیم اطمینان لازم را هم به صاحبان فرش بدهیم که فرش آنها به بهترین شکل در اینجا رفو و شستشو خواهد شد.
این آغاز کار است
مهدی کشاورز مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش در پاسخ به خبرنگار تسنیم و در توضیحِ چگونگیِ برداشتنِ گام‌های نخست برای حرکت در مسیر تاسیس مرکز خدمات پس از فروشِ فرش در کیش، می‌گوید: چندی پیش در جلسه‌ای که با خانم ارفع داشتیم متوجه شدم که مراحل خدمات پس از فروشِ فرش‌های ایرانی که در طول سالیان درازی صادر شده، اکنون در کشور ترکیه انجام می‌شود. این برای من بسیار ناگوار بود. قرار شد در قالب تفاهم‌نامه‌ای میان مرکز ملی فرش و سازمان منطقه آزاد کیش، مرکز خدمات پس از فروش به فرش‌های ایرانی را در جزیره‌ی زیبای کیش قرار دهیم. این شروع کار است. ما برای توسعه قسمت‌های مختلف این صنعت باید خیلی تلاش کنیم. در اینجا نقشِ بخش خصوصی به عنوان موتور محرک بسیار مهم است. ما به عنوان دولت تلاش می‌کنیم حداکثر تسهیلات را در حوزه عوارض داشته باشیم.
به هر روی فرش ما بهترین فرش جهان است؛ بوده و خواهد بود. پس باید خدمات پس از فروشِ فرش را هم ما به جهانیان به بهترین شکل ممکن ارائه کنیم. در حال حاضر کیش شاید بهترین و البته تنها راهِ انجامِ این خدمات باشد. جایی که می‌تواند صاحبانِ فرش‌های نفیسِ دستباف را از پرداختِ عوارضِ سنگین معاف کند و در عین حال امکانِ دسترسی آسان و سریعِ آنها به بهترین هنرمندانِ عرصه فرش جهان را فراهم کند.
رونق صادرات فرش ماشینی آران و بیدگل در انتظار شکل‌گیری میزصادرات ظرفیت عظیم صادرات فرش از چهارمحال و بختیاری به دلیل نبود اتحادیه به هدر می‌رود فرش بیجار؛ ظرفیتی درآمدزا به‌قدمت تاریخ
