باید انتخاب کنید؛ چین یا آمریکا!
اقتصادنیوز: طی چند ماه گذشته، دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در تلاش و تکاپو بوده است تا توافقی سه‌جانبه بین ایالات متحده، عربستان سعودی و اسرائیل را تضمین کند. توافق پیشنهادی شامل به رسمیت شناختن اسرائیل توسط عربستان سعودی در ازای ضمانت‌های امنیتی گسترده از سوی دولت آمریکا و برخی تضمین‌ها در مورد ایجاد نهایی یک کشور فلسطینی است.
به گزارش اقتصادنیوز به نوشته مروان بشاره، تحلیل‌گر برجسته الجزیره آمده، اگرچه واشنگتن آن را به عنوان تلاشی برای صلح، ثبات و رفاه خاورمیانه توصیف کرده است، اما چنین پیمانی به احتمال زیاد منجر به دوقطبی شدن بیشتر در منطقه، درگیری‌های نیابتی و رنج بیشتر برای مردم آن می‌شود.
ناظران آمریکایی قبلاً از دولت بایدن به خاطر این پیگیری انتقاد کرده و فایده توافق «با دو تن از بی‌آبروترین رهبران جهان» را که «جهان را برای آپارتاید اسرائیل ایمن‌تر می‌کند» زیر سوال برده‌اند. اگر واقعاً عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل برای ایالات متحده تفاوتی ایجاد نمی‌کند، پس چرا دولت بایدن درگیر توافقی پرهزینه، مبهم و مخاطره‌آمیز است؟
نگرانی از نفوذ ژئوپلیتیک چین و انتخابات 2024
اکوایران در ترجمه این تحلیل آورده است از نظر استراتژیک، دولت بایدن نگران نفوذ ژئوپلیتیک فزاینده چین در غرب آسیا و به ویژه منطقه نفت‌خیز خلیج فارس است و از عربستان سعودی و اسرائیل به دلیل تسهیل این گسترش خشمگین است. استقبال مفصل ریاض از شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در اواخر سال گذشته و زمزمه‌های دولت اسرائیل در مورد نزدیک شدن به چین به ویژه برای واشنگتن آزاردهنده بوده است.
واشنگتن در تلاش است تا عربستان سعودی را متقاعد کند که همکاری اقتصادی و استراتژیک خود با پکن را محدود کند، فروش احتمالی نفت عربستان را به یوان چین که می‌تواند دلار آمریکا را تضعیف کند، مسدود کند و به هماهنگی با روسیه برای بالا نگه داشتن قیمت نفت پایان دهد.
باید انتخاب کنید؛ چین یا آمریکا؟
این در راستای سیاست اعلام‌نشده آمریکا است که عملاً شرکای خود را در سراسر جهان مجبور به انتخاب بین خود و چین (و متحدش روسیه) می‌کند.
عربستان سعودی در مقابل، ضمانت‌های امنیتی مشابه ناتو، خرید تسلیحات بسیار پیچیده و ایجاد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی را خواستار شده است. اما تصویب چنین توافقی با ریاض از طریق کنگره ایالات متحده دشوار خواهد بود، زیرا شهرت و اعتبار این کشور در واشنگتن در سال‌های اخیر و به دنبال جنگ آن در یمن و قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار در سال 2018 توسط عوامل سعودی آسیب زیادی دیده است.
وارد اسرائیل و لابی قدرتمند آن شوید. تحلیل دولت بایدن از توافق با عربستان سعودی به عنوان یک توافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل، عبور آن از کنگره را تضمین می‌کند، کنگره‌ای که به خاطر کرنش خود در قبال اسرائیل در هر دو طرف دموکرات و جمهوری‌خواه شناخته می‌شود. حمایت سیاسی هر دو حزب از چنین ابتکار سیاست خارجی، یک دستاورد سیاسی بزرگ برای ریاست جمهوری بایدن در نظر گرفته می‌شود.
اما این توافق ابتدا باید در کنست به تصویب برسد، که با توجه به درخواست‌های عربستان برای «امتیاز دادن» در مورد فلسطین بسیار بعید است. بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، ریاض برای عادی‌سازی کامل روابط عجله‌ای ندارد و از اسرائیل می‌خواهد که «پیشنهاد قابل توجهی را ارائه دهد که تلاش‌ها برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی را افزایش دهد». اگرچه این تقاضا مبهم و نسبتاً نمادین است، اما عبور از پارلمان اسرائیل که تحت تسلط احزاب افراطی است دشوار است.
اگر دولت بایدن، مانند دولت‌های قبلی خود، بتواند زبان دیپلماتیک را به کار گیرد که هر دو طرف را راضی کند و در عین حال به اسرائیل جوایز گسترده‌ای ارائه دهد، ممکن است در نهایت توافقی حاصل شود.
دستاورد انتخاباتی بایدن
برای بایدن، این یک دستاورد مهم خواهد بود، زیرا موقعیت او را در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 2024 ایالات متحده تقویت می‌کند، که بر اساس نظرسنجی‌ها ممکن است او در یک رقابت مجدد با دونالد ترامپ، به رئیس جمهور سابق آمریکا تبدیل شود.
اینکه کمپین انتخاباتی او چقدر از توافق با عربستان سعودی و اسرائیل سود می‌برد تا حد زیادی به توانایی او در فروش آن به کنگره و رای‌دهندگان آمریکایی بستگی دارد که برای منافع امنیت ملی آمریکا در مقابل دشمنان استراتژیک چین و روسیه ضروری است. بایدن باید آنها را متقاعد کند که این توافق نفوذ چین در غرب آسیا را محدود می‌کند و دسترسی این کشور به منابع حیاتی انرژی را محدود می‌کند، روسیه را بیشتر منزوی می‌کند و نفوذ ایالات متحده را بازیابی می‌کند و در عین حال نوع جدیدی از سیاست آمریکایی را در خاورمیانه پیش می‌برد.
در واقع این برنامه طولانی‌مدتی است، اما امتیازات احتمالی آن به بایدن و همتایان سعودی و اسرائیلی‌اش اجازه می‌دهد تا حداقل تا زمان انتخابات در کانون توجه قرار بگیرند و به دستاوردهای تاریخی خود ببالند. یا تا زمانی که واقعیت خطرات ذاتی «توافق صلح» غیرصلح‌آمیز را آشکار کند و چهره آمریکا بار دیگر مخدوش شود.
توهم واشنگتن و رویای چین برای خاورمیانه پساآمریکایی
تصور اینکه چین قاطع و قدرتمند در حالی که ایالات متحده می‌خواهد نفوذ ژئوپلیتیک و منابع انرژی‌اش را محدود، بنشیند و دست روی دست بگذارد، توهم است. یا اینکه متحدان چینی، روسیه و ایران، به سادگی به آمریکا اجازه می‌دهند که آنها را در حوزه‌های نفوذ خود فقیر و منزوی کند.
ایده خاورمیانه به‌عنوان آزمایشگاهی برای جهان پسا - آمریکا در پکن در حال افزایش است، که بحران‌های منطقه‌ای را فرصتی برای گسترش بیشتر روابط خود به ضرر واشنگتن می‌بیند.
اشتباه نکنید، هر سه قدرت خود را قربانی امپریالیسم غربی می‌دانند و هرگونه دسیسه آمریکایی را بدون در نظر گرفتن چارچوب‌های خیرخواهانه آن به‌عنوان یک «توافق صلح» به‌عنوان یک تجاوز خصمانه در نظر خواهند گرفت. آنها به هم نزدیک‌تر خواهند شد و بر این اساس پاسخ خواهند داد، که مطمئناً منطقه را قطبی کرده و منجر به درگیری و هرج و مرج بیشتر خواهد شد.
دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن؛ هنوز فرصت وجود دارد
حمایت از توافق با میانجی‌گری چین بین عربستان سعودی و ایران به امنیت ملی ایالات متحده لطمه ای وارد نمی‌کند، اما تضعیف آن می‌تواند به درگیری منطقه‌ای منجر شود که دخالت نظامی ایالات متحده را ضروری می‌کند، که می واند وعده بایدن برای پایان دادن به جنگ های ابدی را زیر پا بگذارد.
در واقع احمقانه است که فرض کنیم پس از دخالت طولانی، پرهزینه و فاجعه بار آمریکا در خاورمیانه، مداخله بیشتر آمریکا به نفع هر یک از طرفین خواهد بود. در واقع، اگر تاریخ راهنما باشد، دو طرف، از نظر استراتژیک، بهتر است با دوری و دوستی روزگار بگذرانند و زمان جدایی و رهایی از خطر فرا رسیده است.
به همین ترتیب، اجازه دادن به چین برای دسترسی کامل به منابع انرژی و بازارهای صادراتی، تهدید بزرگی برای ایالات متحده نیست. این امر نسبتاً رقابتی منصفانه و اصول تجارت آزاد است. با این حال، ممانعت از دسترسی چین به نفت و بازارهای خاورمیانه نه تنها ناعادلانه بلکه خطرناک است و مطمئناً منجر به انتقام‌جویی خواهد شد که امنیت و ثبات بین المللی ایالات متحده را تهدید می‌کند. همانطور که یکی از محققین غربی اشاره کرده است، چین برای جهانی مملو از بی‌نظمی آماده است، اما آمریکا آماده نیست.
همچنین بخوانید