برداشت بی‌رویه آب بخش "خاوه" دلفان را تهدید می‌کند
خرم آباد - ایرنا - یک کارشناس زمین شناسی گفت: برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی سبب بحران و تهدید برای تأمین آب مزارع کشاورزی بخش "خاوه" شهرستان دلفان شده که منجر به زلزله خاموش (فرونشست) در این منطقه خواهد شد.
احد الله فاضلی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: دشت خاوه شهرستان دلفان در استان لرستان با مساحتی در حدود 86 کیلومتر مربع، متوسط ارتفاع یکهزار و 900 متر در واحد ساختمانی زاگرس و زون سنندج - سیرجان واقع شده و از سمت جنوب و جنوب غرب در مجاورت واحد ساختمانی زاگرس مرتفع یا زاگرس رورانده قرار دارد.
وی با بیان اینکه در زون زاگرس قسمتی تحت عنوان بلوک لرستان نام گرفته که به سه قسمت شمال شرقی و مرکزی و جنوب غربی لرستان تقسیم‌بندی شده است، افزود: دشت خاوه علاوه بر آبهای سطحی حاصل از رودخانه باد آور از منابع آبهای زیرزمینی نیز برای آبیاری مزارع استفاده می کنند.
این کارشناس زمین شناسی گفت: به علت شوری زیاد آبهای سطحی که یکی از نگرانی های عمده عملیات آبیاری و کشاورزی پایدار در منطقه می باشد، کشاورزان از آبهای زیرزمینی بعنوان مکمل آبهای سطحی جهت آبیاری مزارع خود استفاده می کنند.
فاضلی افزود: در این منطقه لازم است که استراتژی های لازم جهت استفاده از آبهای سطحی و زیرزمینی جهت رسیدن به کشاورزی پایدار صورت پذیرد که در چند سال اخیر متاسفانه برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی به صورت مجاز و غیر مجاز از طریق چاه‌های کشاورزی و صنعتی و شرب در دشت‌های شهرستان دلفان و علی الخصوص دشت خاوه و کاشت محصولات آبدوست مثل سیب زمینی و سایر محصولات موجب آسیب هایی زیست محیطی و احتمال فرونشست و افت سطح آبخوان در دشت را به همراه داشته است.
وی گفت: منطقه مورد مطالعه دارای دو لایه آبخوان می باشد که لایه بالایی غیر محصور و از رودخانه دشت خاوه تغذیه می گردد در حالیکه لایه پایینی محصور و در 20 متری سطح زمین قرار گرفته و از جریاناتی که از چهل نابالغان سرچشمه می گیرد، تغذیه می شود.
وی اضافه کرد: این لایه در شمال شهر نورآباد قرار گرفته و مطالعات نشان داده است که آب این لایه از کیفیت خوبی برخوردار می باشد همچنین گسترش تناوب رسوبات ریزدانه و درشت دانه از یک سو و بالا آمدن سطح آب بعد از خاتمه حفاری از دیگر سو معرف وجود آبخوان نیمه تحت فشار در نواحی غربی دشت حوالی روستای کفراج است.
این کارشناس زمین شناسی گفت: عوامل متعددی باعث فرونشست زمین می شوند از جمله انحلال، آب شدگی یخ ها و تراکم نهشته ها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه و یا عملیات انسانی نظیر معدن کاری یا برداشت آب زیرزمینی و نفت، در بین عوامل موثر در ایجاد فرونشست، به نظر می رسد که برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی، ضخامت لایه رسوبی و ویژگی های مهندسی رسوبات، عوامل اصلی ایجاد فرونشست در بیشتر دشت های ایران و بخصوص دشت خاوه هستند.
فاضلی بیان کرد: مناطقی که هم اکنون در شرایط بحرانی ایجاد فروچاله ها و فرونشست ها قرار دارند شامل دشت کبودرآهنگ همدان، ورامین، نظرآباد، دشت تهران، دشت مشهد و نیشابور، دشت های استان کرمان، اصفهان و قزوین می باشند.
وی ادامه داد: توصیه می شود مسئولین شهرستان دلفان بر روی چاه‌های منطقه کنتورهای هوشمند نصب نمایند و از ورود کشاورزان غیربومی برای کاشت محصولات آبدوست جلوگیری به عمل آورند.
وی گفت: همچنین از سیستمهای نوین آبیاری و محصولای که آب کمتری نیاز دارند استفاده شود چراکه برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی سبب بحران و تهدید برای تأمین آب مزارع کشاورزی و حتی آب شرب شهرها و روستاها میگردد و نهایتا منجر به زلزله خاموش (فرونشست) خواهد شد.
*س_برچسب‌ها_س*