بیطرفی سیاست خارجی عمان در دوران جدید

عصر جمعه 20 دی ماه 1398 گذشته سلطان قابوس پادشاه عمان پس از حدود 50 سال سلطنت درگذشت و دیوان سلطنتی این کشور بامداد شنبه هفته جاری درگذشت او را اعلام کرد.

هثیم بن طارق سطان جدید عمان در اولین نطق خود پس از انتخاب به عنوان پادشاه عمان اعلام کرد که سیاست های خارجی سلطان قابوس به خصوص کمک به حل اختلاف ها و حمایت از همکاری کشورهای خلیج فارس را ادامه خواهد داد. سه نفر از کارشناسان سیاسی در گفت و گو با خبرگزاری آناتولی ترکیه درباره سیاست خارجی در دوران جدید عمان تاکید کردند که سیاست های بن طارق ادامه راه سلطان قابوس است. مختار غباشی یکی از این کارشناسان پیش بینی کرد که چنانچه سیاست های شورای همکاری خلیج فارس به همین منوال پیش رود، این شورا به دو دسته تقسیم شود که یک سوی آن را کشورهای قطر و کویت به رهبری عمان و دیگری را کشورهای امارات و بحرین به رهبری عربستان سعودی تشکیل خواهند داد. انس القصاص دیگر کارشناس سیاسی هم با اشاره به تنش های بین ایران و آمریکا و نقش عمان در فروکش کردن این تنش ها افزود: این احتمال که عمان پس از سلطان قابوس همچنان به عنوان میانجی بین ایران و آمریکا برای ایجاد آرامش در منطقه ادامه دهد، وجود دارد و عمان همچنان بر مدار سیاست های سلطان قابوس حرکت خواهد کرد بن طارق پادشاه جدید عمان در مراسم سوگندش به عنوان سلطان جدید این کشور سیاست خارجی خود را روی همان خطی که سلطان قابوس ترسیم کرده است، قرار داد و اعلام کرد که عمان همچنان بر مدار صلح و حسن هم جواری با همسایگان خود و عدم دخالت در امور داخلی کشورها و احترام به حاکمیت آنها گام بر می دارد. وی تاکید کرد که عمان در دوره جدید همچنان به کنوانسیون های بین المللی احترام می گذارد و برای دستیابی به صلح و امنیت بین المللی و ایجاد روابط با همه کشورهای جهان تلاش خواهد کرد.

نایب رییس مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک عرب که مقر آن در قاهره پایتخت مصر است در باره سیاست های عمان پس از سلطان قابوس گفت: پیش بینی ها در این باره که عمان سیاست های سازنده خود را ادامه خواهد یا از آن دور شود، سخت است.

مختار غباشی در عین حال تصریح کرد: سلطان هیثم، ادامه دهنده خوبی برای راه سلطان قابوس است که کشورش را در حد سوئیس یکی از کشورهای خوب غربی ساخت. وی در عین حال تاکید کرد که تغییر سیاست های 50 ساله عمان که در زمان تصدی سلطان قابوس بنا شد، بسیار سخت است و این کشور توانسته است پست الترونیکی برای آمریکا و جهان غرب و ایران باشد بویژه اینکه ارتباط بسیار خوبی با تهران دارد و یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس و یکی از عناصر مهم آن است. غباشی بعید دانست که مسقط با حاکم جدید خود چرخش نگران کننده ای در سیاست هایش بوجود آورد. این کارشناس مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک عرب افزود: تغییر دراماتیک سیاست های عمان یعنی بیرون کشیدن مسقط از دایره بی طرفی و دور شدن از محوری که در بین اعراب، تنها کشور بیطرف شناخته می شود.

درگیری و اختلاف بین کشورهای حاشیه خلیج فارس و نقش سلطان هیثم در کاهش این تنش ها و برقراری آرامش موضوعی است که غباشی در ادامه دیدگاه های خود به آن اشاره می کند و می گوید: در اینجا توافقی وجود دارد که کویت برای حل اختلاف عربستان سعودی، بحرین و امارات با قطر وساطت کند چون مواضع عمان با کویت و قطر بسیار نزدیک تر از مواضع بحرین، عربستان و امارات است. وی ادامه داد: اما آنچه برای عمان بسیار بااهمیت تر است اینکه این کشور نقش میانجی بین ایران و آمریکا داشته باشد. کشورهای عربستان سعودی، امارات و بحرین همراه با مصر از ژوئن 2017 روابط خود را با قطر قطع کردند و این چالش در بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از ابتدای تاسیس این شورا تاکنون بی سابقه بوده است. چهار کشور یاد شده دوحه را به حمایت از تروریست ها متهم می کنند، اتهامی که دوحه آن را رد می کند. انس القصاص یکی دیگر از تحلیلگران امور بین الملل و استراتژیک هم گفت: چنانچه سیاست های شورای همکاری خلیج فارس به همین منوال پیش رود، این شورا به دو قسمت تقسیم خواهد شد که در یکسوی آن قطر و کویت به رهبری عمان و در سوی دیگر آن امارات و بحرین به رهبری عربستان سعودی قرار خواهد گرفت.

وی درباره نقش عمان برای از بین بردن تنش ها و ایجاد آرامش در دوره جدید گفت: نقش این کشور همچنان همانند گذشته خواهد بود، پادشاهی رفته است و پادشاه جدیدی آمده است اما نقش عمان تغییر نخواهد کرد. در این خصوص محمد حامد پژوهشگر قانون و حقوق بین الملل هم اظهار داشت: برقراری آشتی بین کشورهای خلیج فارس تاکنون معطل مانده است و سلطان جدید عمان باید نقش بزرگی در این پرونده ایفا کند.

در عین حال، القصاص تحلیلگر مسائل بین الملل و استراتژی پیش بینی می کند که سیاست های خارجی عمان تغییری نخواهد کرد و راه ماجراجویی را در پیش نخواهد گرفت. وی افزود: عمان سیاست خارجی خود را ادامه خواهد داد و همانند سال های گذشته نقش خواهد داشت. سیاست مسقط بر اساس فردی شکل نمی گیرد که با پایان عمر پادشاه پایان پذیرد بلکه سیاست عمان در کل خانواده حاکم بوده است.

این تحلیلگر مسائل بین الملل اظهار داشت: سلطان قابوس طی سال های اخیر در حالی که بیمار بود به طور جداگانه حرکت نکرد و در آن زمان سیاست های عمان هیچ تغییری نکرد.

• عمان

• درگذشت سلطان قابوس