تحلیل "میدل ایست آی" از رویکرد تبعیض‌آمیز غول‌های فناوری غرب در مواجهه با جنگ اوکراین

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو؛ پایگاه خبری "میدل ایست آی" در گزارشی به اقدام اخیر شبکه های اجتماعی فیس بوک، واتساپ و اینستاگرام در مجاز دانستنِ انجام تبلیغات ضدروسی و توهین به "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه (در پلتفرم های شبکه های اجتماعی مذکور) پرداخته و به طور خاص این رویکرد را نمونه ای عینی از رویه های تبعیض آمیزِ رسانه ها و شرکت های برجسته فناوری غربی در مورد معادلات بین المللی ارزیابی کرده و از سکوت آن ها در برابر جنایات چند ده ساله رژیم اسرائیل علیه ملت فلسطین و یا بمباران مردم یمن توسط عربستان سعودی شدیدا انتقاد کرده است.

میدل ایست آی در این رابطه می نویسد: «در مدت اخیر شاهد رویه هایی از سوی شبکه های اجتماعی برجسته و عمده جهان بوده ایم که به نوعی بار دیگر این گزاره تقویت را کرده است که آن ها چیزی بیشتر از ابزار تبلیغاتی دولت آمریکا و متحدان آن نیستند. رویه‌هایی که تا حد زیادی در قالب واکنش غرب به حمله روسیه به اوکراین و در عین حال در چهارچوب رویه های ضدروسی غرب خود را نشان داده اند. در این راستا شاهد بودیم که فیس‌بوک در اقدامی عجیب و بر خلاف سیاست های خود علیه نفرت پراکنی، انتشار هرگونه محتوای ضدروسی و تهدیدآمیز علیه این کشور را مجاز اعلام کرد. البته که این رویه در چهارچوب شبکه های اجتماعی مهمِ تحت کنترل شرکت موسوم به "متا" یعنی واتساپ، اینستاگرام و فیس بوک، عملیاتی شده و هر نوع اعلام تهدید علیه روسیه و شخص رئیس جمهور این کشور "ولادیمیر پوتین" را به امر عادی تبدیل کرده است. مساله ای که به نظر می رسد با توجه به تشدید احساسات ضدروسی در غرب، ابعاد به مراتب گسترده تری را به خود بگیرد و با تبعات و پیامدهای فراوانی نیز همراه باشد.

سال‌هاست که شبکه های اجتماعی از اهمیت محدودسازیِ سخنان نفرت انگیز و تحریک کننده سخن می گویند. درست به همین دلیل بود که در اوایل سال 2021 شاهد اخراج "دونالد ترامپ" رئیس جمهور سابق آمریکا از برخی شبکه های اجتماعی نظیر تویئتر و فیس بوک نیز بودیم (این مساله در حالی اتفاق افتاد که وی در آن زمان، رئیس جمهورِ وقت آمریکا بود).

در شرایط کنونی، طرح سخنان نفرت پراکنانه و تحریک آمیز تنها علیه یک گروه در شبکه های اجتماعی آزاد شده است. مساله ای که در نوع خود به تشدید احساسات ضدروسی در عرصه بین المللی، بیش از پیش کمک خواهد کرد. این در حالی است که شرکت "متا" در تغییری قابل توجه اعلام کرده که ممنوعیت تمجید از گردان نئونازی "آزوف" اوکراین را که تا حد زیادی در گارد ملی این کشور ادغام شده است، لغو کرده است. اعضای گردان آزوف مدت هاست که به اِعمال خشونت علیه روس‌تبارهای ساکن در خاک اوکراین مشغول هستند. این افراد از جمله ناسیونالیست های افراطی اوکراینی هستند.

استانداردهای دوگانه

اِعمال استانداردهای جدید از سوی شبکه های اجتماعی مطرح غربی در مجاز اعلام کردن طرح تهدید و تحریک علیه روسیه تا حد زیادی با رویکردهای آن ها در ممنوعیت شدیدِ طرح هرگونه حرف و سخن ضداسرائیلی، تناقض دارد و مایه تعجب است. در این نقطه باید پرسید که آیا فلسطینی ها نیز که سال ها تحت تجاوز و اشغال رژیم اسرائیل هستند، می توانند سخنان و مواضع خود را آزادانه علیه این رژیم اشغالگر در فضای مجازی و در قالب شبکه های اجتماعی ابراز کنند؟ برخلاف حمله اخیر روسیه به اوکراین که تنها چند هفته قدمت دارد، اسرائیل بیش از 50 سال است که اراضی فلسطینی را در اشغال خود دارد و بر مناطقی نظیر نوار غزه تحریم هایی سنگین را تحمیل کرده و آن ها را تحت محاصره قرار داده است. صهیونیست ها همچنین به نحو گسترده ای اقدام به یهودی سازی اراضی فلسینی و اخراج فلسطینی ها از سرزمین آبا و اجدادی خود نیز کرده اند و به نوعی مرتکب "پاکسازی قومیتی" در فلسطین شده‌اند.

اسرائیل سال هاست که با وضع تحریم های مختلف علیه نوار غزه، گرسنگی و فقر را به مردم این منطقه تحمیل کرده و با بمباران های گاه و بیگاه خود علیه این منطقه، بارها اعلام کرده که سعی دارد این منطقه را به "عصر حجر" بازگرداند. در این راستا، فلسطینی ها نیز همچون اوکراینی ها و مخالفانِ دولت روسیه و پوتین حق دارند که احساسات واقعی خود را علیه اشغالگری اسرائیل اعلام کنند. در این نقطه باید پرسید که چرا غرب به آن ها اجازه این کار را نمی دهد؟ در عمل، اسرائیل سال هاست که از سِیلی از محدودیت ها در شبکه های اجتماعی که مانع از توهین و مخالفت به آن می شوند، سود برده است. در این راستا، پیام ها و پُست های زیادی در شبکه های اجتماعی، در صورتی که محتوای ضداسرائیلی داشته باشند به راحتی حذف می گردند.

قواعد مرتبط با نفرت پراکنی و ایراد مواضع تحریک آمیز در شبکه های اجتماعی

تنها تفاوت معنا دار میان دو نمونه رویکرد شبکه های اجتماعی غربی به مساله مواجهه با حمله روسیه به اوکراین و اشغالگری طولانی مدتِ اسرائیلی ها در فلسطین این است که سال هاست جنایات اسرائیل علیه ملت فلسطین توسط جریان های سیاسی ورسانه ای غربی حمایت می شوند. این در حالی است که اساسا در مورد روسیه، فضا و معادله کاملا متفاوت است.

باید توجه داشت که در شرایط کنونی، تشویق به خشونت علیه پوتین و روسیه در شبکه های اجتماعیِ غرب محور، تا حد زیادی به سیاست خارجی کشورهای غربی در قبال روسیه و منازعات راهبردی آن ها با کرملین کمک می‌کند. در مقابل، اگر قرار باشد رویه ای مشابه از سوی غرب در رابطه با اسرائیل در شبکه های اجتماعی در پیش گرفته شود، این خطر وجود دارد که همدستی های غرب با جنایات اسرائیل به ویژه علیه ملت فلسطین روشن و آشکار گردد.

با این حال، ریاکاری های غول های فناوری غرب، حتی ماهیتی آشکارتر را نیز به خود گرفته است. در شرایط فعلی، هرگونه طرح تهدید علیه اسرائیل و افشاگری در مورد جنایات آن در مسائل مختلف، تا حد زیادی با واکنش سنگین شبکه های اجتماعی غربی رو به رو می شود. واقعیت این است که در مورد منازعه اسرائیل و فلسطین، هرگونه انتقاد ساده از اسرائیلی ها و حتی افتخار فلسطینی ها به فلسطینی بودنشان می تواند منجر به تعلیق عضویت و حتی حذف آن ها از شبک های اجتماعی مختلف شود.

در این راستا می توان به نمونه حذف "بلا حدید" از شبکه اجتماعی اینستاگرام اشاره کرد. تنها کاری که وی انجام داده بود و منجر به اتخاذ این تصمیم اینستاگرام علیه وی شد این بود که او تصویری را از پاسپورت آمریکایی پدرش نشان داده بود که در آن محل تولد وی فلسطین ذکر شده بود. وی در پیامی زیر این عکس نوشته بود که: "من به فلسطینی بودن خود افتخار می کنم." با این حال، اینستاگرام ادعا کرد که این پُست بلا حدید عملا استانداردهای آن را نقض کرده است و از این رو، این شبکه اجتماعی بلا حدید را از پلتفرم خود اخراج کرد. امری که البته با اعتراضات گسترده ای رو به رو شد و در نهایت موجب عقب نشینیِ اینستاگرام شد. البته که شبکه های اجتماعی غربی بیشترین رویکرد خصومت آمیز خود علیه فلسطینی ها را در جریان حمله ماه میِ سال 2021 میلادی اسرائیل به نوارغزه نشان دادند (جنگ 11 روزه). در این راستا شاهد بودیم که فیس بوک، اینستاگرام و توئیتر، صدها فلسطینی را از پلتفرم خود اخراج کردند. این فلسطینی ها از حمله نظامی اسرائیل به نوار غزه و یورش اسرائیلی ها به محله "شیخ جراح" بیت المقدس شدیدا انتقاد کرده بودند. بدتر از همه اینکه اینستاگرام حتی پُست های مرتبط با مسجدالاقصی را نیز که مکانی مقدس برای فلسطینی هاست حذف کرد. دلیل اصلی این مساله نیز این است که در جریان حمله اسرائیل به نوار غزه در ماه میِ سال 2021 و همچنین اعتراضات در محله شیخ جراح بیت المقدس، به نوعی مسجد الاقصی نیز به یکی از مکان های اصلی اعتراضات فلسطینی ها علیه اشغالگری اسرائیلی ها تبدیل شده بود.

ابزارهای قدرت

باید توجه داشت که غول های فناوری جهان صرفا به دنبال منافع اقتصادی خود نیستند بلکه آن ها تا حد زیادی تصمیماتی ایدئولوژیک می گیرند و به منافع کشورهای غربی نیز وابسته هستند. آن ها سال هاست که از یک فضای انحصاری در عرصه تبادل اطلاعات سود می برند و دولت های غربی نیز شدیدا از امتیازات آن ها حراست می کنند. در این راستا شاهد بودیم که پس از حمله روسیه به اوکراین و هنگامی که اروپا تصمیم به محدودسازی و تحریم شبکه های روسیِ "راشا تودی" و "اسپوتنیک" گرفت، شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک، توئیتر، یوتیوب و همچنین تیک تاک، بلافاصله شبکه های روسی مذکور را از پلتفرم های خود حذف کردند.

در این راستا حتی شاهد بودیم که پس از حمله روسیه به اوکراین، گوگل اعلام کرد که سیاست های جستجوی خود را به نحوی تغییر خواهد داد که مطمئن شود افراد و گروه هایی که از غرب انتقاد می کنند، به سختی محتوای تولیدی توسط آن ها در محیط وب جستجو خواهد شد. با این حال، واقعیت این است که گوگل از مدت‌ها قبل به نحوی در الگوریتم های جستجوی خود دست می برده که تبلیغات غرب در مسائل مختلف تقویت گردند و صداهای مختلف و مخالف تا جای ممکن شنیده نشوند. بسیاری از منابعی که به طرح انتقادات از غرب و سیاست خارجی غرب در موضوعات مختلف اقدام می کنند، عموما در رتبه های پایین جستجوی گوگل قرار دارند و به طور خاص پژوهشگران و نَه لزوما افکار عمومی، امکان دسترسی به یکچنین داده هایی را در محیط گوگل دارند. الگوریتم های گوگل به نحوی دقیق و حساب شده از جنایات اسرائیل علیه فلسطینی ها و همچنین دیگر موارد نظیر بمباران یمن توسط عربستان سعودی حمایت می کنند. این الگوریتم ها در شرایط کنونی نیز علیه روسیه و ترویج تبلیغات ضدروسی فعال شده اند. البته که گوگل تاکنون هیج موضع گیری را در این رابطه و برای دفاع از خود هم انجام نداده است.

در نتیجه شاهدیم که جوامع غربی در بحبوحه جنگ اوکراین، از دسترسی واقعی و حقیقی به صداهایی که از دل روسیه می آیند محروم شده اند و عملا در معرض تبلیغات و اخبار یکجانبه ای در مورد جنگ اوکراین قرار گرفته‌اند. این در حالی است که مخالفانِ سیاست های غرب در بیان اعتقادات و دیدگاه های خود با محدودیت های زیادی رو به رو هستند. باید توجه داشت که در هفته ها و ماه های آتی، دولت های غربی تصمیمات حساسی را بویژه با محوریت جنگ اوکراین خواهند گرفت. تصمیماتی که حتی شاید به تقابل هسته ای میان روسیه و غرب نیز ختم شوند. با این حال، افکار عمومی آن ها (کشورهای غربی) حتی نمی دانند که دقیقا چه اتفاقاتی در جریان است و چرا؟ مساله ای که حقیقتا اندوهبار است.» *لینک: https://www.middleeasteye.net/opinion/russia-ukraine-war-israel-facebook-hate-speech-silence-critics