تعیین محل دفن زباله، معضل 65 ساله قروه
سنندج - ایرنا - موضوع دفن غیراصولی زباله های شهرستان قروه چند سال است به یک معضل بزرگ تبدیل شده و تاکنون فقط مکان‌های غیراستاندارد دفن زباله جابجا شده است که منابع آب های سطحی و زیرزمینی مجاور را مورد تهدید قرار می دهد.
به گزارش ایرنا، اگرچه شهرداری به صورت موقت نقاط مختلفی را تا کنون برای دفن زباله انتخاب و محل های مختلف را آلوده کرده است، اما در نهایت نقطه مشخصی را به عنوان جایگاه دفن زباله در نظر نگرفته است.
دفن غیراصولی زباله‌ها در اطراف شهر، مقادیر زیادی شیرابه بسیار خطرناک تولید می کند که این شیرابه حاوی سموم و فلزات سنگین است و در محل دفن زباله یا به طور مستقیم در اثر فعل و انفعال بیوشیمیایی (شیرابه اولیه) و یا به هنگام بارندگی (شیرابه ثانویه) به جریان آبهای سطحی و سفره های آب زیرزمینی نفوذ کرده و موجب آلوده شدن منابع آب شیرین می شود.
مدل های شبیه سازی شده نشان می دهد در محدوده 500 متری دفن غیراصولی زباله، 360 روز طول می کشد که شیرابه آن به اولین چاه برسد بنابراین کشاورزان جز اولین کسانی هستند که خسارت می‌بینند؛ در بالا دست رودخانه جنیان، دیوزند و در حال حاضر بالادست شهر قروه پشت کوه های کولاوا، چاه های کشاورزی که از آب های زیرزمینی استحصال شده و از این آب آلوده، محصولات کشاورزی را کشت کنند سلامت مردم را مورد تهدید قرار می دهند.
جایگاه های قبلی زباله شهر قروه رودخانه دیوزند بود، بعدا در رودخانه جنیان زباله ها را دپو کردند و در نتیجه بعد از هفت سال دفن غیراصولی زباله، کوهی از زباله در منطقه جنیان که پیکره طبیعت را زخمی کرده، رها شده است.
بهترین موقعیت برای جایگاه زباله قروه مسیر روستای مهدی خان است که آبخوان ندارد اما شهرداری به دلیل اینکه ماشین های زباله به این مسیر نمی روند و عدم همکاری مردم آن منطقه، در جاهای دیگر به روش غیراستاندارد زباله را دپو می کند.
اگر ما نتوانیم مدیریت پسماند را به شیوه صحیح و علمی انجام دهیم، در آینده با محیطی آلوده و هزینه های سرسام آور مواجه خواهیم شد.
تجربه نشان داده اگر زباله به درستی مدیریت شود و عملیات بازیافت و بازیابی آن به گونه ای علمی صورت گرفته و انرژی آن مهار شود، آنگاه از راه آن سود اقتصادی به دست می آید.
ضعف مدیریت پسماند شهری شهرستان قروه
امروزه یکی از معضلات زیست محیطی پسماند شهری در قروه، عدم اجرای تفکیک از مبدا زباله است، رییس محیط زیست شهرستان قروه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: اگر تفکیک زباله در مبدأ انجام گیرد حجم زباله ها حدود 30 تا 40 درصد کاهش می یابد چون معمولا حدود 70 تا 80 درصد زباله ها را پسماند آلی و 2 تا 3 درصد را فلزات تشکیل داده و مابقی یعنی حدود 20 درصد قابلیت بازیافت دارند.
توفیق زارعی با اشاره به اینکه از دیگر مشکلات زباله در قروه نبود کارخانه بیوکمپوست در این شهرستان است، افزود: از زباله های آلی، برای تهیه کمپوست می توان استفاده کرد که با استفاده از آن در اراضی زراعی به حفظ و بقای محیط زیست کمک شایانی می کند.
به گفته وی از دیگر معضلات اصلی پسماند شهری در قروه، عدم جایگاه مناسب دفع زباله است که باعث شده شهرداری محل هایی را به عنوان جایگاه بدون اخذ و تاییدیه ادارات مربوطه انتخاب و با مدیریت نامناسب، جایگاه های انتخابی فقط محل تلنبار و تخلیه بوده و عملاً هیچ مدیریتی ندارد.
زارعی در ادامه افزود: در این جایگاه ها به علت عدم فنس کشی مناسب و عدم خاک پوششی بر روی زباله ها علاوه بر ایجاد بوی نامطبوع، زباله ها به محیط اطراف پراکنده شده و در نتیجه به محلی برای تجمع حیوانات موذی، جوندگان و سگ های ولگرد تبدیل شده و احتمال انتقال آلودگی و بیماری زایی به جوامع انسانی را در بردارد.
این مسوول به عدم کنترل شیرابه و رواناب شدن شیرابه و نفوذ به آب های سطی و زیرزمینی پایین دست اشاره کرد و گفت: این کار باعث ایجاد آلودگی و در نتیجه تهدید بهداشت و محیط زیست منطقه می شود.
وی ادامه داد: عدم تفکیک از مبدا زباله موجب شده افراد زباله گرد در محله ها به تفکیک پرداخته و همان پلاستیک را به صورت ظروف بازیافتی سرسفره مردم قرار دهند.
رییس محیط زیست شهرستان قروه با اشاره به عدم اجرای صحیح قانون مدیریت پسماند توسط شهرداری، گفت: قانون مدیریت پسماند مصوبه سال 1383 مجلس شورای اسلامی از 23 ماده تشکیل شده است که مواد این قانون در بحث مدیریت پسماند شهری در شهرستان قروه به درستی انجام نمی شود.
وی اضافه کرد: بر اساس ماده هفت قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی پسماند در شهرها برعهده شهرداری گذاشته شده که شامل جمع آوری، جداسازی و دفع پسماند برابر ضوابط و دستورالعمل های بهداشتی است.
او گفت: بر اساس ماده 12 این قانون، محل های دفن پسماند بر اساس ضوابط زیست محیطی توسط وزارت کشور و با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی تعیین خواهد شد.
زارعی با اشاره به اینکه شورای عالی معماری و شهرسازی موظف است در طرح های ناحیه ای جامع، مکان‌های مناسبی را برای دفع پسماندها در نظر بگیرد، افزود: جایگاه های زباله باید از لحاظ هیدرولوژی، ژئولوژی و نوع خاک و میزان خاک پوششی تاییدیه های زیست محیطی را داشته باشد و نباید در جهت باد غالب به سمت مراکز جمعیتی، ارتفاعات، بالادست حوضه های آبریز سدها، منابع آب شرب و داخل دره ها قرار گیرد.
وی یادآور شد: پس از انتخاب و تایید یک جایگاه زباله، حتما بایستی عملیات بسترسازی شامل رس کوبی، لایه غیرقابل نفوذ و لوله های جمع آوری شیرابه و حوضچه های تصفیه شیرابه احداث شود تا به عنوان یک لندفیل بهداشتی مورد تایید واقع گیرد.
مسیر مهدی خان بهترین مکان برای جایگاه دفن زباله قروه
رییس اداره منابع آب شهرستان قروه هم گفت: بهترین مسیر برای دفن زباله، مسیر مهدی خان محدوده شهر سریش آباد است چرا که آب زیرزمینی و آبخوان در این محدوده وجود ندارد. علت اصلی عدم دپو زباله توسط شهرداری در این مکان این است که ماشین آلات آنها در این مسیر تردد نمی کنند.
مجتبی غلامی با بیان اینکه از سال 1335 زمانی که قروه به شهر تبدیل شده تاکنون فکری برای جایگاه زباله آن نشده و هر سال این وضع وخیم تر می شود، افزود: شهرداری یکبار در مسیر رودخانه ها و یکبار در مسیر شهر زباله را دپو می کند و به عوارض زیست محیطی اهمیت نمی دهد.
وی با اشاره به اینکه قبلا زباله در بالادست رودخانه جنیان تخلیه می‌شد، افزود: به لحاظ موقعیت جغرافیایی نسبت به دشت قروه، آن محل ابتدای دشت و زیرحوضه سفیدرود است که جریان آب های سطحی و زیرزمینی در آن منطقه وجود دارد و تخلیه زباله و نخاله باعث آلوده شدن تمام منابع می‌شود.
رییس اداره منابع آب شهرستان قروه اضافه کرد: در پایین همین محدوده دشت قروه چاه های زیادی برای آب شرب روستاها وجود دارد که در این رابطه پیگیری های زیادی را انجام داده و به مراجع ذیرربط، گزارش های لازم ارسال شده است.
وی گفت: بر اساس ماده 46 قانون توزیع عادلانه آب، آلوده ساختن منابع آبی ممنوع است و مسوولیت پیشگیری و جلوگیری از آلودگی منابع آب به سازمان محیط زیست محول می شود.
غلامی افزود: تخلیه زباله به محلی خارج از دشت یا احداث یک جایگاه استاندارد از لحاظ کمی و کیفی یک امر ضروری است.
رییس امور آبفا شهرستان قروه اظهار داشت: اولین عامل در بحث زباله، فرهنگسازی تفکیک زباله خشک از تر است که متاسفانه به دلیل اینکه عده ای برای نان شب و درآمد روزانه خود زباله های تر را جدا می کنند و فقط زباله خشک باقی می ماند، همین امر باعث می شود سرمایه گذار تمایلی نشان ندهد.
وی با بیان اینکه زباله، طلای کثیف است، اضافه کرد: زباله برای ما یک چالش و معضل شهرستان است در صورتی که در جاهای دیگر یک سرمایه گذاری است.
غلامی با بیان اینکه با فرهنگسازی، تغییر ساختار و مشارکت مداری و پای کارآمدن تمام ذینفعان و ذی مدخلان این امر نتیجه بخش خواهد بود، یادآور شد: باید شبکه و محل استانداردی برای جایگاه زباله درست شده و پارامترهای زیست محیطی در آن رعایت شده باشد. محلی که آبخوان نداشته باشد بهترین مکان برای جایگاه زباله است.
آماده سازی محل دفن زباله در شیخ جعفر
شهرداری قروه سال‌هاست ساماندهی جمع‌آوری زباله‌های این شهرستان را به سرانجام نرسانده و زباله‌ها هر بار در یک مکان دپو می شود، در این راستا شهردار جدید قروه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: عملیات آماده سازی محل دفن زباله واقع در جاده شیخ جعفر از چندین ماه پیش شروع شده است.
خسرو عزتی با اشاره به اینکه مشکل زباله قروه حدود هشت سال و با عوض شدن چهار شهردار همچنان باقی مانده است، افزود: دلیل اصلی عدم تعیین جایگاه مناسب زباله، ممانعت مردم بومی شیخ جعفر است که می‌گویند باعث آلودگی آبهای منطقه می‌شود اما در عمل با توجه به نمونه برداری انجام شده از آبهای زیرزمینی هیچ مستنداتی مبنی بر آلودگی وجود ندارد و بیشتر جنبه روانی حاکم بر مردم تاثیرگذار بوده است.
به گفته وی روزانه حدود 60 الی 65 تُن زباله در قروه با ارتفاع حدود چهار متر جمع آوری می شود که این میزان نسبت به سال گذشته با توجه تاثیر شرایط فصل ها، حدود 30 درصد رشد داشته است.
عزتی با بیان اینکه هزینه انتقال زباله با تمامی خدمات شهری سالانه حدود 100 میلیارد ریال است، افزود: جمع آوری زباله به 2 صورت مکانیزه سطل‌های زباله و بصورت سنتی داخل کوچه ها انحام می شود.
وی به برنامه شهرداری قروه در این راستا اشاره کرد و گفت: آموزش چهره به چهره تفکیک در مبداء و کاهش تولید زباله، نوسازی مخزن های زباله و افزایش سطل ها و مکانیزه کردن جمع آوری زباله از جمله این برنامه ها است.
شهردار قروه در مورد اینکه راه اندازی سایت بازیافت زباله در چه مرحله‌ای مرحله قرار دارد؟ گفت: وسایل موجود بازیافت زباله در سایت شیخ جعفر با توجه به افزایش سالانه زباله تولیدی، پاسخگو شرایط نیست و شهرداری از کارشناسان مربوطه جهت بازدید میدانی و برآورد هزینه راه اندازی سایت بازیافت، دعوت به عمل آورده است.
وی اضافه کرد: زباله های رها شده در دیوزند به صورت کامل انتقال داده شده و در حال حاضر هیچ زباله ای باقی نمانده است. در تکمیل کار جهت دفن اصولی و بهداشتی در سایت شیخ جعفر ترانشه برداری و عایق کار در راس امور است که در آینده نزدیک این کار محقق می شود.
عزتی عنوان کرد: در حال حاضر زباله های شهرستان قروه با هماهنگی فرمانداری در پنج کیلومتری جاده اوریه در 20 هکتار از اراضی شهرداری از طریق حفر 2 ترانشه دفن می شود و اولویت این سازمان ساماندهی و جلوگیری از ورود شیرابه ها به داخل خاک این منطقه است.
وی گفت: در حال حاضر نخاله های ساختمانی نیز در یک معدن متروکه نزدیک دانشگاه پیام نور در شهرک فرهنگیان دفن می‌شود.
این مسوول با اشاره به اینکه با تصمیم شورای تامین استان و کارگروه پسماند جایگاه دفن زباله به جایگاه اصلی در شیخ جعفر منتقل می شود، افزود: کارها توسط شهرداری با رعایت اصول فنس کشی و هزینه 2 میلیارد ریالی در حال انجام است که حدود 2 ماه دیگر زباله به آنجا منتقل می شود.
قرار گرفتن جایگاه جدید دفن زباله بر روی آبخوان اصلی جینگان
جلال اکبری، یکی از فعالان انجمن زیست محیطی شهرستان قروه هم گفت: جایگاه زباله در حال حاضر چون از لحاظ مسافت به شهر خیلی نزدیک است و دقیقا بر روی آبخوان اصلی جینگان قرار دارد زنگ خطر آلودگی آب آشامیدنی و زیر زمینی و چاه‌های منطقه را به صدا در آورده است.
وی افزود: جایگاه جدید دفن زباله در زمین های قابل کشت کشاورزی در یک کیلومتری بالادست شهرک فرهنگیان (بام محلی کله حبیب ایمامه) واقع شده است.
به گفته وی، زباله‌ها در عمق زمین دفن شده و روی آن را خاک کشاورزی می‌ریزند که در این صورت حتما شیرآبه به آبراه زیرزمینی نفوذ خواهد کرد.
اکبری گفت: محیط زیست اطراف این منطقه که گونه های جانوری زیادی از جمله خرگوش، روباه، گرگ، شغال، انواع پرندگان، کبک، تیهو و غیره در آن زندگی می‌کنند در معرض خطر این آلودگی است.
وی ادامه داد: به محض گرم شدن هوا چون جایگاه زباله در بالادست شهر قروه قرار گرفته از لحاظ آلودگی شهرک فرهنگیان و ساکنان آن در معرض خطر هستند.
این فعال زیست محیطی شهرستان قروه با اشاره به جایگاه زباله جینیان، گفت: با توجه به بارندگی‌های اخیر و پیش رو، پیش بینی شده است زباله های موجود در این محل عملا مسیر اصلی راه آبخوان و پایین دست رودخانه فصلی را مسدود می کند.
وی اضافه کرد: باتوجه به شیب و توپوگرافی منطقه می طلبد که شهرداری هرچه زودتر نسبت به لایروبی و بازگشایی مسیر آب اقدام کند چون سیل در این مسیر، علاوه بر خسارت هایی که به زمین های مجاور رودخانه و به محیط زیست منطقه وارد می کند، شهر سریش آباد را نیز تحت تاثیر آلودگی زیست محیطی قرار خواهد داد.
اکبری یادآور شد جایگاه زباله جنیان، آب های زیر زمینی را نیز مورد هدف قرار داده است و ادامه این روال آلودگی خطرناکی در آب های زیرزمینی شهرستان، شهرها و روستاهای پایین دست قروه به وجود خواهد آورد.
جایگاه زباله قروه 15 سال در حاشیه روستای شیخ جعفر، هفت سال در دشت جنیان، یک سال و نیم در رودخانه دیوزند، حدود چهار سال کوه "کیفه بی‌خیره" و از 6 ماه پیش در محل زمین های شهرداری پشت کوه های "کولاوا " واقع شده است.
قروه در 90 کیلومتری شرق سنندج واقع شده است.