توسعه مراکز نجات فرزندان سقط؛ الگویی برای جوانی جمعیت / از ارائه بسته معیشتی تا خدمات تخصصی درمانی به مادران باردار در «نفس»

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح توس، زنگ خطر پیری جمعیت ایران به صدا در آمده است. در طی سال‌های اخیر هشدارهای متعددی برای افزایش جمعیت کشور داده شده است، به طوری که 30 سال دیگر از هر سه ایرانی یک نفر به بالای 65 سال سن می‌رسد. از تغییر سیاست‌های کاهش جمعیت تا ترغیب مردم به افزایش جمعیت در کنار مشوق‌های فرزند آوری، بسته‌های بهداشتی و بخشودگی مالیات، طرح‌های متنوعی بودند که برای گذر از معضل کاهش جمعیت ارائه شدند، اما به دلایل متفاوت بسیاری از آنها عملیاتی نشدند.

تشکیل خانواده و حمایت از فرزند آوری یک مسئله مهم و حیاتی سلول یک جامعه برای رشد و پویایی است که بارها مقام معظم رهبری در دهه‌های اخیر به آن تأکید کرده‌اند؛ در حال حاضر فرزند آوری یک مسئله استراتژیک برای کشور است که به علت پیشروی کشور به سمت سالمندی و عدم توجه مسئولان به این موضوع بارها مورد گلایه قرار گرفته است.

موضوع سقط جنین از جمله موضوعات مهم در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده است. در همین رابطه احمد راستینه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفتگو با خانه ملت اظهار داشت: به‌صورت ویژه این موضوع در دو بخش سقط جنین و غربالگری و سقط‌های غیرقانونی مورد توجه قرار گرفته است؛ قوانینی همچون مجازات تعزیری، جزای نقدی و مصادره اموال حاصله برای معاونت و مباشرت در تمهید وسایل سقط غیرقانونی، تولید فیلم، سریال، تبلیغات بازرگانی، برگزاری جشنواره و نمایشگاه تبیین عوارض پزشکی، روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی سقط جنین، فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی برای دانشجویان و کادر دانشگاه‌ها در تبیین حرمت سقط جنین و... مورد توجه قرار گرفته است.

قانون سقط درمانی در سال 1384 تصویب شد. طبق این قانون در شرایطی با رضایت بانوان، با تشخیص سه پزشک و تأیید پزشکی قانونی، قبل از چهارماهگی (19 هفتگی) انجام می‌پذیرید در مواردی که بر اساس این قانون، اجازه سقط جنین قانونی داده می‌شود، اندیکاسیون می‌گویند. در زمان تصویب این قانون اندیکاسیون‌هایی همچون بیماری مادر که تهدید جانی برای او محسوب می‌شود، بیماری جنین از عقب‌ماندگی تا ناقص‌الخلقه بودن جنین از طریق دستگاه‌ها و امکانات، بررسی‌های کلینیکی، آزمایش‌های بیوشیمیایی و ژنتیکی امکان تشخیص عقب‌ماندگی جنین را به طور کامل فراهم می‌کند، مبنا قرار گرفتند.

در همین راستا دکتر عباس مسجدی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور در شهریور ماه 1400، با اشاره به آمار سقط جنین درمانی در پزشکی قانونی خاطرنشان کرد: در سال 1399، حدود 12 هزار تقاضای سقط درمانی به پزشکی قانونی ارائه شد که از این تعداد حدود 10 هزار متقاضی مجوز گرفتند و آنچه موجب نگرانی ما در حوزه سقط جنین است، بحث سقطهای جنایی است که در تضاد با سیاست‌های جمعیتی مقام معظم رهبری قرار دارد؛ در این سقط‌ها که وزارت بهداشت متولی آن است و گاهی آمار تا 600 هزار مورد در سال نیز برای آن عنوان می‌شود باید به کنترل و حذف این موارد در کشور برسیم.

خدمات مرکز مردمی «نفس» با هدف جلوگیری از سقط فرزندان سالم

چندی پیش مرکزی به نام «نفس» در شهر مشهد با هدف کمک همه‌جانبه به خانواده‌هایی که به علل مختلف مبادرت به سقط جنین می‌کنند راه اندازی شد که در این طرح با همکاری پزشکان متخصص زنان، افرادی که قصد سقط جنین دارند شناسایی و به مرکز نفس معرفی می‌شوند تا با حمایت‌های همه‌جانبه خانواده را در حفظ فرزند یاری کنند. واژه نفس در اینجا به معنای "نجات فرزندان سقط " است.

در همین زمینه تکتم زاده‌احمد، مدیر اجرایی مرکز مردمی نفس در مشهد در گفت‌وگو با صبح‌توس، اظهار کرد: مرکز مردمی نفس با مجوز دانشگاه علوم پزشکی مشهد، بسیج جامعه پزشکی و معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری از اردیبهشت 1400 فعالیت خود را آغاز کرده است.

وی با بیان اینکه هدف از راه‌اندازی این مرکز جلوگیری از سقط فرزندان سالم توسط والدین است افزود: تبلیغاتی در سطح شهر مشهد انجام شده و به‌صورت حضوری به برخی مطب‌های پزشکی زنان، ماماها و مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه شده تا از فعالیت این مرکز مطلع باشند و اگر با مادری مواجه شدند که به دلایلی مانند محدودیت‌های مالی تصمیم به سقط جنین دارد به این مرکز اطلاع دهند.

مدیر اجرایی مرکز مردمی نفس گفت: طی مذاکراتی با اصناف مشهد مقرر شد با ورود به صنوف مرتبط با بانوان و کسب اجازه‌نامه قانونی امکان تبلیغات مرکز مردمی نفس در این بخش نیز فراهم شود.

از ارائه بسته معیشتی تا خدمات تخصصی درمانی در مرکز مردمی نفس

وی با اعلام اینکه مرکز نفس در مشهد از سقط جنین مادرانی که با این مرکز تماس می‌گیرد جلوگیری خواهد کرد افزود: ابتدا تحقیقاتی ضمنی و جزئی در خصوص شرح حال این مادران می‌شود و اگر مشکلات معیشتی، درمانی و مشاوره روانشناسی نیاز داشته باشند کمک‌رسانی انجام خواهد شد و حتی اگر مادری نیاز به آزمایش‌ها تخصصی پزشکی داشته باشد ابن اقدام برایشان فراهم خواهد شد.

زاده‌احمد ادامه داد: از طریق تبلیغات صورت گرفته مردم آگاهی کسب می‌کنند و با تماس با مرکز علت و انگیزه‌های اصلی مادر برای سقط جنین بررسی می‌شود لذا سعی می‌شود در همان تماس اولیه توسط کارشناسان به این نتیجه برسیم که آیا این مادر واقعا تصمیم به سقط جنین دارد یا اهداف دیگری در نظر دارد.

وی با اشاره به علل سقط جنین از جمله اعتیاد همسر، ناهنجاری‌های زندگی شخصی، بارداری در دوران عقد و طلاق افزود: در همان تماس ابتدایی مسیر درمان و نوع مداخله مشخص می‌شود و تقریبا 90 درصد زوجین به مشاوره‌های روانشناسی نیازمند هستند.

توسعه مراکز جلوگیری از سقط جنین نیازمند همکاری دستگاه‌ها

مدیر اجرایی مرکز مردمی نفس تصریح کرد: پس از تشخیص علل سقط جنین از طریق بسیج محلات، مشکلات معیشتی به‌صورت ویژه به‌واسطه رابطین بررسی و مرتفع خواهد شد و از این پس سایر اقدامات درمانی و پزشکی نیز رایگان انجام می‌شود و بسته‌های معیشتی ماهانه در اختیارشان قرار خواهد گرفت.

وی افزود: تیم هسته مرکزی شامل روانشناس، پزشک و ماما است و البته مشاوره‌های روان‌شناسی، عقیدتی و روان‌پزشکی تخصصی نیز در خلال درمان و رفع ناهنجاری‌های اخلاقی صورت می‌گیرد.

زاده‌احمد با بیان اینکه در این مرکز متخصصان پزشکی مختلف با ما همکاری دارند و دسترسی به تمامی تخصص‌های پزشکی و درمانی برای مرکز فراهم است و البته پشتیبانی‌های مالی نیز انجام می‌شود خاطرنشان کرد: این نوع اقدامات و خدمات در زمینه جلوگیری از سقط جنین فرزندان سالم در کشور برای اولین بار به‌صورت متمرکز عرضه می‌شود.

افتتاح شعبه شهرستان نیشابور مرکز مردمی نفس

وی افزود: در زمینه توسعه منطقه‌ای این مراکز نیز فعالیت داشتیم و از تمامی استان‌های کشور مراجعه تلفنی و فضای مجازی صورت می‌گیرد و قصد گسترش این مرکز وجود دارد؛ بر همین اساس از روز میلاد امام رضا (ع) شعبه شهرستان نیشابور به‌صورت مستقل با همین امکانات افتتاح و راه‌اندازی شده است.

مدیر اجرایی مرکز مردمی نفس گفت: علاوه بر ایجاد زمینه‌ای برای دریافت کمک‌های مردمی، مکاتباتی با تمامی ادارات استانی مرتبط برای جذب اعتبارات و خدمات مختلف داشتیم و تا امروز جذب اعتبار مرکز از طریق کمیته امداد امام خمینی (ره) و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) بوده است و البته برای آشنایی مردم و تبلیغات، اقداماتی در حوزه برنامه‌سازی صورت گرفته است.

وی ضمن تأکید بر این مطلب که بحث انتشار و تبلیغات خدمات این مرکز به‌منظور کاهش سقط جنین فرزندان سالم دارای اهمیت فراوان است افزود: طرح جوانی جمعیت قانونی است که به همه دستگاه‌های دولتی ابلاغ شده و باید در این زمینه فعالیت داشته باشند و بر همین اساس می‌توانند در زمینه تخصصی خودشان با این مرکز همکاری داشته باشند.

سقط جنین مسئله اصلی حوزه جمعیت است

در ادامه محسن ذاکریان، رئیس بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی اظهار کرد: متأسفانه آمار بالایی در سقط فرزندان سالم در کشور داریم و رویکرد اصلی مرکز نفس، پیشگیری از سقط است. طبق آمارهای رسمی روزانه بیش از هزار سقط در کشور داریم که از این تعداد، تقریبا 2/2 درصد سقط خودبه‌خودی، 3 درصد سقط قانونی و 95 درصد سقط جنایی هستند.

رئیس بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی عنوان کرد: 97 درصد از سقط‌های جنایی (غیرقانونی)، مربوط به بارداری‌های مشروع هستند که به دلایل مختلفی مانند کم بودن یا زیاد بودن سن مادر، داشتن دو فرزند و نخواستن فرزند سوم، فاصله کم با فرزند قبلی و شرایط مالی انجام می‌شود.

ذاکریان اشاره کرد: ما روی این مسئله تمرکز کردیم و هر تعداد که بتوانیم از سقط پیشگیری کنیم، یک گام مؤثر در حفظ نطفه مشروعی است که شکل گرفته ولی به دلایلی والدین تصمیم به سقط آن گرفته‌اند و ما در این مرحله مداخله می‌کنیم و کمک می‌کنیم تا تصمیم درستی بگیرند.

وی تشریح کرد: سه حوزه کاری در مرکز نفس داریم که یک حوزه آن، فرهنگی است و در فرهنگسراها و کلاس‌های آموزشی و کارهای ترویجی فضای مجازی فعالیت دارد و حوزه دوم، شناسایی مادران بارداری است که تصمیم به سقط می‌گیرند و از طریق شبکه‌سازی و ارتباط با ماماها و متخصصان زنان به مرکز معرفی می‌شوند.

ذاکریان با بیان اینکه حوزه سوم فعالیت مرکز نفس، خدمات حمایتی بوده و برای کسانی است که از سقط فرزند خود منصرف می‌شوند، گفت: این خانواده‌ها مشکل مالی دارند و نیاز به خدمات مشاوره و بسته‌های معیشتی دارند که از طریق مرکز نفس تا پایان شیردهی کودک، حمایت می‌شوند.

رئیس بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی افزود: پیشگیری‌های غیرمستقیم سقط جنین را نمی‌توانیم محاسبه کنیم چراکه فعالیت‌های فرهنگی ما در محافل و جمع‌های مختلف و دوره‌های آموزشی گسترده‌ای انجام شده و کتاب و پوستر چاپ شده است.

وی عنوان کرد: در حال حاضر 30 مادر باردار تحت حمایت مرکز هستند و با مداخله همکارانمان موفق شدیم از سقط 30 کودک پیشگیری کنیم و حدود دو ماه آینده اولین نوزادی که طی این مدت (از خرداد 1400 تاکنون) از سقط آن پیشگیری شده متولد خواهد شد.

ذاکریان اضافه کرد: هر کدام از موارد تحت حمایت مرکز، مشکلات متفاوتی دارند، به عنوان مثال خانم دانشجویی که نیاز به خوابگاه داشت و برایش فراهم کردیم، موردی که نیاز به همراهی خانواده داشت و خانمی که نیاز به ترک اعتیاد همسرش داشت و یا مشکلات مالی که برای والدین وجود دارد.

رئیس بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی با اشاره به اینکه حتی از استان‌های دیگر با ما تماس می‌گیرند و مطالبه دارند ولی فعالیت ما محدود به شهر مشهد است، ادامه داد: ما امیدواریم کارهای خودجوش و مردمی در حوزه جمعیت شکل بگیرد و این مسئله را تنها معطوف به حکومت ندانیم و اگر سیاست‌گذاری درستی داشته باشیم مشکلات حل می‌شود.

وی در پایان با تأکید بر این که بخشی از مشکلات به خود ما برمی‌گردد، گفت: بسیاری از مردم را می‌بینیم که مشکل مالی و اقتصادی ندارند ولی اقدام به سقط فرزند خود می‌کنند و اگر باورها و فرهنگ غلطی که وجود دارد اصلاح شود مشکلات رفع خواهد شد.

95 درصد سقط جنین شامل فرزندان سالم و مشروع است

در ادامه حجت‌الاسلام محمد فلاح، کارشناس اجتماعی و عضو هیأت مؤسس مرکز مردمی نفس در گفت‌وگو با صبح‌توس اظهار کرد: درباره سقط جنین آمارهای مختلفی از کانال‌های مختلف شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت بهداشت و معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اعلام می‌شود و از 370 هزار سقط جنین در سال تا 700 هزار و حتی بالای یک میلیون در آمارهای مختلف به آن اشاره شده است.

وی افزود: علاوه بر محدود موارد سقط های با مجوز پزشک و سقط نامشروع، حدود 95 درصد موارد سقط جنین شامل فرزندان سالم و مشروع می‌شود که به‌وسیله والدین آنها بنا به دلایل مختلفی انجام می‌شود و والدین، فرزندان سالم و مشروع خود را نه به سبب بیماری و یا دستور پزشکان بلکه با خواسته خود سقط می‌کنند.

عضو هیأت مؤسس مرکز مردمی نفس گفت: در بررسی موارد سقط جنین عوامل مختلفی دخیل است که وجود مشکلات اقتصادی در این پدیده سهم اندکی دارد از طرفی درصد قابل توجه از موارد سقط جنین مرتبط با والدینی است که سومین فرزند آنها محسوب می‌شوند و چون رغبتی به داشتن دو فرزند بیشتر ندارند اقدام به این عمل می‌کنند.

سقط جنین به دلیل تابوهای اجتماعی نادرست

وی افزود: همچنین وجود برخی تابوهای اجتماعی نادرست در جامعه همچون نگاه منفی به فرزند دار شدن در دوران عقد در این موضوع مؤثر است اما تلخ‌ترین بخش ماجرای سقط جنین به ماجرای نخواستن و دوست نداشتن جنسیت فرزند از سوی والدین است که به سبب نخواستن و دوست نداشتن جنسیت فرزند اقدام به سقط جنین می‌نمایند.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به احساس ترس بی‌مورد از بارداری خطرناک مادران در سنین پایین و زیر 18 سال و نیز زنان بالای 35 سال به عنوان دیگر علل سقط جنین ادامه داد: در مواردی نیز بر اثر تصور اشتباه که برخی مادرانی که دچار یک بیماری هستند احساس می‌کنند بارداری منجر به تشدید بیماری آنها و یا اینکه بیماری می‌تواند به فرزند آنها منتقل شود اقدام به سقط جنین می‌کنند.

وی ضمن ابراز تأسف از همکاری به‌ندرت ماماها به سبب مسائل مالی با متقاضیان سقط جنین و همچنین برخی داروخانه‌ها در این موضوع افزود: بخش دیگر این پدیده به سبک زندگی و جهان‌بینی افراد بازمی‌گردد آنجا که با ایجاد فاصله از خداوند، زندگی انسان‌محور مطرح می‌شود و با این بینش سقط جنین را حق والدین تلقی می‌کنند و نکته جالب توجه اینکه در مکاتب مادی و دنیوی که در معادلات خود خدا را محاسبه نمی‌کنند زندگی و نفس کشیدن را حق می‌دانند و مدعی هستند که افراد در موضوع سقط جنین حق این کار را ندارند.

حجت‌الاسلام فلاح تصریح کرد: در شرایطی که موضوع سقط جنین در مکاتب غیر متدین، مخالف دارد اما برخی در جامعه اسلامی بر اثر عدم آگاهی از عقوبت این کار و زشتی ماجرا و کراهت این عمل در پیشگاه خداوند دست به این اقدام می‌زنند، البته برخی خانواده‌ها هم نسبت به احکام مرتبط به این موضوع اطلاع کافی ندارند و تصور می‌کنند تا زمانی که روح در جنین دمیده نشده سقط اشکال ندارد درحالی‌که از لحظه انعقاد نطفه، سقط عملی حرام تلقی می‌شود و با دمیدن روح، دیه انسان کامل به آن تعلق می‌گیرد و در مذاهب اسلامی درباره سقط جنین موضع‌گیری شفاف و روشنی وجود دارد که با هیچ تفکری نمی‌توان سقط جنین را توجیه کرد.

عضو هیأت مؤسس مرکز مردمی نفس خاطرنشان کرد: اقدام به سقط جنین آثار و عوارض بدی در زندگی دنیوی ایجاد می‌کند و سبب بروز فشارهای روحی، روانی و افسردگی می‌شود و مشکلاتی برای مادر ایجاد می‌کند؛ بعد سقط مکرر عذاب وجدان رخ می‌دهد که تا آخر عمر ادامه دارد و حتی مشکلات و عارضه‌های جسمی دامن‌گیر آنها می‌شود.

وی در همین رابطه افزود: در مواردی نیز مادر دچار ناباروری تا پایان عمر می‌شود و از موهبت الهی داشتن فرزند محروم شده چنانچه در مراکز ناباروری، برخی زنانی مشاهده می‌شوند که یک‌بار اقدام به سقط جنین کرده و دیگر باردار نشده‌اند.

این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: برای کاهش مشکلات مرتبط با موضوع سقط جنین، مشکلات معیشتی و اقتصادی در حوزه پیگیری دولت است و برای فرهنگ‌سازی این موضوع نیز باید همه دستگاه‌های فرهنگی شامل آموزش پرورش، دانشگاه‌ها و دیگر بخش‌ها به کمک این ماجرا بیایند. در شرایطی که یکی از بحران‌های جدی کشور موضوع جمعیت است سالانه نیم میلیون انسان بی‌جهت از بین می‌روند و از تولد آنها ممانعت می‌شود درحالی‌که با فرهنگ‌سازی جلوی سقط جنین گرفته و به افزایش جمعیت کشور کمک بزرگی می‌شود.

رویکرد مرکز نفس جلوگیری از یک حرام الهی و احیای نفس

وی با بیان اینکه رویکرد این مرکز در کنار کمک به افزایش جمعیت کشور، جلوگیری از یک حرام الهی و احیای نفس است آنچنان‌که در قرآن کریم آمده است کسی که یک نفر را زنده کند به‌مثابه این است که همه انسانیت را زنده کرده است افزود: سبک زنگ غربی و برخی تابوهای اجتماعی اشتباه در موضوع سقط جنین مؤثر است و باید در کنار نگاه فرهنگی و فرهنگ‌سازی در حوزه سبک زندگی اسلامی به رفع مشکلات معیشتی و اقتصادی نیز توجه شود لذا مرکز نفس برای اصلاح این موارد و بدین منظور راه‌اندازی شده است.

مسئول سابق تعلیم و تربیت بسیج جامعه پزشکی خراسان رضوی اظهار کرد: یکی از برنامه‌های مرکز نفس، بکارگیری یک شبکه منسجم از روانشناسان، مشاوران و کارشناسان مذهبی است و با آموزش‌های لازم به نیروها، ماما و کادر درمان و اطلاع‌رسانی به مراکز داروخانه و پزشکی، از آن ها می خواهیم که در صورت شناسایی و یا مواجهه با متقاضیان سقط جنین آنها را به مرکز نفس معرفی کنند.

وی افزود: در این مرکز در مرحله نخست با مادر و یا والدینی که تصمیم به سقط جنین دارند صحبت می‌شود و در کنار آن از طریق کتابچه‌ای با داستان واقعی افرادی که فرزند خود را سقط نموده و یا مانع این کارشده‌اند آشنا می‌شوند این کتاب درواقع دورنمایی از زندگی آن افراد و عواقب سقط جنین و اتفاقات ناخوشایند و یا اتفاقات عینی و واقعی خوشایند است.

نقش صداوسیما، دانشگاه‌ها، مراکز درمانی، مساجد و مردم در پیشگیری از سقط جنین 

حجت‌الاسلام فلاح با بیان اینکه طی مدت کوتاه توفیقات خوبی در این مرکز حاصل شده است، ادامه داد: برای شکل‌گیری یک گفتمان پیشگیری از سقط جنین نیاز به همه نهادهای مختلف شامل صداوسیما، دانشگاه‌ها، مراکز درمانی، مساجد و مردم است و همه باید همه دست در دست این گفتمان را در جامعه نهادینه نماییم.

وی با اشاره به اینکه یکی از اهداف ما گسترش مراکز نفس در سطح کشور است که از این طریق نسبت به زنده نگه‌داشتن بک انسان کمک شود افزود: متأسفانه روزانه 90 مورد سقط جنین در خراسان رضوی رخ می‌دهد و طی این مدت کوتاه با همکاری این مرکز 20 انسان به زندگی بازگشته‌اند و از این تعداد سقط جنین جلوگیری شده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اقدام مثبت مجلس و تصویب طرح تعالی جمعیت و حمایت از خانواده در راستای اجرای سیاست‌های افزایش جمعیت بیان کرد: این طرح با فراهم کردن زمینه‌های ازدواج و با سیاست‌های تشویقی مشوق افزایش جمعیت خواهد بود.

هر چند در پی ابلاغ قانون جمعیت به ارکان دولتی و دستگاه‌های مختلف باید شاهد ساماندهی و رسیدگی فوری به موضوعات مختلف مرتبط به بنیان خانواده علی‌الخصوص رسیدگی به عوامل سقط جنین بود اما باید گفت علاوه بر ایجاد و توسعه مراکزی همانند نفس در نقاط مختلف کشور در زمینه جلوگیری از سقط جنین فرزندان سالم قطعا گفتمان سازی رسانه و نخبگان در زمینه جلوگیری از عادی‌سازی این پدیده میان خانواده‌ها و جامعه به کاهش آمار سقط جنین و بریدن نفس جنین‌ها در کشور کمک شایانی خواهد کرد.

انتهای پیام /

مرورگر شما از نمایش ویدیو پشتیبانی نمیکند. خدمات مرکز مردمی «نفس» با هدف جلوگیری از سقط فرزندان سالم دانلود